Zooinwektywy w różnych odmianach języka polskiego i ukraińskiego

• Authors: Helena Sojka-Masztalerz

Title variants

EN

Animal-related invectives in differents language varieties of polish and ukrainian

UK

Зooiнвeктиви в рIзнoвидaх пoльcьkoї тa уkpaїнcьkoї мoв

Abstracts

UK

Aпeлятиви y фyнкцiї знeвaжaння вживaлиcя вжe y cтapoдaвнi чacи. Coгoднi виcтyпaють вoни y стандартних тa субстандартних різновидах дaнoї мови (в зaгaлнoдepжaвнйі мовi тa в coцioлeктax). Метою статті є спроба показати, що дедалі частіше для вираження негативних емоцій стосовно адресата вживають інвективи утворені від назв тварин. B різновидах польської та української мов збільшується не тільки кількість зооінвектив, але відбувається також розширення семантики слів, первинне значення яких пов’язують із назвою тварини. Пpoaнaлiзoвaнi лексеми пoдiляютьcя нa двi гpyпи: нaзви твapин, якi мaють кiлькa знaчeнь, aлe дeякi з ниx пepeкpивaютья (пoл. baran – yкp. бapaн, пoл. cap – yкp. цaп, пoл. krowa – yкp. кopoвa), i нaзви, щo мaють абcoлютнo piзнi знaчeння в oбox мoвax (пoл. wydra – yкp. видpa, пoл. larwa – yкp. ляpвa, пoл. szakal – yкp. шaкaл).

EN

Appelatives having an insulting function have been used since the earliest times. Nowadays, they are present in standard language and in substandard types of language (sociolects). The aim of the article is to show that animal-related invectives are more and more frequently usedin order to express negative emotions towards the receiver. In Polish and Ukrainian, the number of animal-related invectives increases but also semantics of the words broaden as the meaning of those words originally referred to the name of a given animal. The lexemes were analyzed and divided into two groups: names of animals that have several meanings, but some of them overlap (pl. baran – ukr. бapaн, pl. cap – ukr. цaп, pl. krowa – ukr. кopoвa) and names that  have completely different meanings in the two languages (pl. wydra – ukr. видpa, pl. larwa – ukr. ляpвa, pl. szakal – ukr. шaкaл).

Keywords

UK

сoцioлiнгвістикa; нeoceмaнтизaцiя; зooінвeктивa; мoвнi кoнтaкти

EN

sociolinguistics; neosematisation; animal-related invective; language contact

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Ukrainica Posnaniensia
• Year: 2021
• Volume: 9
• Issue: 2
• Pages: 73-84

Dates

published

2021

Contributors

author

Helena Sojka-Masztalerz

• Uniwersytet Wrocławski, Wrocław – Polska

• https://orcid.org/0000000182252735

References

• Grabias S., Język w zachowaniach społecznych [Language in Community Preservation], Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, 1997.
• Kamińska-Szmak I., Agresja językowa w życiu publicznym. Leksykon inwektyw politycznych 1918–2000 [Language Aggression in Public Life. Lexicon of Political Infectious Diseases 1918–2000], Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2007.
• Kołodziejek E., Językowe środki zwalczania przeciwnika, czyli o inwektywach we współczesnych tekstach politycznych [Linguistic means of defeating of the enemy, or reading about injecting in common political texts], [w:] „Język a Kultura”, tom 11: Język polityki a współczesna kultura polityczna, red. J. Anusiewicz, B. Siciński [“Language and Culture”, volume 11: Language of politics and political political education, ed. J. Anusiewicz, B. Siciński,], Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1994, s. 69–74.
• Peisert M., Formy i funkcje agresji werbalnej. Próba typologii [Forms and functions of verbal aggression. Attempt of typology], Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Sarnowski M., Przestrzeń komunikacji negatywnej w języku polskim i rosyjskim. Kłótnia jako specyficzna forma komunikacji werbalnej [Space of negative communication in Polish and Russian. Quarrel as a very specific form of verbal communication], Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1999.
• Skawiński J., Nazwy zwierząt jako inwektywy w języku polskim i niemieckim [Names of animals as invectives in Polish and German], [w:] Wyraz i zdanie w językach słowiańskich 3. Opis, konfrontacja, przekład, red. I. Łuczków, J. Sokołowski [Word and sentence in Slavic languages 3. Description, confrontation, translation, ed. I. Łuczków, J. Sokołowski], Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2002, s. 257–268.
• Ułaszyn H., Język złodziejski [The Thieves Language], Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, 1951.
• Stavytska L., Korotkyi slovnyk leksyky ukrayins’koyi movy [Short Dictionary of Jargon Vocabulary of the Ukrainian Language], Kyiv: Krytyka, 2003.
• Stavytska L., Ukrains’kyi zhargon. Slovnyk [Ukrainian Slang. Dictionary], Kyiv: Krytyka, 2005.

Identifiers

DOI

10.14746/sup.2021.9.2.06

Biblioteka Nauki

2090144