АПОЗИТИВНА СИНТАКСЕМА ЯК ВИРАЗНИК ТРОПЕЇЧНИХ ЗНАЧЕНЬ У ХУДОЖНЬОМУ ТЕКСТІ

• Authors: Ірина Рабчук

Title variants

EN

APPOSITIVE SYNTAXEME AS AN EXPRESSION OF TROPICAL MEANINGS IN BELLES-LETTERS TEXT

PL

APOZYTYWNY SYNTAKSEM JAKO REPREZENTANT ZNACZEŃ TROPICZNYCH W TEKŚCIE LITERACKIM

• Languages of publication: UK

Abstracts

PL

Autorka artykułu skupia uwagę na funkcjonowaniu apozytywnych epitetów składniowych i metafor w poetyckiej różnorodności artystycznego stylu wypowiedzi. W niniejszym badaniu podjęto próbę całościowej analizy spektrum tropicznych znaczeń pozytywnej i półpredykatywnej składni w prozie i w poetyckich tekstach literackich charakteryzujących się pewnym obciążeniem stylistycznym. Często apozytywy funkcjonują jako epitety, porównania i metafory. Możemy też zauważyć, że w tekście literackim apozytywny syntaksem zarówno w pozycji izolowanej, jak i nieprzydzielonej można wyrazić za pomocą personifikacji, oksymoronu, paronomii, antytezy, amplifikacji. Potrafi także działać jako wyraz ironii, sarkazmu. Zdarzały się przypadki zastosowania półprzewidywalnego apozytywnego syntaksemu synekdochy, peryfrazy i hiperboli. W rezultaciebadania stwierdza się, że wszystkie apozytywy o funkcji tropicznej przyczyniają się do tworzenia wyrazistych obrazów zarówno ludzi, jak i innych istot, przedmiotów, otaczających ich zjawisk, pozwalają pisarzom przekazywać w wystarczająco angażujący i skondensowany sposób myśli, postawy i osobliwości światopoglądu.

EN

The article focuses on the fact that modern Ukrainian linguistic research is mainly devoted to the functioning of appositive epithets and metaphors syntaxemes in the poetical type of the belles-letters style. Therefore, the aim of the paper is an attempt at a comprehensive analysis of the tropical meanings of the appositive syntaxeme proper and semi-predicative appositive syntaxeme in texts of in prose and poetical belles-letters style, as well as a description of their stylistic roles. The article reveals that, in most cases, appositive syntaxemes are epithets, similes, and metaphors. Іt has been found that in belles-letters text, the appositive syntaxeme in detached and non-detached positions can take the form of the following tropes: personification, oxymoron, paronomasia, antithesis, amplification. Moreover, it is capable of expressing irony and sarcasm. The author records the cases of the use of semi-predicative appositive syntaxemes in the roles of synecdoches, periphrases and hyperboles. The author concludes that all appositive syntaxemes with tropical function create bright images of human characters as well as the other creatures, objects and phenomena that surround them. They allow writers to convey their thoughts, attitudes, and the peculiarities of their perception of the world.

Keywords

EN

appositive syntaxeme proper; semi-predicative appositive syntaxeme; belles-letters style; trope; stylistic role of appositive syntaxeme; appositive syntaxeme proper; semi-predicative appositive syntaxeme; belles-letters style; trope; stylistic role of appositive syntaxeme

PL

syntaksem apozytywny; półpredykatywny syntaksem apozytywny; styl artystyczny; trop; stylistyczne nacechowanie syntaksemu pozytywnego

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Ukrainica Posnaniensia
• Year: 2020
• Volume: 8
• Issue: 2
• Pages: 57-69

