Kontrakt psychologiczny: analiza różnic między ukraińskimi imigrantami ekonomicznymi a uchodźcami w polskich przedsiębiorstwach

• Authors: Jolanta Maj , Maciej Filipowicz , Sabina Kubiciel-Lodzińska

Title variants

EN

The psychological contract of migrants: an analysis of differences between Ukrainian economic migrants and refugees in Polish companies

Abstracts

EN

Migrant workers, mainly from Ukraine, are increasingly present in Poland. However, this is not a homogeneous group. We can distinguish between pre-war immigrants, whose arrival in Poland was voluntary, and Ukrainian refugees, who were forced to migrate by the war. The aim of this article is to determine whether pre-war immigrants and refugees differ in terms of the unwritten expectations they have of employers, i.e. whether these groups are characterised by a different psychological contract. It complements knowledge in the fields of human resource management, organisational behaviour and diversity management by pointing out the need to identify refugee status or experience as a new dimension of diversity, with a significant impact on employees' expectations of the organisation and thus on the effectiveness of the applied HR management instruments. The article discusses the results of a quantitative survey conducted in May 2023 among Ukrainian pre-war immigrants (N = 182) and refugees (N = 147). It was found that there is a statistically significant difference between the relational psychological contract declared by pre-war immigrants and refugees. This means that the two groups, despite coming from the same country, require a slightly different approach in the context of human resource management, as they have different expectations from the employer.

PL

W Polsce coraz liczniej obecni są zagraniczni pracownicy pochodzący głównie z Ukrainy. Nie jest to jednak grupa homogeniczna. Można wyróżnić imigrantów przedwojennych, których przyjazd do naszego kraju miał charakter dobrowolny oraz ukraińskich uchodźców, którzy do migracji zostali zmuszeni działaniami wojennymi. Celem artykułu jest ustalenie czy imigranci przedwojenni oraz uchodźcy różnią się między sobą ze względu na niepisane oczekiwania, jakie mają względem pracodawców. Chodzi o ustalenie, czy te grupy charakteryzuje odmienny kontrakt psychologiczny. Artykuł uzupełnia wiedzę w zakresie zarządzania zasobami ludzkimi, zachowań organizacyjnych oraz zarządzania różnorodnością, wskazując na konieczność wyodrębnienia statusu bądź doświadczenia uchodźczego jako nowego wymiaru różnorodności mającego istotny wpływ na oczekiwania pracowników względem organizacji, a tym samym na skuteczność stosowanych instrumentów zarządzania kadrami. W artykule omówiono wyniki badania ilościowego zrealizowanego wśród ukraińskich imigrantów przedwojennych (N = 182) oraz uchodźców (N = 147). Ustalono, że istnieje istotna statystycznie różnica pomiędzy deklarowanym przez imigrantów przedwojennych i uchodźców kontraktem psychologicznym i relacyjnym. Oznacza to, że obie grupy pomimo tego, że pochodzą z tego samego kraju, wymagają nieco innego podejścia w kontekście zarządzania zasobami ludzkimi, ponieważ różnią się oczekiwaniami względem pracodawcy.

Keywords

PL

kontrakt psychologiczny; imigranci; uchodźcy; kontrakt relacyjny; kontrakt transakcyjny; zarządzanie zasobami ludzkimi

EN

psychological contract; migrants; refugees; relational contract; transactional contract; human resource management

• Publisher: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
• Journal: e-mentor
• Year: 2023
• Volume: 102
• Issue: 5
• Pages: 15-27

