CТАНОВЛЕННЯ Й РОЗВИТОК УКРАЇНСЬКОЇ МОВИ НА ТЕРИТОРІЇ ГАЛИЧИНИ В ДРУГІЙ ПОЛ. XIX СТ.

• Authors: УЛЯНА Холодова

Title variants

EN

FORMATION AND DEVELOPMENT OF THE UKRAINIAN LANGUAGE IN THE TERRITORY OF GALICIA IN THE 2ND HALF OF THE 19TH CENTURY

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem artykułu jest analiza głównych tendencji kształtowania się zasobu leksykalnego odmiany języka zachodnioukraińskiego w Galicji -na terenie dawnych AustroWęgier. Na specyfikę rozwoju oraz kształtowanie się ukraińskiego języka literackiego w opisywanym regionie wpłynęła wielojęzyczność środowiska, w którym miała miejsce aktywna interakcja międzyjęzykowa powodująca zapożyczenia znacznej części słownictwa z innych języków. Ówcześni językoznawcy przyczynili się, pod wpływem idei odrodzenia języków słowiańskich, do stworzenia podstaw gramatyczno-leksykalnych ukraińskiego języka literackiego w oparciu o język potoczny. W rezultacie spowodowało to zastosowanie form dialektalnych na płaszczyźnieogólnogalicyjskiej. Jednocześnie brak jednostek leksykalnych w języku potocznym został zrównoważony poprzez wprowadzenie zapożyczeń z języka starosłowiańskiego, rosyjskiego, polskiego oraz częściowo niemieckiego, jak również zastosowanie derywatów typowych dla języka ukraińskiego.

EN

The article presents the analysis of main tendencies of the vocabulary formation of the western Ukrainian variant of standard Ukrainian in the territory of the former Austro-Hungarian Empire, especially in Galicia. The specificity of the development and formation of the Ukrainian standard language in this region was a multilingual environment which comprised an active interlanguage interaction. These factors contributed to the borrowing of a significant part of the vocabulary from other languages. In addition, artists of that time, who were influenced by the idea of the Slavic languages’ revival, promoted the creation of grammar books and the lexical basis for the Ukrainian standard language through the use of a folk-colloquial variant. Consequently, this resulted in the use of the dialectal layer, including both general Galician words and peculiarly dialectal ones. The lack of lexical units in the colloquial speech was offset by borrowings from Church Slavonic, Russian, Polish and, in part, German according to the word-building models which were typical of Ukrainian

Keywords

PL

zasób leksykalny; odmiana języka zachodnioukraińskiego; Galicja; język literacki

EN

vocabulary; western Ukrainian variant of the Ukrainian standard language,; Galicia; standard language; western Ukrainian variant of the Ukrainian standard language; vocabulary; western Ukrainian variant of the Ukrainian standard language,; Galicia; standard language; western Ukrainian variant of the Ukrainian standard language

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Ukrainica Posnaniensia
• Year: 2020
• Volume: 8
• Issue: 1
• Pages: 9-18

Dates

published

2020-06-30

Contributors

author

УЛЯНА Холодова

• Університет імені Палацького, Оломоуць — Чеська Республіка

• https://orcid.org/0000-0002-1950-2225

References

• Azhniuk B., Movna yednist natsii: diaspora y Ukraina [The Language Unity of the Nation: Diaspora and Ukraine], Kyiv: Ridna mova, 1999.
• Hrytsak Ye., Ukrainska literaturna mova v Halychyni v polovyni XIX storichchia [Ukrainian Standard Language in Galicia in the Middle of the XIX Century], [v:] Vybrani ukrainoznavchi pratsi, red. V. Pylypovych, Peremyshl: Peremyskyi viddil OUP, 2002, s. 31–71.
• Greshchuk V., Leksyka ukrainskoi literaturnoi movy v Halychyni seredyny XIX st.: dialektne pidgruntia, zapozychennia, slovotvir [The Vocabulary of the Ukrainian Standard Language in Galicia in the Middle of the XIX Century: the Dialectal Basis, Borrowing, Word Formation], [v:] „Sᴌowo u Sᴌowian”, 2016, s. 195–208.
• Yermolenko S., Tendentsii rozvytku literaturnoi movy [Trends of the Standard Language Development], [v:] „Movoznavstvo”, 2001, vyp. 2, s. 11–20.
• Kocherhan M., Leksyko-semantychni protsesy v ukrainskii movi na suchasnomu etapi [Lexical & Semantic Processes in the Modern Ukrainian Language], [v:] „Ukrajinistika na prahu nového století a tisíciletí”, 2001, s. 19–21.
• Kocherhan M., Nimetski leksychni zapozychennia v pivdenno-zakhidnykh hovorakh ukrainskoi movy [German Lexical Borrowings in the Southwestern Dialects of the Ukrainian Language], [v:] „Movoznavstvo”, 1997, № 1, s. 19–23.
• Lesiuk M., Stanovlennia i rozvytok ukrainskoi literaturnoi movy v Halychyni [Formation and Development of the Ukrainian Standard Language in Galicia], Ivano-Frankivsk: Misto NV, 2014.
• Lirvak z-nad Sianu. Peremyski druky seredyny XIX st. [Lirvak from Above Xi‘an. Predomysky Presses of the Middle of the XIX Century], red. V. Pylypovych, Peremyshl: [b. v.], 2001.
• Lozynskyi Y., O obrazovaniyu yazyka rus'kogo [About the Creation of the N Language], [v:] Lirvak z-nad Sianu. Peremyski druky seredyny XIX st., red. V. Pylypovych, Peremyshl: [b. v.], 2001, s. 201–210.
• Lozynskyi Y., O yazicѣ ruskim" [About Russian Language], [v:] „Zoria Halytskaia”, 1849, vyp. 4, ss. 11–12, 22–23.
• Tkach L., Interferentni yavyshcha v zakhidnomu varianti ukrainskoi literaturnoi movy k. XIX – p. XX st. i problema movnoi normy [Interferential Phenomena in the Western Version of the XIX–XX Centuries Ukrainian Standard Language and the Problem of Linguistic Norm], [v:] „Ukrajinistika na prahu nového století a tisíciletí”, 2001, s. 83–87.
• Kholod U., Stanovlennia i rozvytok ukrainskoi literaturnoi movy u konteksti chesko-ukrainskykh kulturnykh zvʼiazkiv [Formation and Development of the Ukrainian Standard Language in the Czech-Ukrainian Cultural Relations Context], [v:] Słowiańszczyzna dawniej i dziś - język, literatura, kultura, Červený Kostelec: Nakladatelství Pavel Mervart, 2017, s. 61–74.
• Shevelov Yu., Vnesok Halychyny u formuvannia ukrainskoi literaturnoi movy [Contribution of Galicia to the Formation of the Ukrainian Standard Language], uporiad. O. Huzar, Lviv: Naukove t-vo im. Т. Shevchenka, Niu York: [b.v.], 1996.
• Georgie T., The Role of German Loanwords in the Slavic Languages of the Formel Habsburg Empire, [in:] „Canadian Slavonic Papers”, 1997, p. 333–359.
• Struminsky B., Two variant of modern Ukrainian, [in:] „Ricerche slavistice”, 1980/1981, p. 325–349.

Identifiers

DOI

10.14746/sup.2020.8.1.01