“The genealogy of the person is inscribed in the very biology of generation”. Towards the heart of the dispute on Humanae vitae

• Authors: Paweł Bortkiewicz

Title variants

PL

„W biologię rodzenia wpisana jest genealogia osoby”. W stronę sedna sporu o Humanae vitae

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Since the publication of the encyclical "Humanae vitae" by Paul VI in 1968, a heated discussion has been taking place around this document. It comes alive in a particularly intense way on the occasion of the subsequent anniversaries of the publication of the document. Subsequent decades showed a number of problems related not only to the ethics of marital life and sexual ethics, but also to the concept of conscience or recognition or rejection of the seriousness of the Church's Magisterium. Recent months have brought further opinions of antagonists and protagonists of this document. Among opponents or critics of the encyclical, there are views questioning the teaching that contraception is intrinsically evil. This, in consequence, means accepting the thesis that there are no intrinsically evil acts at all. What is more, it should be noted that every human action is determined in its moral nature only by the proportion between its good and bad effects. In confrontation with these views, the article presents an outline of the anthropological and theological truth underlying "Humanae vitae" which was analysed with insight by St. John Paul II. This allows for the extraction of several basic theses relating to the theological vision of marriage and parenthood: 1) to read the truth about marriage and parenthood, it is necessary to fully recognize the truth about the dignity of the human person, 2) the person realizes fully in the reality of the gift that creates interpersonal communion with the participation of the human body, 3) communion and endowment made with the help of the "sign" of the body are realized in interpersonal conjugal love, 4) the special (though not the only) act of conjugal love is a sexual act, 5) marital logic of being a mutual gift is specific and this is inseparability of the bond between the inter-marital gift (between spouses) and the non-marital gift (between parents and children). Ultimately, this leads to the thought of St. Pope John Paul II, ordering to combine the order of the marriage act with the creative act "the genealogy of the person is inscribed in the very biology of generation".

PL

Od momentu publikacji encykliki „Humanae viate” w roku 1968 przez Pawła VI trwa wokół tego dokumentu gorąca dyskusja. Ożywa w sposób szczególnie intensywny przy okazji kolejnych rocznic publikacji dokumentu. Kolejne dekady pokazywały szereg problemów związanych nie tylko z samą etyką życia małżeńskiego i etyką seksualna, ale i koncepcją sumień czy uznaniem bądź odrzuceniem powagi Urzędu Nauczycielskiego Kościoła. Ostatnie miesiące przyniosły kolejne głosy antagonistów i protagonistów dokumentu. Wśród przeciwników bądź krytyków encykliki pojawiły się poglądy kwestionujące nauczanie, że antykoncepcja jest wewnętrznie zła. To oznacza w konsekwencji przyjęcie tezy, że nie ma w ogóle żadnych czynów wewnętrznych złych czynów. Idąc dalej, należy zauważyć, że każde ludzkie działanie jest określone w swoim moralnym charakterze wyłącznie przez proporcję między jego dobrymi i złymi skutkami. W konfrontacji z tymi poglądami artykuł prezentuje zarys prawdy antropologicznej i teologicznej leżącej u podstaw „Humanae vitae” a egzegezowanej z wnikliwością przez św. Jana Pawła II. Pozwala to na wydobycie kilku podstawowych tez odnoszących się do teologicznej wizji małżeństwa i rodzicielstwa: 1) dla odczytania prawdy o małżeństwie i rodzicielstwie  niezbędne jest uznanie w pełnej rozciągłości prawdy o godności osoby ludzkiej, 2) osoba realizuje się w pełni w rzeczywistości daru, który tworzy komunię międzyosobową z udziałem ciała ludziego, 3) komunia i obdarowanie dokonywane z pomocą „znaku” ciała realizują się w międzyosobowej miłości małżeńskiej, 4) szczególnym (choć nie jedynym) aktem miłości małżeńskiej jest akt małżeński, 5) logika małżeńskiego bycia darem dla osoby ma swoją specyfikę, którą jest nierozłączność więzi między obdarowywaniem śród-małżeńskim (między małżonkami) oraz poza-małżeńskim (między rodzicami a dziećmi). Ostatecznie prowadzi to do myśli św. Jana Pawła II nakazującej łączyć porządek aktu małżeńskiego z aktem stwórczym „w biologię rodzenia wpisana jest genealogia osoby”.

