Więcej praw – mniej wolności – mniej dobrobytu

• Authors: Leszek Balcerowicz

Title variants

EN

More rights – less freedom – less welfare

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niewiele jest pojęć tak popularnych i tak nadużywanych, jak pojęcie praw (uprawnienia), współczesne użycie słowa „prawa” odnosi się do dwóch całkiem różnych stanów rzeczy: praw wolnościowych i praw roszczeniowych (socjalnych). Twierdzenie, że podstawowe potrzeby uzasadniają zarówno prawa wolności, jak i prawa socjalne jest nad wyraz wątpliwe. Niemniej jednak, nawet jeśli przyjąć argument potrzeb podstawowych, przemawiający za pewną wersją państwa opiekuńczego, to trudno uznać, że uzasadnia on rozwinięte państwo opiekuńcze w wersji istniejącej obecnie w większości krajów. Prawa socjalne są słabo uzasadnione intelektualnie i służą jako retoryczne narzędzie do uzasadniania wzrostu państwa socjalnego, które zwłaszcza w krajach ubogich, hamuje wzrost gospodarczy ‒ jedyny mechanizm, który może wyprowadzić je z ubóstwa. Ekspansja państwa socjalnego wypiera bardziej efektywne niepaństwowe mechanizmy pomagania ludziom w potrzebie, dalej wymaga ona wyższych podatków, co redukuje wolność gospodarczą jednostki i ma tendencję do osłabiania wzrostu gospodarczego. Więcej praw socjalnych ‒ mniej wolności gospodarczej ‒ mniejszy dobrobyt.

EN

There are few concepts as popular and at the same time abused as that of ‘rights.’ Contemporarily the word ‘rights’ is used to refer to two totally different states of affairs: liberty rights (the right to freedom) and claim (social) rights. To say that basic needs justify both of these rights raises obvious doubts. And yet, even if we accept that the satisfaction of basic needs is justified in a particular welfare state, it cannot be regarded as justifiable in the version adopted by most welfare states today. Social rights are intellectually poorly justified and each serves as a rhetorical tool with which the development of a social state is justified. A growing social state impedes economic growth, particularly in poorer states, where it is the only mechanism which may end their poverty. The expansion of a social state pushes out more effective non-public mechanisms through which people in need receive assistance and help. It entails levying higher taxes, which in turn reduces the economic freedom of individuals and tends to have a negative impact on economic growth. Hence more social rights – less economic freedom – less welfare.

Keywords

PL

prawa wolnościowe; prawa socjalne; państwo opiekuńcze; wolność gospodarcza

EN

liberty rights; social rights; welfare state; business freedom; liberty rights; social rights; welfare state; business freedom

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2016
• Volume: 78
• Issue: 3
• Pages: 5-10

Dates

published

2016-09-15

Contributors

author

Leszek Balcerowicz

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

References

• Balcerowicz, L. (2004), Toward a limited state, Cato Journal 24(3): 185-204.
• Barr, N. (2012), The Economics of the Welfare State, 5th ed., Oxford University Press, Oxford.
• Bergh, A., Henrekson, M. (2011), Government size and growth: a survey and interpretation of Evidence, IFN Working Paper, No 858.
• Chautour, J. (2009), The Power of Freedom, Uniting Development and Human Rights, CATO Institute, Washington DC.
• Feldstein, M. (1997), How big should government be?, National Tax Journal 50(2): 197-213.
• Holmes, S., Sunstein, C.R. (1999), The Costs of Rights: Why Liberty Depends on Taxes, W.W. Norton, New York.
• Kelly, D. (1998), A Life of One’s Own: Individual Rights and the Welfare State, Washington, DC.
• Kołakowski, L. (2008), Po co nam Prawa Człowieka, odczyt prof. Leszka Kołakowskiego wygłoszony 2 października 2003 r. w ramach prowadzonego przez Radę cyklu „Wykłady Polskiej Rady Biznesu”, Gazeta Wyborcza 9 grudnia 2010, http://wyborcza.pl/1,76842,8794612,Po_co_nam_Prawa_Czlowieka.html [dostęp: 18.07.2016].
• Lindbeck, A. (1994), The welfare state and the employment problem, American Economic Review 84(2): 71-75.
• Lomasky, L.E. (1987), Persons, Rights and the Moral Community, Oxford University Press, Oxford.
• Mchangama, J., Aaron, R. (2012), The problem with European human rights, The Wall Street Journal, April 25, 2012: 18.
• Sharma, R. (2012), Breakout Nations: In Pursuit of the Next Economic Miracles, W.W. Norton, New York and London.
• Wicksell, K. (1988), A new principle of just taxation, [w:] Gwartney, J., Wagner, R. (eds.), Public Choice and Constitutional Economics, JAI Press Inc., Greenwich, Connecticut.
• World Bank (2002), Building Institutions for Markets. World Development Report 2002, Washington, DC.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2016.78.3.1