Sposoby rozwiązywania małżeńskich kwestii „nieregularnych” w Kościele starożytnym i wczesnośredniowiecznym

• Authors: Andrzej Muszala

Title variants

EN

Ways of Solving Marital “Irregular” Issues in the Ancient and Early Medieval Church

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem niniejszego artykułu jest prezentacja podejścia teologów starożytnych do zagadnienia możliwości dopuszczenia do Komunii Świętej niektórych osób żyjących w ponownym związku. Rozstrzygnięcia tej kwestii omówiono na podstawie Kanonów starożytnego Kościoła oraz nieco późniejszych Ksiąg pokutnych. Pominięto te teksty, które przez swoją niejednoznaczność budzą wątpliwości, czy chodzi o powtórne małżeństwo czy też o przypadek separacji. Analiza wspomnianego materiału prowadzi do wniosku, że norma nierozerwalności małżeństwa, rygorystycznie przestrzegana przez starożytnych chrześcijan, w średniowieczu uległa pewnej erozji. Penitencjały Kościoła zachodniego próbowały rozwiązać te kwestie poprzez nakładanie surowych pokut wobec osób dopuszczających się takich czynów, a od XI wieku w skandalicznych przypadkach aplikowano także ekskomuniki dożywotnie. Widoczna jest też powolna ewolucja sposobu oceniania kwestii rozpadu małżeństwa od podejścia soteriologiczno-eschatologicznego do podejścia prawnego. Niektóre rozstrzygnięcia penitencjałów powtarzają się, co świadczy o tym, że tradycja danej wspólnoty lokalnej z biegiem czasu upowszechniała się także w innych obszarach.

EN

The aim of this article is to present the approach of ancient theologians to the issue of the possibility of allowing certain people who remarry to receive Holy Communion. The conclusions on this matter were discussed on the basis of The canons of the ancient Church and some later Penitential Records. We have omitted texts which, through their ambiguity, raise doubts as to whether it is a remarriage or a case of separation. The analysis of this material leads to the conclusion that the norm of the indissolubility of marriage, rigorously observed by ancient Christians, in the Middle Ages has undergone some erosion. The penitentiaries of the Western Church tried to solve these issues by imposing severe penances against those who committed such acts, and from the eleventh century, lifelong excommunications were also applied in scandalous cases. The slow evolution of the way of evaluationg the issue of the dissolution of marriage from the soteriological-eschatological approach to the legal approach is also evident. Some resolutions of penitentiaries are repeated, which indicates that the tradition of a given local community over time has also spread in other areas.

Keywords

PL

Kanony starożytnego Kościoła; Księgi pokutne; małżeństwo; nierząd

EN

The canons of the ancient Church; Penitential records; marriage; prostitution; The canons of the ancient Church; Penitential records; marriage; prostitution

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Teologia i Moralność
• Year: 2018
• Volume: 13
• Issue: 1(23)
• Pages: 141-151

Dates

published

2018-09-18

Contributors

author

Andrzej Muszala

• Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie Wydział Nauk Społecznych

References

• Euzebiusz z Cezarei (1924), Historia kościelna, Pisma Ojców Kościoła t. 3, tłum. A. Lisiecki, Poznań.
• Hipolit Rzymski (1976), Tradycja apostolska, 15, 16, http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Studia_Theologica_Varsaviensia/Studia_Theologica_Varsaviensia-r1976-t14-n1/Studia_Theologica_Varsaviensia-r1976-t14-n1-s145-169/Studia_Theologica_Varsaviensia-r1976-t14-n1-s145-169.pdf [dostęp: 21.06.2018].
• Kanony św. Bazylego (2009), w: Kanony ojców greckich (tekst grecki i polski) Atanazego i Hipolita (tekst arabski i polski), układ i opracowanie A. Baron i H. Pietras, Kraków, s. 32-60.
• Księgi pokutne (tekst łaciński, grecki i polski) (2011), układ i opracowanie A. Baron i H. Pietras, Kraków.
• List Bazylego do Diodora z Tarsu (2009), w: Kanony ojców greckich (tekst grecki i polski) Atanazego i Hipolita (tekst arabski i polski), układ i opracowanie A. Baron i H. Pietras, Kraków, s. 60-63.

Identifiers

DOI

10.14746/tim.2018.23.1.8