Personalistyczne ujęcie chrześcijańskiej nauki moralnej w magisterium Soboru Watykańskiego II

• Authors: Krzysztof Gryz

Title variants

EN

Personalistic approach to Christian moral teaching in the magisterium of The Second Vatican Council

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W okresie poprzedzającym Sobór Watykański II przygotowano kilka projektów, które miały stanowić podstawę dla ojców Soboru do dyskusji na sesjach plenarnych. Obejmowały one fundamentalne problemy teologiczne i duszpasterskie, które Komisja Przygotowawcza (Commissio antepreparatoria) uznała za najważniejsze. Wśród nadesłanych propozycji znalazły się również projekty dotyczące zagadnień moralnych: De ordine morali christiano i De castitate, matrimonio, familia et virginitate. Choć od strony merytorycznej były dobrze przygotowane, spotkały się ze znaczną krytyką ze strony członków Komisji Teologicznej i niektórych biskupów, gdyż – ich zdaniem – nie odpowiadały oczekiwanemu przez papieża Jana XXIII duszpasterskiemu charakterowi soboru. Projekty te były wielokrotnie redagowane, aż ostatecznie zdecydowano, że kwestie te zostaną poruszone w szerszym dokumencie omawiającym relacje Kościoła ze światem, który ostatecznie przybrał kształt Konstytucji duszpasterskiej o Kościele we współczesnym świecie Gaudium et spes. Osią nauczania tej Konstytucji jest integralna wizja osoby ludzkiej, stworzonej przez Boga jako istota rozumna i wolna, odkupiona przez Chrystusa i powołana do wiecznej wspólnoty w Bogu. Po latach kard. Karol Wojtyła, komentując Konstytucję, zsyntetyzował jej nauczanie, zwłaszcza w sprawach moralnych, na dwie kategorie personalistyczne: „uczestnictwo” i „solidarność”. Pierwsza odnosi się do osobistej relacji człowieka z Bogiem, druga dotyczy relacji człowieka ze światem, który tworzą inni ludzie i wspólnoty, w których żyją. Obie kategorie wyrażają osobiste zaangażowanie człowieka jako odpowiedź na dar i wezwanie zawarte w objawieniu się Boga dla człowieka.

EN

In the period preceding the Second Vatican Council, several projects were prepared, which for the Council Fathers were to be the basis for the discussions during plenary sessions.  They included fundamental theological and pastoral problems which the Pre-Preparation Commission (Commissio antepreparatoria) considered the most important.  Among the submitted proposals were also projects on moral issues: De ordine morali christiano and De castitate, matrimonio, familia et virginitate.  Although they were well prepared in terms of content, they met with considerable criticism from members of the Theological Commission and some bishops, because in their opinion they did not correspond to the pastoral character of the Council, expected by Pope John XXIII.  These projects were edited many times until it was finally decided that these issues would be addressed in a broader document discussing the relationship of the Church with the world, which eventually took the shape of a Pastoral Constitution on the Church in the modern world Gaudium et Spes. The axis of the entire teaching of this Constitution is the integral vision of the human person, created by God as a rational and free being, redeemed by Christ and called to an eternal community in God.  Years later, Cardinal Karol Wojtyła commenting on the Constitution,  synthesized its teaching, especially in moral matters, in two personalistic categories: “participation” and “solidarity”.  The first refers to the personal relationship of man with God, while the second characterizes the relationships of man toward the world formed by other people and communities in which they live.  Both categories express man's personal commitment as a response to the gift and call contained in God's revelation to man.

Keywords

PL

teologia moralna; personalizm; historia Soboru Watykańskiego II; godność ososby ludzkiej; Jan XXIII; Paweł VI; Jan Paweł II

EN

moral theology; personalism; history of Council Vatican II; dignity of human person; John XXIII; Paul VI; John Paul II; moral theology; personalism; history of Council Vatican II; dignity of human person; John XXIII; Paul VI; John Paul II

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Teologia i Moralność
• Year: 2020
• Volume: 16
• Issue: 2(28)
• Pages: 119-142

