Війна поза війною, або чи можлива втеча від травми (за романом Гаськи Шиян "За спиною")

• Authors: Oksana Puchońska

Title variants

PL

Wojna za strefą walki albo czy jest możliwa ucieczka od traumy (według powieści Haśki Szyjan "Za plecami")

EN

War outside the warzone, or is it possible to escape trauma (based on Haska Shyian’s novel "Behind the back")

Abstracts

EN

Attempts in Ukrainian culture to reflect on and rework the traumatic experience of the totalitarian past have been portrayed in recently published literary texts. The majority of these reflect the most topical issues of the present in light of the traumatic experience caused by repressive Soviet policies against the Ukrainian people during the 20th century. Today’s Russian-Ukrainian war, which began in the Donbas in 2014, is nothing less than a struggle against Russia’s imposed vision of identity and an attempt by Ukrainians to reclaim the proper image of historical memory. This issue is addressed on different levels by representatives of different generations. However, it is perhaps the most challenging for the youngest generation, as is clearly evidenced by Haska Szyjan’s novel Behind the Back, which is analyzed in the article. In this novel, we observe reality through the eyes of a young girl trying to regain her mental balance after directly experiencing the war.

PL

Podejmowane w kulturze ukraińskiej próby refleksji oraz przepracowania traumatycznego doświadczenia totalitarnej przeszłości są uwidaczniane w pojawiających się ostatnio tekstach literackich. Większość z nich odzwierciedla najbardziej aktualne problemy teraźniejszości w świetle doświadczeń traumatycznych, spowodowanych radziecką polityką represyjną wobec narodu ukraińskiego w XX wieku. Dzisiejsza wojna rosyjsko-ukraińska, która rozpoczęła się w Donbasie w 2014 roku, jest niczym innym, jak walką przeciwko narzuconej przez Rosję wizji tożsamości oraz próbą odzyskania przez Ukraińców właściwego obrazu pamięci historycznej. Ta kwestia jest poruszana na różnych poziomach przez przedstawicieli różnych pokoleń. Jednak dla generacji najmłodszej stanowi chyba największe wyzwanie, o czym dobitnie świadczy analizowana w artykule powieść Haśki Szyjan Za plecami. W tej powieści obserwujemy rzeczywistość poprzez spojrzenie młodej dziewczyny, która próbuje odzyskać równowagę psychiczną po bezpośrednim doświadczeniu wojny.

Keywords

EN

literature; war; memory; trauma; national identity

PL

tożsamość narodowa; pamięć; trauma; literatura; wojna

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Ukrainica Posnaniensia
• Year: 2023
• Volume: 11
• Issue: 1
• Pages: 139-154