Keywords

EN

"Humanae vitae"; the ethics of marital life; theology of the body; anthropology; procreation; "Humanae vitae"; the ethics of marital life; theology of the body; anthropology; procreation

PL

Humanae vitae; etyka życia małżeńskiego; teologia ciała; antropologia; prokreacja

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Teologia i Moralność
• Year: 2018
• Volume: 13
• Issue: 2(24)
• Pages: 29-43

Dates

published

2019-03-22

Contributors

author

Paweł Bortkiewicz

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Teologiczny

• https://orcid.org/0000-0002-8851-4254

References

• Bajda J. (1994), Wolność a prawda w encyklice „Veritatis splendor”, „Studia Theologica Varsaviensia” 32, no 1, p. 25-38.
• Jan Paweł II (1999a), Chrześcijańskie powołanie małżonków może wymagać także heroizmu. Do uczestników seminarium „Odpowiedzialne rodzicielstwo”, in: Nauczanie papieskie VI, 2 1983, Poznań, p. 250-253.
• Jan Paweł II (1999b), Familiaris consortio. Adhortacja apostolska o zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym, in: Posoborowe dokumenty Kościoła Katolickiego o małżeństwie i rodzinie, vol. 1, wybór i wstęp K. Lubowicki, Kraków, p. 133-238.
• Jan Paweł II (1986), Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. Odkupienie ciała a sakramentalność małżeństwa, Città del Vaticano.
• Jan Paweł II (2005), Odpowiedzialność za prawdę poznawaną i przekazywaną. Przemówienie Ojca Świętego do świata nauki KUL, Aula im. Stefana Kard. Wyszyńskiego, 9 VI 1987, in: Jan Paweł II, Pielgrzymki do Ojczyzny 1979 – 1983 – 1987 – 1991 – 1995 – 1997 – 1999 – 2002. Przemówienia, homilie, Kraków, p. 394-402.
• Massa M.S. (2014), The American Catholic Revolution: How the Sixties Changed the Church Forever, New York.
• Tettamanzi D. (1993), Encyklika „Humanae vitae” w nauczaniu Jana Pawła II, Communio” 13, no 3 (75), p. 136-148.
• Wojtyła K. (1969), Komentarz teologiczno-duszpasterski do „Humanae vitae”, Rzym.
• Ariza G., El Papa elogia a Bernard Häring, el mayor detractor de la Humanae vitae, https://infovaticana.com/2016/11/25/papa-elogia-bernard-haring-mayor-detractor-la-humanae-vitae/ [accessed: 27.04.2018].
• Baklinski P., Francis praises major Humanae vitae dissenter in rebuke of ‘white or black’ morality, https://www.lifesitenews.com/news/francis-praises-prominent-humanae-vitae-dissenter-for-his-radical-new-moral [accessed: 27.04.2018].
• Barbieri E., Gregoriana e Angelicum: due opposte voci sull’Humanae vitae, https://anticattocomunismo.wordpress.com/2017/10/26/gregoriana-e-angelicum-due-opposte-voci-sullhumanae-vitae/#more-11528 [accessed: 27.04.2018].
• Bertocchi L, “Contraccezione? In certi casi un dovere”. Svolta in Vaticano, http://lanuovabq.it/it/contraccezione-in-certi-casi-un-dovere-svolta-in-vaticano [accessed: 27.04.2018].
• Bruncz D., Huragan i pole minowe – Humanae vitae ma 40 lat, http://www.ekumenizm.pl/koscioly/katolickie/huragan-i-pole-minowe-humanae-vitae-ma-40-lat/ [accessed: 27.04.2018].
• Członek Papieskiej Akademii Życia: w pewnych przypadkach małżeństwa mogą stosować antykoncepcję, https://www.deon.pl/religia/kosciol-i-swiat/z-zycia-kosciola/art,32965,czlonek-papieskiej-akademii-zycia-w-pewnych-przypadkach-malzenstwa-moga-stosowac-antykoncepcje.html [accessed: 27.04.2018].
• Grajewski A., „Humanae vitae” do dyskusji?, http://gosc.pl/doc/3994937.Humanae-vitae-do-dyskusji [accessed: 27.04.2018].
