„Trzeci język” w przekładzie: szczególny przypadek obcości nieobcej

• Authors: Katarzyna Kotyńska

Title variants

EN

L3 in translation: when strangeness is familiar

UK

„Tретя мова” у перекладі: коли чужість повністю зрозуміла

Abstracts

UK

Мета статті – провести огляд перекладацьких стратегій, придатних для перекладу фрагментів у „третій мові” (L3). У центрі уваги дослідниці перебуває „третя мова”, яка для реципієнта оригінального тексту повністю зрозуміла. Стратегії, які стосуються перекладу польською мовою українських текстів з російськими вкрапленнями, обговорюються на фоні зіставлень інших мов.

EN

The aim of the paper is to discuss the strategies used when translating inserts in the “third language” (L3). I focus on the situation where the “third language” remains fully understandable for the recipient of the source text. I will present the strategies for translating the Ukrainian text with Russian incrustations into Polish against a comparative background of other language triads.

Keywords

UK

„третя мова”; літературний переклад; реципієнт; гетеромовність; культурна теорія перекладу

EN

“third language”; translation; recipient; heterolingualism; cultural theory of translation

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Ukrainica Posnaniensia
• Year: 2021
• Volume: 9
• Issue: 2
• Pages: 117-133

Dates

published

2021

Contributors

author

Katarzyna Kotyńska

• Instytut Slawistyki PAN, Warszawa – Polska

• https://orcid.org/0000000252421902

References

• Bellos D., The awkward issue of L3, [in:] “Yearbook of Comparative and General Literature”, 2008, vol. 54, p. 114–120.
• Buzelin H., Traduire l’hybridité littéraire: Réflexions à partir du roman de Samuel Selvon: The lonely Londoners, “Target” 18:1 (2006), pp. 91–119.
• Csernicskó I., Máté R., Bilingualism in Ukraine: value or challenge?, [in:] „Darnioji daugiakalbystė | Sustainable Multilingualism”, 2017, nr 10, s. 14–35.
• Danylenko A., Iazychie and Surzhyk: Mixing Languages and Identities in the Ukrainian Borderlands, [in:] The Palgrave Handbook of Slavic Languages, Identities and Borders, ed. by T. Kamusella, M. Nomachi, C. Gibson, Palgrave Macmillan UK, 2016, pp. 81–100.
• Del Gaudio S., Ivanova O., Variation in the non-dominant variety of Russian in Ukraine: extralinguistic and intralinguistic perspectives, [in:] Travaux du 19ème CIL | 19th ICL papers, Geneva, 2013.
• Dlask J., Dějiny finskošvédské literatury v perspektivě bourdieuovské sociologie [The works of Finnish-Swedish literature in the perspective of Bourdieu sociology], Červený Kostelec: Pavel Mervart, 2018.
• Dubisz S., Rozwój współczesnej polszczyzny [The development of the contemporary Polish language], [w:] „Przegląd Humanistyczny”, 1995, t. 39, nr 5 (332) s. 69–88.
• Grzesik R., Zmagania słowacko-węgierskie w postrzeganiu wspólnej historii [Slovak-Hungarian struggles in the perception of common history], [w:] „Balcanica Posnaniensia. Acta et studia”, 2012, t. XIX, s. 31–40.
• Kaczmarczyk M., Refleksje nad tożsamością w dramacie Ołeksandra Irwancia „Kłamczuch z Placu Litewskiego” [Reflections on identity in Oleksandr Irwancia’s drama „The Liar from Lithuanian Square”], „Studia Ukrainica Posnaniensia”, 1995, t. 39, nr 5, s. 279–288.
• Kamusella T., Russian: A Monocentric or Pluricentric Language?, [in:] „Colloquia Humanistica”, 2018, vol. 7, s. 153–196.
• Kotyńska K., Rozpisać na głosy. Stylizacja językowa okiem praktyka [Write out for voices. Linguistic styling in the eyes of a practitioner], [w:] Translatio i kultura, red. K. Hejwowski, A. Kukułka-Wojtasik, Warszawa: WUW, 2015, s. 327–336.
• Kotyńska K.,. Polifonia i wielojęzyczność a przekład: dystopia Ołeha Szynkarenki „Kaharłyk” [Polyphony and multilingualism and translation: Oleh Szynkarenko’s dystopia “Kaharlyk”], [w:] Słowiańskie przyjemności 3: Wielojęzyczność [Slavic Pleasures 3: Multilingualism], red. E. Solak, B. Popiołek, B. Todorović, Kraków: Scriptum, 2020.
• Marecki P., Liternet [Liternet], [w:] Liternet. Literatura i internet [Liternet. Literature and Internet], red. P. Marecki, Kraków: Rabid, 2002, s. 5–21.
• Petráš R., Menšiny v meziválečném Československu [Minorities in interwar Czechoslovakia], Praha: Karolinum, 2009.
• Seals C., Choosing a Mother Tongue. The Politics of Language and Identity in Ukraine, [in:] „Colloquia Humanistica”, 2018, vol. 7.
• Simon S., Le Trafic des langues: traduction et culture dans la littérature québécoise, Montréal: Editions du Boréal, 1994.
