Жанрово-ідеографічні тенденції у поетиці сучасної дитячої літератури

• Authors: Olha Novodvorchuk

Title variants

EN

Genre-ideographic trends in the poetics of contemporary literature for children

PL

Trendy gatunkowo-ideograficzne w poetyce współczesnej literatury dziecięcej

Abstracts

PL

Artykuł jest próbą zgłębienia cech ukraińskiej poezji dziecięcej początku XXI wieku. Celem badania jest zidentyfikowanie gatunku i cech ideograficznych poezji: innowacyjności i tradycjonalizmu. Śledząc gatunkowe modyfikacje tej poezji, cechy wspólne i wyróżniające, autorka zwraca uwagę na kluczowe elementy poetyki dziecięcej: dyskurs artystyczny i literacki, funkcje poezji, tematykę, strukturę stroficzną wiersza, charakter obrazów, postaci i inne. Udowadnia, że podstawą odnowy gatunków poetyckich są tradycyjne gatunki folkloru i poezji. Autorka ustaliła także, że we współczesnej poezji dla dzieci istnieją organicznie aktualizowane gatunki ludowe (pochwały, straszaki, bajki, nonsensy, wyliczanki, tupot, gry) i nowo powstałe (obrazy-wiersze, sztuczki, kolorowanki, przeszkody, wiersze terapeutyczne). Powstawanie gatunków autorskich spowodowane jest poszukiwaniem nowych form wyrazu osobowości artystów. Modyfikacje gatunkowe poezji dla dzieci są prezentowane jako oryginalne zjawisko w ukraińskiej literaturze początku XXI wieku z szerokim polem do dalszych badań.

EN

The article attempts to explore the features of early 21st century Ukrainian poetry for children. The purpose of exploration is to identify the genre and ideographic features of poetry: innovation and traditionalism. Tracing the genre modifications of poetry and their common and distinctive features, the author addresses the key features of poetry for children in general: artistic and literary discourse, the functions of poetry, thematic direction, strophic structure of the poem, the existence of images, characters and others. The article proves that the basis for the renewal of poetic genres is traditional genres of folklore and poetry. There are organically updated folk genres in modern poetry for children (praise, scarecrows, fables, nonsense, counters, patter, games) and newly created genres (poetry-pictures, tricks, coloring books, checks, stumbling blocks, therapeutic poems). The search for new forms of expression of idiosyncrasies of artists leads to the emergence of original genres. These have appeared as an original phenomenon in the Ukrainian literature of the early 21st century and offer a wide scope for further research.

Keywords

EN

children’s literature; modern poetry for children; genre modifications; poems; ‘balamutynky’

PL

literatura dla dzieci; współczesna poezja dla dzieci; modyfikacje gatunkowe; wiersze; „bałamutynki”

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Ukrainica Posnaniensia
• Year: 2021
• Volume: 9
• Issue: 2
• Pages: 153-164

