O pojęciu czynności konwencjonalnej i jej odmianach

• Authors: Stanisław Czepita

Title variants

EN

On the concept of a conventional act and its types

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Koncepcja czynności konwencjonalnych jest trwale obecna w polskiej refleksji prawniczej. Celem artykułu jest analiza stosunku pojęcia czynności konwencjonalnej do pojęcia znaku, oraz stosunku czynności konwencjonalnych do systemów normatywnych, w szczególności do systemu prawnego. Autor stawia tezę, że niezależnie od różnego rodzaju powiązań pomiędzy czynnościami konwencjonalnymi a znakami językowymi, czynności konwencjonalne są – mniej lub bardziej złożonymi – znakami szczególnego rodzaju, a mianowicie znakami-czynnościami o charakterze konwencjonalnym, przeciwstawionym znakom naturalnym (oznakom). Autor wyróżnia czynności konwencjonalne sensu largo, czynności konwencjonalne doniosłe normatywnie w danym systemie oraz czynności konwencjonalne normatywne, czyli takie, których znaczenie nazwy danego typu czynności wyznaczone jest, w pewnym aspekcie, przez to, że czynności konwencjonalne tego typu wywołują określone konsekwencje normatywne. Czynnościami konwencjonalnymi normatywnymi są w szczególności czynności prawne prawa prywatnego, zarówno czynności prawne typowe, jak i nietypowe.

EN

The concept of a conventional act is well-established in Polish legal thought. The aims of this article are to consider the relations between: firstly – the category of conventional acts and the semantic category of signs, and secondly – the conventional acts and the normative systems, especially the legal ones. The author holds the view that conventional acts are a special kind of signs, strictly speaking: more or less complex sings-actions of conventional (non-natural) character. As regards the relations between conventional acts and normative systems the author distinguishes conventional acts in the broader sense, normatively important conventional acts, as well as normative conventional acts. Normative conventional acts are such normatively important conventional acts for which the meaning of the term referring to acts of a given type is – in an important aspect – marked by the fact that a conventional act of this type creates certain normative consequences. The author puts forward the thesis that acts in law under private law (German: Rechtsgeschaeftes) are actually  normative conventional acts important in a legal system.

Keywords

PL

czynność konwencjonalna; normatywna czynność konwencjonalna; znak; czynność prawna

EN

conventional act; normative conventional act; sign; legal act; conventional act; normative conventional act; sign; legal act

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2017
• Volume: 79
• Issue: 1
• Pages: 85-102

Dates

published

2017-03-31

Contributors

author

Stanisław Czepita

• Uniwersytet Szczeciński

References

• Ajdukiewicz, K. (1975), Logika pragmatyczna, Warszawa.
• Banaszak, G., Kmita, J. (1994), Społeczno-regulacyjna koncepcja kultury, Warszawa.
• Bekrycht, T. (2009), Ontologia prawa w fenomenologii Adolfa Reinacha, Warszawa.
• Czepita, S. (1996), Reguły konstytutywne a zagadnienia prawoznawstwa, Szczecin.
• Czepita, S. (2006), Formalizacja i konwencjonalizacja działań w prawie, [w:] Czepita, S. (red.), Konwencjonalne i formalne aspekty prawa, Szczecin: 9–28.
• Czepita, S. (2014), Czynności konwencjonalne a proces prawotwórczy i rola Trybunału Konstytucyjnego, Państwo i Prawo 69(12): 3–19.
• Czepita, S. (2016), O koncepcji czynności konwencjonalnych w prawie, [w:] Smolak, M. (red.), Wykładnia konstytucji. Aktualne problemy i tendencje, Warszawa: 109–146.
• Gizbert-Studnicki, T. (1975), O nieważnych czynnościach prawnych w świetle koncepcji czynności konwencjonalnych, Państwo i Prawo 30(4): 70–82.
• Gizbert-Studnicki, T. (1986), Język prawny z perspektywy socjolingwistycznej, Kraków.
• Gizbert-Studnicki, T. (2001), Ujęcie instytucjonalne w teorii prawa, [w:] Stelmach, J. (red.), Studia z filozofii prawa, Kraków: 123–134.
• Grzybowski, S. (1985), Czynności prawne. Zasady ogólne, [w:] System prawa cywilnego, t. 1: Część ogólna, red. S. Grzybowski, Warszawa–Wrocław.
• Kmita, J. (1971), Z metodologicznych problemów interpretacji humanistycznej, Warszawa.
• Nowak, L., Wronkowska, S., Zieliński, M., Ziembiński, Z. (1972), Studia Prawnicze 33(2): 73–99.
• Patryas, W. (2001), Rozważania o normach prawnych, Poznań.
• Patryas, W. (2005), Performatywy w prawie, Poznań.
• Patryas, W. (2010), Performatywy konstytutywne, [w:] Choduń, A., Czepita, S. (red.), W poszukiwaniu dobra wspólnego. Księga jubileuszowa Profesora Macieja Zielińskiego, Szczecin: 511–529.
• Pawłowski, T. (1986), Tworzenie pojęć w naukach humanistycznych, Warszawa.
• Radwański, Z. (2008), Treść czynności prawnej, [w:] System prawa prywatnego, t. 2: Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa: 223–283.
• Radwański, Z., Olejniczak, A. (2011), Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa.
• Reinach, A. (2009), Aprioryczne podstawy prawa prywatnego, tłum. T. Bekrycht, Kraków.
• Searle, J.R. (1964), How to Derive „Ought” from „Is”?, The Philosophical Review 73(1): 43–58.
• Searle, J.R. (1989), How Performatives Work, Linguistics and Philosophy 12(5): 535–558.
• Speaks, J. (2016), Theories of Meaning, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, red. E.N. Zalta, https://plato.stanford.edu/archives/spr2016/entries/meaning.
• Wolter, A., Ignatowicz, J., Stefaniuk, K. (2001), Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa.
• Zieliński, M. (1999), Języki prawne i prawnicze, [w:] Pisarek, W. (red.), Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, Kraków: 50–74.
• Zieliński, M., Ziembiński, Z. (1988), Uzasadnianie twierdzeń, ocen i norm w prawoznawstwie, Warszawa.
• Ziembiński, Z. (1986), W sprawie czynności konwencjonalnych, Państwo i Prawo 41(8): 104–107.
• Ziembiński, Z. (2001), Logika praktyczna, Warszawa.
• Ziembiński, Z. Zieliński, M. (1992), Dyrektywy i sposób ich wypowiadania, Warszawa.
• Żegleń, U. (2000), Wprowadzenie do semiotyki teoretycznej i semiotyki kultury, Toruń.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2017.79.1.7