• Skibińska E., Tłumacz wobec powieściowej heterojęzyczności [A translator in the face of the novel’s heterolingualism], [w:] Kompetencje tłumacza. Tom dedykowany prof. dr hab. Elżbiecie Tabakowskiej, Kraków: Tertium, 2012, s. 351–369.
• Słowikowska A., Na pograniczu pamięci współczesnych – (nie)pamięć o przeszłości słowackich Węgrów w słowackiej literaturze XXI wieku [On the verge of the memory of contemporaries - (un) memory of the past of Slovak Hungarians in Slovak literature of the 21st century], [w:] „Acta Baltico-Slavica”, 2018, nr 42, s. 66–80.
• Sobolewska J., Śląsk jako ciało. Rozmowa z pisarzem Szczepanem Twardochem [Silesia as a body. Interview with the writer Szczepan Twardoch], [w:] „Polityka”, 2014, nr 48.
• Sommer Ł., Mowa ojców potrzebna od zaraz. Fińskie spory o język narodowy w pierwszej połowie XIX wieku [The fathers’ speech is needed immediately. Finnish national language disputes in the first half of the 19th century], Warszawa: WUW, 2009.
• Tessier, J., Quand la déterritorialisation déschizophrénise ou De l’inclusion de l’anglais dans la littérature d’expression française hors Québec [When deterritorialization de-schizophrenizes or The inclusion of English in French-speaking literature outside Quebec], [in:] “TTR”, 1996, 9 (1), p. 177–209.
• Venuti, L., Translation, Heterogeneity, Linguistics, [in:] “TTR”, 1996, 9 (1), p. 91–115.
• Warmuzińska-Rogóż, J., Szkice o przekładzie literackim. Literatura rodem z Quebecu w Polsce [Sketches on literary translation. Literature straight from Quebec in Poland], Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2016.
• Wołkanowska-Kołodziej E., Jestem z Wilna, to widać [rozmowa z Kristiną Sabaliauskaite] [I’m from Vilnius. Talking whith Khristina Sabaliauskajte], „Gazeta Wyborcza”, 12.09.2015, źródło elektroniczne: https://wyborcza.pl/magazyn/1,124059,18797977,jestem-z-wilna-to-widac.html?disableRedirects=true (15.12.2020).
• Павлишин М., Канон та іконостас [Canon and Iconostasis], Київ: Час, 1997.
• Слоньовська Ж., Паненко В. „Сонька”: блискавка кохання з хмар війни, (rozmowa z Ignacym Karpowiczem) [„Sonka”: lightning of love from the clouds of war, (talk with Ignacy Karpowicz)], електронне джерело: https://culture.pl/ru/article/sonka-bliskavka-kohannya-z-hmar-viyni (15.12.2020).
• Wykaz wykorzystanych źródeł [References]
• Dukaj J., Lód [Ice], Kraków: WL, 2007.
• Irwaneć O., Kłamczuch z placu Litewskiego [Liar from Lithuanian Square], tłum. J. Czech [maszynopis].
• Karpowicz I., Sońka [Sonka], Kraków: WL, 2014.
• Konwicki T., Mała apokalipsa [A little apocalypse], Warszawa: NOWa, 2001.
• Loebl B., Złota trąbka [Golden Trumpet], Warszawa: Grupa M-D-M, 2003.
• Polonski B., Robczik [Robchik], źródło elektroniczne: https://www.robczik.pl/, (15.12.2020).
• Rankov P., Zdarzyło się pierwszego września (albo kiedy indziej) [Happened on September 1st (or any other)], tłum. T. Grabiński, Wrocław: Słowackie Klimaty, 2013.
• Sabaliauskaite K., Silva rerum [Silva rerum], tłum. I. Korybut-Daszkiewicz, Kraków: Znak, 2015.
• Sillanpää F.E., Hurskas kurjuus. Päättynyt suomalainen elämäkerta [Pious misery. Finished Finnish biography], Helsinki: Otava, 2008.
• Слоньовська Ж., Паненко В. „Сонька”: блискавка кохання з хмар війни, (rozmowa z Ignacym Karpowiczem) [„Sonka”: lightning of love from the clouds of war, (talk with Ignacy Karpowicz)], електронне джерело: https://culture.pl/ru/article/sonka-bliskavka-kohannya--z-hmar-viyni (15.12.2020).
• Sillanpää F.E., Nabożna nędza. Opowieść o życiu i śmierci prostego człowieka w Finlandii [Pious poverty. A story about the life and death of a simple man in Finland], tłum. C. Lewandowska, Warszawa: PIW, 1980.
• Tołstoj L., Wojna i pokój [War and peace], tłum. A. Stawar, Warszawa: Zysk i S-ka, 2018.
• Żadan S., Mezopotamia [Mesopotamia], tłum. Michał Petryk, Adam Pomorski, Wołowiec: Czarne, 2014.
• Лебль Б., Пекло ввійшло до раю [Hell entered heaven], пер. Б. Антоняк, Львів: Урбіно, 2017.
• Жадан С., Месопотамія [Mesopotamia], Харків: Клуб сімейного дозвілля, 2014.
• Ірванець О., Брехун з Литовської площі [Liar from Lithuanian Square], [v:] „Кіно-театр” 1996, № 3, s. 8–12.
• Карпович І., Сонька [Sonka], пер. О. Сливинський, Київ: Комора, 2016.
• Карповіч І., Сонька [Sonka], пер. М. Мартысевіч, Вільня: Логвінаў, 2018.
• Конвицкий Т., Малый апокалипсис [A little apocalypse], пер. А. Ермонского, [w:] idem, Хроника любовных происшествий [Chronicle of love incidents], Москва: Радуга, 1995.

Identifiers

DOI

10.14746/sup.2021.9.2.10

Biblioteka Nauki

2090281