Dates

published

2020-12-31

Contributors

author

Ірина Рабчук

• Національний університет „Острозька академія”, Острог —Україна

• https://orcid.org/0000-0003-2865-4551

References

• Halych O., Nazarets V., Vasyliev Ye., Teoriia literatury [Theory of Literature], nauk. red. O. Halych, Kyiv: Lybid’, 2008.
• Danyliuk I.V., Marynizmy v obraznii strukturi apozytyvnykh slovospoluchen (na materiali ukrainskoho poetychnoho dyskursu) [Marine Terms in Appositive Word Combinations (on the material of Ukrainian poetical discourse)], [v:] „Mova i kultura”, hol. red. D. S. Buraho, Kyiv 2011, vyp. 14, t. VIII (154), s. 119–123.
• Dudyk P.S., Stylistyka ukrainskoi movy [Stylistics of Ukrainian Language], red. K. S. Musiienko, Kyiv: Vydavnychyi tsentr „Akademiia”, 2005.
• Kozachuk H.O., Apozytyvy ta spoluchennia sliv apozytyvnoho typu v „Kobzari” Tarasa Shevchenka [Appositions and Joinings of Words of Appositive Type in Taras Shevchenko’s „Kobzar”], [v:] „Naukovyi chasopys NPU im. M. P. Drahomanova. Seriia 10: Problemy hramatyky i leksykolohii ukrainskoi movy”, vidp. red. M. Ya. Pliushch, Kyiv 2014, vyp. 11, s. 99–103.
• Kostych L., Prykladkovi konstruktsii v poeziiakh T. Shevchenka [Appositive Constructions in T. Shevchenko’s Poetry], [v:] „Shevchenkoznavchi studii”, hol. red. H. F. Semeniuk, Kyiv 2011, vyp. 13, s. 225–233.
• Marchuk O.I., Porivnialni funktsii prykladky u tvorakh M. M. Kotsiubynskoho [Comparative Functions of Apposition in M.M. Kotsiubynskyi’s Works], [v:] „Zapysky z ukrainskoho movoznavstva”, vidp. red. O. I. Bondar, Odesa 2006, vyp. 16, s. 212–218.
• Matsko L.I., Sydorenko O.M., Matsko O. M., Stylistyka ukrainskoi movy [Stylistics of Ukrainian Language], za red. L. I. Matsko, Kyiv: Vyshcha shkola, 2003.
• Mezhov O.H., Typolohiia minimalnykh semantyko-syntaksychnykh odynyts [Typology of Minimal Semantic and Syntactic Units], Lutsk: VNU im. Lesi Ukrainky, 2012.
• Ostroushko O., Funktsii prykladkovykh konstruktsii u poetychnomu teksti (na materiali tvoriv L. Kostenko, I. Dracha) [Functions of Appositive Constructions in Poetical Text (on the material of L. Kostenko’s and I. Drach’s works)], [v:] „Suchasni problemy movoznavstva ta literaturoznavstva”, vidp. red. I. V. Sabadosh, Uzhhorod 2011, vyp. 16, s. 393–395.
• Pidkaminna L.V., Apozytyvni epitety u poetychnii movotvorchosti T. H. Shevchenka [Appositive Epithets in T. H. Shevchenko’s Poetical Style of Speech], [v:] „Naukovyi chasopys Natsionalnoho pedahohichnoho universytetu im. M. P. Drahomanova. Seriia 10: Problemy hramatyky i leksykolohii ukrainskoi movy”, vidp. red. M. Ya. Pliushch, Kyiv 2007, vyp. 3, s. 241–246.
• Sloboda N.V., Vidokremlennia yak zasib ekspresyvizatsii metafor (na materiali poezii shistdesiatnykiv) [Separation of Metaphors as a Means of Expressiveness (on the material of Sixtiers’s poetry)], [v:] „Naukovyi chasopys Natsionalnoho pedahohichnoho universytetu im. M. P. Drahomanova. Seriia 10: Problemy hramatyky i leksykolohii ukrainskoi movy”, vidp. red. M. Ya. Pliushch, Kyiv 2011, vyp. 7, s. 226–229.
• Filiniuk V.A., Epitety-prykladky v poetychnii movi Emmy Andiievskoi [Appositive Epithets in Poetical Discourse of Amma Andiievska], [v:] „Naukovi zapysky Ternopilskoho natsionalnoho pedahohichnoho universytetu. Seriia: Movoznavstvo”, hol. red. D. H. Buchko, Ternopil 2004, № 1 (11), s. 92–95.
• Yatsuk O.V., Vyrazhalni zasoby realizatsii khudozhno-obraznoi funktsii napivpredykatyvnykh apozytyvnykh odynyts (na materiali ukrainskoi prozy kintsia ХХ–poch. ХХI st.) [Realization of Artistically-shaped Function of Semi-predicative Appositive Units (on the material of Ukrainian prose at the end of XX–at the beginning of XXI centuries)], [v:] „Naukovi pratsi Kamianets-Podilskoho natsionalnoho universytetu im. Ivana Ohiienka. Filolohichni nauky”, vidp. red. L. M. Marchuk, Kamianets-Podilskyi 2012, vyp. 31, s. 193–199.

Identifiers

DOI

10.14746/sup.2020.8.2.04