Dates

published

2021

Contributors

author

Olha Novodvorchuk

• Kolegium Pedagogiczne w Krzemieńczuku im. Antona Makarenki

• https://orcid.org/0000000212252470

References

• Babii I., Khudozhno-zobrazhalna rol avtorskykh neolohizmiv u formuvanni pysmennytskoho idiostyliu [Artistic and Pictorial Role of Author’s Neologisms in the Formation of Literary Idiosyncrasy], [v:] „Studia Ukrainica Posnaniensia”, 2015, z. 3, s. 11–18.
• Vinogradov G.S., Detskaya satiricheskaya lirika [Children’s Satirical Lyrics], [v:] „Kameny”, 1998, № 1–2, s. 42–62.
• Hrushevskyi M., Kazka (Nasha kazkova tradytsiia. Holovnishi kazkovi motyvy. Internatsionalne i natsionalne) [Fairy Tale (Our Fairy-Tale Tradition. The Main Fairy-Tale Motives. International and National)], [v:] „Istoriia ukrainskoi literatury”: v 9 kn., за ред. В. Дончика, t. 1, Kyiv: Lybid, 1993, s. 330.
• Dovzhenok H., Ukrainskyi dytiachyi folklor: virshovani zhanry [Ukrainian Children’s Folklore: Poetic Genres], Kyiv: Nauk. dumka, 1981.
• Igrovaya poe’tika [Game Poetics]: Sb. nauch. tr. rost. shk. igrovoj poe’tiki, pod red. A.M. Lyuksemburga, G.F. Raximkulovoj, Rostov-na-Donu: Litfond, Vyp. 1, 2006.
• Klos O., Ihrova model khudozhnoho svitu u vizii postmodernizmu [Game Model of the Art World in the Vision of Postmodernism], [v:] „Visnyk Lvivskoho universytetu. Seriia filolohichna”, 2018, vyp. 67, ch. 2, s. 194–201.
• Kovaliv Yu.I., Zhanrova typolohiia [Genre Typology], [v:] „Literaturoznavcha entsyklopediia”: u 2 t., Kyiv: VTs „Akademiia”, 2007, t. 1: A–L, s. 366–367.
• Kopystianska N.Kh., Zhanr, zhanrova systema u prostori literaturoznavstva [Genre, Genre System in the Space of Literary Criticism] [monohrafiia], Lviv: PAIS, 2005.
• Kornienko O.A., Tipologiya form igrovoj poe’tiki v literature [Typology of Forms of Play Poetics in Literature], [v:] Elektronnyi resurs: http://dspace.nbuv.gov.ua/bitstream/handle/123456789/16594/51-Kornienko.pdf?sequence=1 (21.11.2020).
• Korniienko O.O., Ihrova poetyka u literaturi [Game Poetics in Literature]: navch. posibnyk, Kyiv: Vyd-vo NPU im. M.P. Drahomanova, 2017.
• Myshanych S.V., Systema zhanriv v ukrainskomu folklori [The System of Genres in Ukrainian Folklore], [v:] „Ukrainoznavstvo: Posibnyk”, за ред. П. Кононенка, Kyiv: Zodiak-EKO, 1994, s. 263–276.
• Muzychenko A., Zhartivlyvi virshyky dlia hry [Humorous Poems for the Game], [v:] Elektronnyi resurs: http://www.barabooka.com.ua/zhartivlivi-virshiki-dlja-gri/ (16.09.2020).
• Sazonova Ya., Odoratyvne pidgruntia modeliuvannia emotsii tryvohy i strakhu u fiktsionalnomu dyskursi zhakhiv [Odorative Basis for Modeling the Emotions of Anxiety and Fear in the Fictional Discourse of Horror], [v:] „Studia Ukrainica Posnaniensia”, 2013, z. 1, s. 185.
• Iankovska Zh., Paradyhma folklorno-literaturnoi arkhetypnosti [Paradigm of Folklore and Literary Archetype], „Studia Ukrainica Posnaniensia”, 2017, z. 5, s. 269–277.
• Adamczykowa Z., Literatura dla dzieci. Funkcje – kategorie – gatunki [Children’s Literature. Functions – Categories – Genres], Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP, 2001.
• Baran Z., W kręgu poezji religijnej dla dzieci [In the Circle of Religious Poetry for Children], Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2001.
• Andrusiak I., Liakatsiia [Lakatsiya], Kyiv: Fontan kazok, 2017.
• Andrusiak I., Strashna kazka [A Terrible Tale], [v:] Elektronnyi resurs: https://www.ukrlib.com.ua/books/printit.php?tid=16142 (15.10.2019).
• Andrusiak I., Tvory dlia ditei.Mala Storinka [Works for Children. Small Page], [v:] Elektronnyi resurs: https://mala.storinka.org/%D0%B4%D0%B8%D1%82%D1%8F%D1%87%D1%96-%D0%B4%D1%80%D0%B0%D0%B6%D0%BD%D0%B8%D0%BB%D0%BA%D0%B8.html (15.10.2019).
• Barto A., Izbrannye stixi [Selected Poems], Moskva: Planeta detstva: Prem’era, 1999.
• Bzhexva Yan., Na zemlyax Bergamotax [In the Lands of Bergamot], L’vіv: Vidavnictvo Starogo Leva, 2004, s. 32.
• Dermanskyi S., Byhymoty ne medmedi [Bigimots are not Bears], Kyiv : Fontan kazok, 2015.
• Esenovskij M., Nebo v pomidorax [Tomato Sky], Stixi. Zhurnal poe’zii „Plavuchij most”, № 4 (8), 2015, [v:]: http://www.plavmost.org/?p=6440 (12.10.2021).
• Kruk H., Raz ovechka, dva ovechka [One Sheep, two Sheep], Kharkiv: Vydavnytstvo Vivat, 2018.
• Malyk H., Straus richkoiu plyve [An Ostrich Swims Along the River], Kyiv: „Veselka”, 1984.
• Movchun L., Use pidrostaie [Everything is growing], Kyiv: Hrani – T, 2010.
• Osadko H., Yak drakonchyk Yurasyk vriatuvav lis vid brakoniera [Like a Dragon, Jurassic Saved the Forest From a Poacher], [v:] Elektronnyi resurs: http://abetka.ukrlife.org/kazki.html (14.08.2020).
• Oster G., Vrednye sovety: kniga dlya neposlushnyx detej i ix roditelej [Bad Advice: a Book for Naughty Kids and their Parents], Moskva: Moskovskij knizhnyj dvor, 1990.
• Savka M., Kazka pro staroho Leva [A Tale about an Old Lion], Lviv: Vydavnytstvo Staroho Leva, 2011.
• Skyba R., Balamutynky [Balamutynky], Lviv: Vydavnytstvo Staroho Leva, 2011.
• Skyba R., Zatyshnyi virshyk [A Cozy Poem], [v:] „Malenka feia”, 2011, № 2, s. 15.
• Skyba R., Perevirshyky [Perevershiki], Ternopil: Navchalna knyha – Bohdan, 2010.
• Trokhym N., Lvivski virshyky [Lviv Poems], Lviv: Dzhezva, 2015.
• Xotomskaya V., Stonozhka [Stonogka], Leningrad: Izdatel’stvo: Detskaya literatura, 1982.
• Big Books of Sesons, Holidays, and Weather [compiled by E. Cothen Low], Westport: Libraries Unlimited, 2011.

Identifiers

DOI

10.14746/sup.2021.9.2.12

Biblioteka Nauki

2090294