TABU JĘZYKOWE I EUFEMIZACJA A WARIANTYWNOŚĆ TEKSTÓW UKRAIŃSKICH LUDOWYCH PIEŚNI OBSCENICZNYCH

• Authors: Jadwiga Stępnik-Szeptyńska

Title variants

EN

TABOO LANGUAGE AND EUPHEMISMS IN TEXTUAL VARIANTS OF UKRAINIAN OBSCENE FOLK SONGS

UK

МОВНЕ ТАБУ І ЕВФЕМІЗАЦІЯ ТА ВАРІАНТНІСТЬ ТЕКСТІВ УКРАЇНСЬКИХ СОРОМІЦЬКИХ ПІСЕНЬ

Abstracts

EN

This article investigates some methodological issues in research on euphemisms (resulting from taboo language) in textual variants of Ukrainian obscene folk songs. In the Polish scholarly literature, it has been suggested that euphemisms can be identified by comparing texts recorded in different territories and time. It is argued in this paper, on the basis of a comparative analysis of texts published in two collections of obscene songs, that using this method does not allow to determine the direction of changes in the texts. One cannot tell for sure whether the phrases became vulgarized or euphemized. The conclusions contain a suggestion to investigate euphemisms in obscene songs by applying the method in question to original manuscripts or parallel variants of songs known to a single performer or community, e.g. the inhabitants of one village. In order to achieve the latter aim it would be necessary to carry out fieldwork.

UK

У статті розглянуто проблему методології дослідження евфемізмів (як відповіді на вплив мовного табу) в текстах українських народних сороміцьких пісень. У польській науковій літературі рекомендується досліджувати евфемізми у народних піснях шляхом порівняння варіантів пісень, які записані в різних місцях і в різний час. На основі аналізу текстів, опублікованих у двох збірниках сороміцьких пісень, виявилось, що цей спосіб дослідження евфемізмів не дозволяє ствердити, який був напрямок змін; чи відбулася евфемізація, чи вульгаризація тексту. У висновках запропоновано використання згаданого методу для аналізу оригінальних текстів у рукописах або варіантів, які відомі одному виконавцеві чи групі, напр., мешканцям одного села. Щоб реалізувати друге з названих завдань, необхідно було б провести польові дослідження.

Keywords

EN

euphemism, taboo language, variant, Ukrainian obscene folk songs, methodology; euphemism; taboo language; variant; Ukrainian obscene folk songs; methodology

UK

евфемізм, мовне табу, варіант, сороміцькі пісні, методологія; евфемізм; мовне табу; варіант; сороміцькі пісні; методологія

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Ukrainica Posnaniensia
• Year: 2021
• Volume: 9
• Issue: 1
• Pages: 99-112