• Gyapong D., Humanae vitae receives new respect 40 years later, https://www.catholicregister.org/home/international/item/9652-humanae-vitae-receives-new-respect-40-years-later [accessed: 27.04.2018].
• Jan Paweł II, Evangelium vitae, in: http://w2.vatican.va/content/john-paul-ii/en/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_25031995_evangelium-vitae.html [accessed: 13.01.2019].
• John Paul II, Letter to Families Gratissimam sane, in: http://w2.vatican.va/content/john-paul-ii/en/letters/1994/documents/hf_jp-ii_let_02021994_families.html [accessed: 13.01.2019].
• John Paul II, General audience 9 I 1980, in: http://w2.vatican.va/content/john-paul-ii/en/audiences/1980/documents/hf_jp-ii_aud_19800109.html [accessed: 13.01.2019].
• Kratiuk K., Zamach na „Humanae vitae”. Rewanż po pół wieku?, https://www.pch24.pl/zamach-na-humanae-vitae--rewanz-po-pol-wieku-,52329,i.html [accessed: 27.04.2018].
• Mahoney K., Humanae vitae: 40 years later, still about love, https://www.catholicnewsagency.com/resources/life-and-family/humanae-vitae/humanae-vitae-40-years-later-still-about-love [accessed: 27.04.2018].
• Mattei R., Il piano di “reinterpretazione” della Humanae vitae, https://www.corrispondenzaromana.it/il-piano-di-reinterpretazione-della-humanae-vitae/ [accessed: 27.04.2018].
• Mirus J., Pope Francis and Bernard Häring: The literally infernal cheek of dissent, https://www.catholicculture.org/commentary/otc.cfm?id=1455 [accessed: 27.04.2018].
• Paul VI, Humanae vitae, in: http://w2.vatican.va/content/paul-vi/en/encyclicals/documents/hf_p-vi_enc_25071968_humanae-vitae.html [accessed: 13.01.2019].
• Pentin E., Pontifical Gregorian University Hosts Series of Talks to Take New Look at Humanae vitae, http://www.ncregister.com/blog/edward-pentin/gregorian-university-hosts-series-of-talks-to-take-new-look-at-humanae [accessed: 27.04.2018].
• Prof. Seifert o szokującym wykładzie włoskiego duchownego: zdrada nauczania Jana Pawła II, https://gloria.tv/article/XjJUQyqSEzzQ3vqGGE2cK6N9i [accessed: 27.04.2018].
• Shaw R., Message Refused: Humanae vitae, 40 Years Later, https://www.crisismagazine.com/2008/message-refused-humanae-vitae-40-years-later [accessed: 27.04.2018].
• Sosnowski A., W Watykanie działa komisja, która ma zrewidować „Humanae vitae” Pawła VI, https://wpolityce.pl/kosciol/380617-sosnowski-w-watykanie-dziala-komisja-ktora-ma-zrewidowac-humanae-vitae-pawla-vi [accessed: 27.04.2018].
• Sporniak A., Antykoncepcja – utajniony problem?, https://www.tygodnikpowszechny.pl/antykoncepcja-utajniony-problem-148178 [accessed: 27.04.2018].
• Tyree S., The vindication of Humanae vitae: 40 years later, http://www.stltoday.com/lifestyles/faith-and-values/civil-religion/the-vindication-of-humanae-vitae-years-later/article_369a1cf3-8558-5988-9c70-50ee177b4fbd.html [accessed: 27.04.2018].
• Valli A.M., L’etica delle situazioni. Un altro colpo di piccone all’insegnamento morale della Chiesa, https://apostatisidiventa.blogspot.com/2018/01/letica-delle-situazioni.html [accessed: 27.04.2018].
• Watykan przyznaje: Pracuje komisja ds. Humanae vitae. Dopuści antykoncepcję?, http://www.fronda.pl/a/watykan-przyznaje-pracuje-komisja-ds-humanae-vitae-dopusci-antykoncepcje,106278.html [accessed: 27.04.2018].

Identifiers

DOI

10.14746/tim.2018.24.2.2