Konceptosfera liryki Jurija Kosacza

• Authors: Przemysław Lis-Markiewicz

Title variants

EN

The scope of concepts in lyric poetry by Yuriy Kosach

UK

Концептосфера лірики юрія косача

Abstracts

UK

Особливості життєвого шляху Ю. Косача яскраво віддзеркалені в системі образів та мотивів його поетичного доробку. Результати аналізу дали можливість встановити чотири основні типи образів у творах, вміщених у збірках Мангаттанські ночі та Літо над Делавером. Ці образи розглянуто в межах чотирьох домінантних концептів: ЧУЖИНА, УКРАЇНА, МИСТЕЦТВО, СОЦІУМ. Узагальнити ставлення Ю. Косача до чужини можна за допомогою використаного самим автором епітета – ‘зла’. На відміну від ‘злої’ чужини, Батьківщина змальована автором як місце краси й величі. Концепт МИСТЕЦТВО втілений Ю. Косачем в образах відомих митців, персонажів художніх творів, а також архітектурних витворів. Концепт СОЦІУМ втілений в образах представників різних етнічних та соціальних груп, яким автор висловлює симпатію. Чотири згадані концепти можна легко виокремити. Проте три з них (ЧУЖИНА, УКРАЇНА, СОЦІУМ) віддзеркалюють, як митець слова сильно страждав на еміграції. Почував себе і чужим, і самотнім. Через свій статус іммігранта вважав себе теж представником нижчих прошарків населення, яким співчував і з якими ідентифікувався.

PL

Złożoność i szczególność drogi życiowej Kosacza znalazły wyraźne odzwierciedlenie w systemie obrazów i motywów jego twórczości poetyckiej. Wyniki analizy umożliwiły ustalenie czterech głównych typów obrazów w pracach wchodzących w skład zbioru wierszy Noce manhattańskie i Lato nad Delaware. Obrazy te rozpatrywane są w ramach czterech dominujących pojęć: ZAGRANICA, UKRAINA, SZTUKA, SPOŁECZEŃSTWO. Stosunek Kosacza do obczyzny można uogólnić za pomocą metafory użytej przez samego autora – ‘zło’. W przeciwieństwie do ‘złej’ obczyzny, ojczyzna jest przedstawiana przez autora jako miejsce piękna i wielkości. Koncepcję SZTUKI Jurij Kosacz przedstawia w portretowaniu znanych artystów, postaci z dzieł sztuki, a także dzieł architektonicznych. Koncepcję SPOŁECZEŃSTWA wyrażają wizerunki przedstawicieli różnych grup etnicznych i społecznych, którym autor współczuje i się z nimi utożsamia. Wspomniane cztery koncepcje można łatwo rozróżnić. Jednak trzy z nich (ZAGRANICA, UKRAINA, SPOŁECZEŃSTWO) odzwierciedlają cierpienie artysty na wygnaniu. Czuł się tam obco i samotnie. Ze względu na status imigranta uważał się także za przedstawiciela niższych warstw społecznych, z którymi z kolei się identyfikował i którym był przychylny.

Keywords

UK

концептосфера; домінантний концепт; домінантний образ; мотив; еміграційна лірика; українська література

PL

konceptosfera; koncepcja dominująca; obraz dominujący; motyw; liryka emigracyjna; język ukraiński

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Ukrainica Posnaniensia
• Year: 2021
• Volume: 9
• Issue: 2
• Pages: 135-151

Dates

published

2021

Contributors

author

Przemysław Lis-Markiewicz

• Uniwersytet Wrocławski

• https://orcid.org/0000000281632020

References

• Aheieva V., Vidkrytist svitovi. Slovo, iake tebe obyraie: zbirnyk na poshanu profesora Volodymyra Morentsia [Openess to the world, The word, that choses you: a collection of poems in memory of professor Volodymyr Morenets], Kyiv: KMA Publishing House, 2013, p. 17–30.
• Bilichak O., Symvolika osnovnykh dominant-obraziv poezii Yevhena Pluzhnyka [Symbolism of the main images-dominants of Yevhen Pluzhnyk’s poetry], [v:] “Pivdennyi arkhiv” (filolohichni nauky), Kherson 2021, t. 85, p. 8–12.
• Bohdanova M., Zhanrovo-stylovi osoblyvosti ukrayinskoyi istorychnoyi novely XX st. (Genre and style features of the Ukrainian historical novel of the twentieth century), [v:] „Slovo i Chas”, 2008, No. 2, p. 44–48.
• Borodina S., Vashkiv L., Features of novelistic thinking of Maria Matios [Osoblyvosti novelistychnogo myslennya Marii Matios], [v:] „Filolohichnyi dyskurs”, 2019, No. 9, p. 16–23.
• Vasylyshyn I., Epokha i liudyna v khudozhno-ekzystencijnomu vymiri literatury periodu DiPi [Epoch and man in the artistic and existential dimension of the literature of the DP period], avtoref. dys… kand. filol. nauk. Lviv 2008.
• Dmytruk O., Totozhnist mystetstva i zhyttya v povisti Yuriya Kosacha “Enej ta zhy`tya inshykh” [The identity of art and life in Yuri Kosach’s story “Aeneas and the lives of others”], [v:] „Slovo i Chas”, 2009, No. 9, p. 42–48.
• Zakharchuk I., Druha svitova vijna i khudozhnij dosvid ukrayinskoyi emihratsijnoyi literatury [World War II and the artistic experience of Ukrainian emigration literature], [v:] „Dyvoslovo”, 2007, No. 9, p. 54–58.
• Romanov S., Yuriy Kosach: zhyttya i tvorchist na tli epokhy [Yuriy Kosach: life and work against the background of the era], [v:] „Dyvoslovo”, 2012, No. 1, p. 54–59.
• Semeryn Kh., Kocherha S., „Hoholivske pytannia” v „italijskomu teksti„ Yuriya Kosacha yak marker mizhkulturnykh vzayemyn (na materiali frahmentiv nezavershenoho romanu „Senior Nikolo”) [„Gogol’s Question” in Yuriy Kosach’s „Italian Text” as a Marker of Intercultural Relations (based on fragments of the unfinished novel „Senior Niccolo”)], [v:] „Naukovyi visnyk Mizhnarodnoho humanitarnoho universytetu”. Seriia: Filolohia, 2017, edition: 31 (1), p. 92–94.
• Skryvska I., Systema idejno-khudozhnikh dominant u tvorchosti Yuriya Kosacha [The system of ideological and artistic dominants in the work of Yuriy Kosach], avtoref. dys… kand. filol. nauk, Kyiv 2011.
• Stekh M., Yuriy Kosach i lehenda Khmelnytskoho [Yuriy Kosach and the legend of Khmelnytskyi], [v:] „Ukrajinskyi zhurnal”, 2009, № 12, p. 54.
• Yurchak H., Kontsept „Inshoho” u filosofskomu romani „Enej i zhyttya inshykh” Yuriya Kosacha [The concept of „Other” in the philosophical novel „Aeneas and the lives of others” by Yuriy Kosach], [v:] „Naukovyi visnyk Skhidnoievropejskoho universytetu imeni Lesi Ukrajinky”. Seriia: Filolohichni nauky. Literaturoznavstvo, 2015, edition: 8, p. 166–171.
• Kosach Y., Lito nad Delaverom [Summer over Delaware], Poeziij. Kyiv: Radianskyi pysmennyk, 1980.
• Kosach Y., Manhattanski nochi [Manhattan Nights], Kyiv: Radianskyi pysmennyk, 1966.

Identifiers

DOI

10.14746/sup.2021.9.2.11

Biblioteka Nauki

2090285