PRZYMIOTNIKOWE I PRZYSŁÓWKOWE DERYWATY LEKSEMU ‘СЕЛО’ ORAZ ICH POLSKIE ODPOWIEDNIKI. PROBLEMY TŁUMACZENIA

• Authors: Wiktoria Hojsak

Title variants

EN

ADJECTIVE AND ADVERB DERIVATIVES OF THE LEXEME ‘СЕЛО’ AND THEIR POLISH EQUIVALENTS. TRANSLATION PROBLEMS

UK

ПРИКМЕТНИКОВІ ТА ПРИСЛІВНИКОВІ ДЕРИВАТИ ЛЕКСЕМИ ‘CЕЛО’ ТА ЇХНІ ПОЛЬСЬКІ ВІДПОВІДНИКИ. ПРОБЛЕМИ ПЕРЕКЛАДУ

Abstracts

EN

The subject of the research are adjective and adverbial derivatives of lexeme село in the Ukrainian language and their equivalents in the Polish language. The following arguments speak for the validity of the subject: the high probability of lexical interference in closely related languages; the fact that the contemporary range of meanings of the lexemes in question in both languages was influenced by evolutionary changes and also changes artificially imposed in communist times (e.g. elimination of lexemes with ріль- core, excessive use of abbreviations); some of these derivatives are part of still-evolving sociopolitical terms (e.g. сільський голова). The research falls within the scope of contrastive linguistics. The method of comparative semantic analysis and definition analysis of terms was applied. The aim was to determine similarities and differences in the fields of meaning of the lexemes that were analyzed and in how they function in different contexts and styles. Polish semantic equivalents for Ukrainian derivatives were identified, homonyms/inter-language paronyms, similarities and stylistic differences were indicated, potential translation difficulties were identified(verified by empirical research), and some inaccuracies in dictionaries were pointed out.

PL

Przedmiotem badań są przymiotnikowe i przysłówkowe derywaty leksemu село w języku ukraińskim oraz ich polskie odpowiedniki. Za zasadnością podjęcia tematu przemawiają: duże prawdopodobieństwo wystąpienia interferencji leksykalnej w językach blisko spokrewnionych; fakt, iż na współczesny zakres znaczeniowy rozpatrywanych leksemów miały wpływ zmiany ewolucyjne w obu językach oraz sztucznie narzucone w czasach komunistycznych (np. likwidacja leksemów z rdzeniem ріль-, nadmierne używanie skrótowców) oraz to, że niektóre z rozpatrywanych derywatów wchodzą w skład wciąż kształtujących się terminów społeczno-politycznych (np. сільський голова). Badania mieszczą się w zakresie językoznawstwa kontrastywnego. Zastosowano metodę porównawczej analizy semantycznej oraz analizy definicyjnej pojęć. Celem badań było określenie podobieństw i różnic w polach znaczeniowych analizowanych leksemów oraz w ich funkcjonowaniu w różnych kontekstach i stylach. Udało się wyznaczyć polskie odpowiedniki semantyczne derywatów ukraińskich, wskazać homonimy/paronimy międzyjęzykowe, podobieństwa i różnice stylistyczne,określić potencjalne trudności w tłumaczeniu (zweryfikowane na drodze badań empirycznych), wskazaćpewne nieścisłości w słownikach.

Keywords

EN

contrasting linguistics; lexis; semantics; translation; inter-language homonyms; lexical interference; sociopolitical terms

PL

językoznawstwo kontrastywne; leksyka; semantyka; tłumaczenie; homonimy międzyjęzykowy; interferencja leksykalna; terminy społeczno-polityczne

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Ukrainica Posnaniensia
• Year: 2021
• Volume: 9
• Issue: 1
• Pages: 45-58

Dates

published

2021

Contributors

author

Wiktoria Hojsak

• Uniwersytet Jagielloński, Kraków – Polska

• https://orcid.org/0000000247212217

References

• Buriachok A., Vidpovidi na zapytannia: Khliborob, rilnyk, khliborobstvo [The answers to the questions: Khliborob, rilnyk, khliborobstvo], [v:] Elektronnyi resurs: http://www.kulturamovy.org.ua/KM/pdfs/mix/6-18-35-19.pdf (29.11.2020).
• Kononenko I., Ukrainska ta polska movy: kontrastyvne doslidzhennia [The Ukrainian and Polish Languages: comparative research], Varshava: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2012.
• Kocherhan M., Osnovy zistavnoho movoznavstva [The basics of comparative linguistics], Kyiv: Vydavnychyi tsentr „Akademiia”, 2006.
• Lesiv M., Moi movni porady. Statti i diialohy z chytachamy [My linguistic advice. The articles and dialogues with readers], Peremyshl: Ukrainskyi arkhiv, 2015, s. 200–204.
• Panko T., Zbahachennia ukrainskoi sotsialno-ekonomichnoi terminolohii v protsesi perekladu tvoriv V.I. Lenina ukrainskoiu movoiu [The enrichment of the Ukrainian socio-economic terminology in the process of translating the works of V.I. Lenin into Ukrainian language], [v:] Ukrainska mova u XX storichchi: istoriia linhvotsydu, red. L. Masenko, Kyiv: Vydavnychyi dim „Kyievo-Mohylianska akademiia”, 2005, s. 339–353.
• Pustovit L., Khliborob – trudivnyk sela [Khliborob – the farm worker], [v:] Elektronnyi resurs: http://www.kulturamovy.org.ua/KM/pdfs/mix/6-18-35-19.pdf (29.01.2017).
• Taranenko O., Ukrainsko-rosiiski movni kontakty na suchasnomu etapi [Ukrainian-Russian Language Contacts at the Contemporary Stage], „Movoznavstvo”, hol. red. V. Skliarenko, Kyiv 2010, nr 2–3, s. 55–82.
• Ukrainska mova u XX storichchi: istoriia linhvotsydu [Ukrainian language in the 20th century: the history of the linguistic genocide of the Ukrainian language], red. L. Masenko, Kyiv: Vydavnychyi dim „Kyievo-Mohylianska akademiia”, 2005, s. 347–348.
• Fedunova T., Metodicheskij potencial sopostavitel’nyx semasiologicheskix issledovanij blizkorodstvennyx yazykov, [Methodology of comparative semasiological research on closely related languages], „Problemy zistavnoi semantyky”, 2011, vyp. 10, ch. 1, s. 211–217.
• Gaze M., Językowy obraz wieśniaka we współczesnej polszczyźnie [The Linguistic Picture of the Peasant in Modern Polish Language], [w:] „Studia Obszarów Wiejskich”, 2015, vol. 40, s. 181–187.
• Hojsak W., Leksemy село/wieś oraz pochodne od nich nazwy osobowe we współczesnym języku ukraińskim i polskim [Lexical items село/wieś and derivative personal names in the contemporary Ukrainian and Polish languages], [w:] Obce/swoje II. Miasto i wieś w kulturze Białorusi, Polski, Rosji, Ukrainy, red. K. Glinianowicz, K. Kotyńska, Kraków: Scriptum, 2017, s. 229–239.

Identifiers

DOI

10.14746/sup.2021.9.1.04

Biblioteka Nauki

1601773