Dates

published

2023

Contributors

author

Oksana Puchońska

• National University Ostroh Academy

• https://orcid.org/0000000305434847

References

• Гребенюк Т., Наратив однієї втечі: просторові чинники занурення у світ роману Гаськи Шиян „За спиною”, [в:] „Вісник Запорізького національного університету. Філологічні науки”, 2019, № 1, с. 5–10.
• Епплбом Е., Залізна завіса: Приборкання Східної Європи, 1944–1956, пер. з англ. І. Гарнік, Київ: Вид. дім „Києво-Могилянська академія”, 2017.
• Середа В., „За спиною”: Роман про війну – без війни, [в:] Електронний ресурс: http://www.golos.com.ua/article/332773.
• Харамурза Д., Інший погляд на війну: відгук на роман Гаськи Шиян „За спиною”, [в:] Електронний ресурс: http://litakcent.com/2019/04/11/inshiy-poglyad-na-viynu-retsenziya-na-roman-gaski-shiyan-za-spinoyu/.
• Харчук Р., Паперова душа літературного персонажа як знак реальності, [в:] Електронний ресурс: https://zbruc.eu/node/90302.
• Юнг К.-Ґ., Психологія і поезія, [в:] Слово. Знак. Дискурс: Антологія світової літературно-критичної думки ХХ ст., ред. М. Зубрицька, 2-ге вид., доп., Львів: Літопис, 2002.
• Gilmore L., Przypadki graniczne: trauma, autoreprezentacja i prawne formy tożsamości, [w:] Antologia studiów nad traumą, red. T. Łysak, Kraków: Universitas, 2015.
• Hunt N.C., Memory, War and Trauma, New York: Cambridge University Press, 2010.
• LaCapra D., Trauma, nieobecność, utrata, [w:] Antologia studiów nad traumą, red. T. Łysak, Kraków: Universitas, 2015.
• Seltzer M., Kultura rany, [w:] Antologia studiów nad traumą, red. T. Łysak, Kraków: Universitas, 2015.
• Trepte H.-Ch., W poszukiwaniu „innej wolności”. Opcja emigracyjna, czyli nowy nomadyzm, [w:] Opcja niemiecka. O problemach z tożsamością i historią w literaturze polskiej i niemieckiej po 1989 roku, red. W. Browarny, M. Wolting, Kraków: Universitas, 2014.
• Шиян Г., За спиною (роман), Харків: Фабула, 2019.
• Hrebeniuk T., Naratyv odniiei vtechi: prostorovi chynnyky zanurennia u svit romanu Hasky Shyian “Za spynoiu” [The narrative of one escape: spatial factors of immersion in the world of Haska Shyians novel “Behind the Back”], [v:] “Visnyk Zaporizkoho natsionalnoho universytetu. Filolohichni nauky”, 2019, nr 1, s. 5–10.
• Applebaum E., Zalizna zavisa: Pryborkannia Skhidnoi Yevropy, 1944–1956 [Iron Curtain: The Crushing of Eastern Europe, 1944–1956], perekl. z anhl. Ihor Harnik, Kyiv: VD “Kyievo-Mohylianska Akademia”, 2017.
• Sereda V., “Za spynoiu”: Roman pro viinu – bez viiny [“Behind the back”: A novel about the war – without war], [v:] Elektronnyi resurs: http://www.golos.com.ua/article/332773.
• Kharamurza D., Inshyi pohliad na viinu: vidhuk na roman Hasky Shyian “Za spynoiu” [Another view of the war: a review of Haska Shyians novel “Behind the Back”], [v:] Elektronnyi resurs: http://litakcent.com/2019/04/11/inshiy-poglyad-na-viynu-retsenziya-na-roman-gaski-shiyan-za-spinoyu/.
• Kharchuk R., Paperova dusha literaturnoho personazha yak znak realnosti [The paper soul of a literary character as a sign of reality], [v:] Elektronnyi resurs: https://zbruc.eu/node/90302.
• Jung K.-G., Psykholohiia i poeziia [A Psychology and a poetry], [v:] Slovo. Znak. Dyskurs: Antolohiia svitovoi literaturno-krytychnoi dumky XX st., red. M. Zubrytska, 2-he vyd., dop., Lviv: Litopys, 2002.
• Gilmore L., Przypadki graniczne: trauma, autoreprezentacja i prawne formy tożsamości [Borderline cases: trauma, self-representation and legal forms of identity], [in:] Antologia studiów nad traumą, red. T. Łysak, Kraków: Universitas, 2015.
• LaCapra D., Trauma, nieobecność, utrata [Trauma, absence, losing], [in:] Antologia studiów nad traumą, red. T. Łysak, Kraków: Universitas, 2015.
• Seltzer M., Kultura rany [Wound culture], [in:] Antologia studiów nad traumą, red. T. Łysak, Kraków: Universitas, 2015.
• Trepte H.-Ch., W poszukiwaniu „innej wolności”. Opcja emigracyjna, czyli nowy nomadyzm [In the process of searching of «another freedom». The emigration option, or the new nomadism], [in:] Opcja niemiecka. O problemach z tożsamością i historią w literaturze polskiej i niemieckiej po 1989 roku, red. W. Browarny, M. Wolting, Kraków: Universitas, 2014.
• Shyian H., Za spynoiu [Behind the Back], Kharkiv: Fabula, 2019.

Identifiers

DOI

10.14746/sup.2023.11.1.10

Biblioteka Nauki

31343589