Dates

published

2021

Contributors

author

Jadwiga Stępnik-Szeptyńska

• Uniwersytet Jagielloński, Kraków – Polska

• https://orcid.org/0000000198906027

References

• Bartmiński J., Folklor – Język – Poetyka [Folklore – Language – Poetics], Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1990.
• Bartmiński J., Dialektolog o tabu językowym [A Dialectologist on Taboo Language], [w:] „Etnolingwistyka” 2004, t. 16, s. 350–352.
• Bogatyriew P., Jakobson R., Folklor jako swoista forma twórczości [Folklore as a Special Form of Creation], [w:]„Semiotyka kultury ludowej”, red. P. Bogatyriew, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 305–319.
• Bracki A., Językowy obraz świata w tekstach słowiańskich pieśni ludowych [The Linguistic Picture of the World in Texts of Slavic Folk Songs], Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2009.
• Dąbrowska A., Eufemizmy współczesnego języka polskiego [Euphemisms of the Contemporary Polish Language], Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1993.
• Dąbrowska A., Zmiany obszarów podlegających tabu we współczesnej kulturze [Changes in the Areas of the Contemporary Culture being Subject to Taboo], [w:] „Język a kultura”, 20: Tom jubileuszowy, red. A. Dąbrowska, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2008, s. 173–196.
• Engelking A., Istota i ewolucja eufemizmów (na przykładzie zastępczych określeń śmierci) [The Essence and Evolution of Euphemisms as Exemplified by Substitutive Designations of Death], [w:] „Przegląd Humanistyczny” 1984, nr 4, s. 115–129.
• Grochowski M., Słownik polskich przekleństw i wulgaryzmów [Dictionary of Polish Swearwords and Vulgarisms], Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.
• Krawczyk-Tyrpa A., Tabu w dialektach polskich [Taboo in Polish Dialects], Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej Kazimierza Wielkiego, 2001.
• Leszczyński Z., Szkice o tabu językowym [Sketches on Taboo Language], Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1988.
• Ługowska J., Rola kontekstu w procesie kształtowania się kulturowych znaczeń tekstów folkloru [The Role of Context in the Formation of Cultural Meanings of Folklore Texts], [w:] „Tekst w kontekście. Zbiór studiów”, red. T. Dobrzyńska, Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1990, s. 175–186.
• Słownik Folkloru Polskiego [Dictionary of Polish Folklore], red. J. Krzyżanowski, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1965.
• Tabu w procesie globalizacji kultury [Taboo in the Globalisation of Culture], red. A. Małyska, K. Sobstyl, Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2016.
• Tyrpa A., O eufemizmach w pieśniach ludowych [On Euphemisms in Folk Songs], [w:] „Tabu językowe i eufemizacja w dialektach słowiańskich”, red. F. Czyżewski, A. Tyrpa, Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2008, s. 239–250.
• Widłak S., Zjawisko tabu językowego [The Phenomenon of Taboo Language], [w:] „Lud” 1968, t. 52, s. 7–25.
• Widłak S., Eufemizm i jego „gramatyka stylistyczna” [Euphemisms and Their „Stylistic Grammar”], [w:] „Językoznawstwo historyczne i typologiczne. W 100 lecie urodzin Profesora Tadeusza Milewskiego”, red. L. Bednarczuk, Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2008, s. 351–358.
• Yermolenko S. Ya., Folklor i literaturna mova [Folklore and Literary Language], Київ: Наукова думка, 1987.
• Krasykov M., Taiemnychyi dyvosvit ukrainskoho erosu [The Mysterious Wonderland of Ukrainian Eros], [v:] Ukrainski soromitski pisni, red. M. Krasykov, Kharkiv: „Фоліо” 2003, s. 3–16.
• Lesiuk М., Erotyzm v ukrainskomu pisennomu folklori: linhvistychnyi aspekt [Eroticism in Ukrainian Folk Songs: the Linguistic Aspect], Ivano-Frankivsk: Місто НВ, 2010.
• Lanovyk M., Lanovyk Z., Ukrainska usna narodna tvorchist [Ukrainian Oral Folk Art], Kyiv: „Знання-Прес”, 2006.
• Rusnak I., Ye., Ukrainskyi folklor [Ukrainian Folklore], Kyiv: Академія, 2010.
• Stavytska L., Ukrainska mova bez tabu. Slovnyk netsenzurnoi leksyky ta yii vidpovidnykiv. Obstsenizmy, evfemizmy, seksualizmy [Ukrainian language without taboos. Dictionary of obscene language and its equivalents. Obscenisms, euphemisms, sexualisms], Kyiv: Критика, 2008.
• Stępnik-Szeptyńska J., Kharakterystyka dzherel i materialiv dlia vyvchennia movnoho tabu v ukrainskykh pisniakh [Characterisation of Sources and Materials for Investigating Taboo Language in Ukrainian Songs], [v:] Suchasni doslidzhennia ukrainskoi kultury, Warszawa: Sowa sp. z o. o., 2015, s. 31–43.
• Shumada N.S., Poetychna tvorchist ukrainskoho narodu [Poetry of the Ukrainian People], [v:] „Zakuvala zozulenka. Antolohiia ukrainskoi narodnoi tvorchosti”, Kyiv: „Веселка”, 1989, s. 5–18.

Identifiers

DOI

10.14746/sup.2021.9.1.08

Biblioteka Nauki

1601813