Dates

published

2020-12-30

Contributors

author

Krzysztof Gryz

• Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, Wydział Teologiczny

• https://orcid.org/0000-0001-7311-9780

References

• Acta synodalia Sacrosancti Concilii Oecumenico Vaticani II, t. 1-25. 1960-1995. Typis Polyglottis Vaticanis.
• Alberigo, Giuseppe. 2005. Krótka historia II Soboru Watykańskiego. Tłumaczenie Paweł Borkowski. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax. Atlas historyczny Soboru Watykańskiego II, red. Alberto Melloni, tłum. Paweł Borkowski. 2015. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
• Bouyer, Louis. 1968. La décomposition du catholicisme. Paris: Aubier-Montaingne.
• Fiałkowski, Marek. 2016. Inspiracje Konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym dla teologii znaków czasu. Roczniki Teologiczne 63, 27-34.
• Forget, Jacques. 1906. Conciles. W: Dictionnaire de Théologie Catholique, red. Alferd Vacant, Eugéne Mangeot, Paris, kol. 636-676.
• Giertych, Wojciech. 2004. Rachunek sumienia teologii moralnej. Kraków: Wydaw. M. Hildebrand, von Dietrich. 2000. Koń trojański w mieście Boga. Przyczyny kryzysu w Kościele katolickim. Tłumaczenie Jerzy Wocial. Warszawa: S.K. Fronda.
• Jan XXIII. 1959a. Allocuzione con la quale il Sommo Pontefi ce annuncia il Sinodo Romano, il Concilio Ecumenico e l’aggiornamento del Codice di Diritto Canonico.
• Jan XXIII. 1959b. Encyklika „Ad Petri Cathedram”.
• Jan XXIII. 1961. Konstytucja apostolska „Humanae salutis”.
• Jan XXIII. 1962. Allocutio Ioannis pp. XXIII in sollemni ss. Concilii inauguratione.
• Jan Paweł II. 1978. Pierwsze orędzie radiowe i telewizyjne „Urbi et Orbi”.
• Jan Paweł II. 1983. Konstytucja apostolska „Sacrae disciplinae leges”.
• Jan Paweł II. 1988. Motu propio „Ecclesia Dei”.
• Jan Paweł II. 1992. Konstytucja apostolska „Fidei depositum”.
• Jan Paweł II. 1993. Encyklika “Veritatis splendor”.
• Jan Paweł II. 1994. Przekroczyć próg nadziei. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Katechizm Kościoła katolickiego. 1994. Poznań: Pallottinum.
• Kodeks prawa kanonicznego. Komentarz, red. P. Majer. 2011. Kraków.
• Kompendium Katechizmu Kościoła Katolickiego. 2005. Kielce: Wydawnictwo Jedność.
• Maritain, Jacques. 2017. Wieśniak znad Garonny. Tłumaczenie Arkadiusz Ziernicki. Poznań: W drodze.
• Paweł VI. 1964. Przemówienie do Kolegium Kardynałów z okazji pierwszej rocznicy swojego wyboru.
• Paweł VI. 1965a. List apostolski „Ambulate in dilectione”.
• Paweł VI. 1965b. List do kard. E. Tisseranrt.
• Paweł VI. 1965c. Motu proprio „Integrare servandae”. Sacrae Congregationis S. Offi cii nomen et ordo immutantur.
• Paweł VI. 1967. Encyklika „Sacerdotalis coelibatus”.
• Pius IX. 1870. List apostolski „Postquam Dei munere”.
• Pius XI. 1922. Encyklika „Ubi arcano”.
• Pius XI. 1930. Encyklika „Casti connubii”.
• Pius XII. 1951. Przemówienie podczas Kongresu Włoskich Położnych.
• Ratzinger, Joseph. 1997. Sól ziemi. Chrześcijaństwo o Kościół katolicki na przełomie tysiącleci. Z kardynałem rozmawia Peter Seewald. Tłumaczenie Grzegorz Sowiński. Kraków: Znak.
• Ratzinger, Joseph. 2005. Moje życie. Autobiografi a Benedykta XVI. Częstochowa: Edycja Świętego Pawła.
• Ratzinger, Joseph. 2016. Opera omnia, t. VII/1: O nauczaniu Soboru Watykańskiego II. Tłumaczenie
• Wiesław Szymona. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Sobór Watykański II. 1964. Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen gentium”.
• Sobór Watykański II. 1965. Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym „Dei Verbum”.
• Sobór Watykański II. 1965a. Dekret o apostolstwie świeckich „Apostolicam actuositatem”.
• Sobór Watykański II. 1965b. Dekret o formacji kapłanów „Optatam totius”.
• Sobór Watykański II. 1965c. Deklaracja o wolności religijnej „Dignitatis humanae”.
• Sobór Watykański II. 1965d. Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”.
• Skrzypczak, Robert. 2011. Karol Wojtyła na Soborze Watykańskim II. Zbiór wystąpień. Tłumaczenie
• Michał T. Szczepański, Michał Romanek. Warszawa: Wydawnictwo AA sc.
• Storia del concilio Vaticano II, t. 1-5, red. Giuseppe Alberigo. 1995-1999. Bologna: Società editrice il Mulino. Synopsa tekstów Soboru Watykańskiego II, red. Tomasz Bielski. 1970. Poznań–Warszawa: Pallottinum.
• Turbanti, Giovanni. 2000. Un concilio per il mondo moderno. La redazione della constituzione pastorale «Gaudium et spes» del Vaticano II, Bologna: Società editrice il Mulino.
• Wojtyła, Karol. 1972. U podstaw odnowy. Studium o realizacji Vaticanum II. Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne.
• Wojtyła, Karol. 2014. Vaticanum II: czas twórczego myślenia. Wypowiedzi soborowe, red. A. Dobrzyński.
• Rzym: Ośrodek Dokumentacji i Studium Pontyfi katu.
• Wojtyła, Karol. 1967. Wstęp ogólny. W: Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje. Poznań: Pallottinum, 9-23.
• Życie w Chrystusie. Refl eksje nad nauczaniem Katechizmu. Materiały ze zjazdu moralistów,
• Konstancin-Jeziorna 29-30 maja 1995. 1995. red. Alojzy Marcol, Piotr Morciniec, Opole: Wydaw. św. Krzyża.

Identifiers

DOI

10.14746/tim.2020.28.2.07