Dates

published

2023

Contributors

author

Jolanta Maj

• Politechnika Wrocławska

• https://orcid.org/0000000155420713

author

Maciej Filipowicz

• Uniwersytet Opolski

• https://orcid.org/0009000087960896

author

Sabina Kubiciel-Lodzińska

• Politechnika Opolska

• https://orcid.org/0000000254656967

References

• Adamska, L. (2011). Kontrakt psychologiczny w organizacji - Kwestionariusz Kontraktu Psychologicznego. Psychologia Społeczna, 3(18), 267-283.
• Adamska, K. i Grabus, M. (2012). Organizacyjne i osobowe korelaty kontraktu psychologicznego. Zarządzanie Zasobami Ludzkimi, 1(3-4), 101-112.
• Baranik, L. E. (2021). Employment and attitudes toward women among Syrian refugees. Personnel Review, 50(4), 1233-1252. https://doi.org/10.1108/pr-10-2018-0435
• Bernard, W. S. (1976). Immigrants and refugees - their similarities, differences, and needs. International Migration, 14(4), 267-281.https://doi.org/10.1111/j.1468-2435.1976.tb00947.x
• Brell, C., Dustmann, C. i Preston, I. (2020). The labor market integration of refugee migrants in high-income countries. Journal of Economic Perspectives, 34(1), 94-121.https://doi.org/10.1257/jep.34.1.94
• Codell, J. D., Hill, R. D., Woltz, D. J. i Gore, P. A. (2011). Predicting meaningful employment for refugees: The influence of personal characteristics and developmental factors on employment status and hourly wages. International Journal for the Advancement of Counselling, 33(3), 216-224. https://doi.org/10.1007/s10447-011-9125-5
• Coyle-Shapiro, J. A. M. (2002). A psychological contract perspective on organizational citizenship behavior. Journal of Organizational Behavior, 23(8), 927-946. https://doi.org/10.1002/job.173
• Coyle-Shapiro, J. A. M., Shore, L. M., Taylor, S. M. i Tetrick, L. (red.). (2004). The employment relationship: Examining psychological and contextual perspectives. Oxford University Press.
• Duan, W. H., Zhang, G. C., Zhu, Z. C. i Zhang, J. Y. (2020). Psychological contract differences for different groups of employees: big date analysis from China. Information Systems and e-Business Management, 18(4), 871-889. https://doi.org/10.1007/s10257-019-00403-0
• Eggenhofer-Rehart, P. M., Latzke, M., Pernkopf, K., Zellhofer, D., Mayrhofer, W. i Steyrer, J. (2018). Refugees' career capital welcome? Afghan and Syrian refugee job seekers in Austria. Journal of Vocational Behavior, 105, 31-45. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2018.01.004
• Farivar, F., Cameron, R. i Dantas, J. A. R. (2022). Should I stay or should I go? Skilled immigrants' perceived brain-waste and social embeddedness. Personnel Review, 51(5), 1473-1490. https://doi.org/10.1108/pr-06-2020-0412
• Fasani, F., Frattini, T. i Minale, L. (2021). Lift the ban? Initial employment restrictions and refugee labour market outcomes. Journal of the European Economic Association, 19(5), 2803-2854.
• Fasani, F., Frattini, T. i Minale, L. (2022). (The struggle for) refugee integration into the labour market: Evidence from Europe. Journal of Economic Geography, 22(2), 351-393. https://doi.org/10.1093/jeg/lbab011
• Fazel, M., Wheeler, J. i Danesh, J. (2005). Prevalence of serious mental disorder in 7000 refugees resettled in western countries: a systematic review. Lancet, 365(9467), 1309-1314. https://doi.org/10.1016/s0140-6736(05)61027-6
• Grant, D. (1999). HRM, rhetoric and the psychological contract: a case of 'easier said than done'. The International Journal of Human Resource Management, 10(2), 327-350. https://doi.org/10.1080/095851999340585
• Greyling, T. (2016). The expected well-being of urban refugees and asylum-seekers in Johannesburg. South African Journal of Economic and Management Sciences, 19(2), 232-248. https://doi.org/10.4102/sajems.v19i2.1317
• GUS. (2023, 20 grudnia). Mieszkańcy Ukrainy objęci ochroną czasową. https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5471/19/1/1/mieszkancy_ukrainy_objeci_ochrona_czasowa.pdf
• Guzzo, R. A. i Noonan, K. A. (1994). Human resource practices as communications and the psychological contract. Human Resource Management, 33(3), 447-462. https://doi.org/10.1002/hrm.3930330311
• Hartley, N. T. (2006). Management history: an umbrella model. Journal of Management History, 12(3), 278-292. https://doi.org/10.1108/17511340610670188
• Hira-Friesen, P. (2018). Immigrants and precarious work in Canada: Trends, 2006-2012. Journal of International Migration and Integration, 19(1), 35-57. https://doi.org/10.1007/s12134-017-0518-0
• Jones, T., Ram, M. i Theodorakopoulos, N. (2010). Transnationalism as a force for ethnic minority enterprise? The case of Somalis in Leicester. International Journal of Urban And Regional Research, 34(3), 565-585. https://doi.org/10.1111/j.1468-2427.2010.00913.x
• Kien, C., Sommer, I., Faustmann, A., Gibson, L., Schneider, M., Krczal, E., Jank, R., Klerings, I., Szelag, M., Kerschner, B., Brattström, P. i Gartlehner, G. (2019). Prevalence of mental disorders in young refugees and asylum seekers in European Countries: a systematic review. European Child & Adolescent Psychiatry, 28(10), 1295-1310. https://doi.org/10.1007/s00787-018-1215-z
• Kohlenberger, J., Buber-Ennser, I., Pędziwiatr, K., Rengs, B., Setz, I., Brzozowski, J., Riederer, B., Tarasiuk, O. i Pronizius, E. (2023). High self-selection of Ukrainian refugees into Europe: Evidence from Kraków and Vienna. PloS ONE, 18(12), e0279783. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0279783
• Kubiciel-Lodzińska, S., Maj, J. i Bębenek, P. (2020). Przedsiębiorczość imigrantów w Polsce: podejścia i wyzwania w prowadzeniu badań. Oficyna Wydawnicza Politechniki Opolskiej.
• Kubiciel-Lodzińska, S., Golebiowska, K., Pachocka, M. i Dąbrowska, A. (2023). Comparing pre-war and forced Ukrainian migrants in Poland: Challenges for the labour market and prospects for integration. International Migration, 62(1), 236-251. https://doi.org/10.1111/imig.13213
• Lamond, D. (2005). On the value of management history: Absorbing the past to understand the present and inform the future. Management Decision, 43(10), 1273-1281. https://doi.org/10.1108/00251740510634859
• Lewtak, K., Kanecki, K., Tyszko, P., Goryński, P., Kosińska, I., Poznańska, A., Rząd, M. i Nitsch-Osuch, A. (2022). Hospitalizations of Ukrainian Migrants and Refugees in Poland in the Time of the Russia-Ukraine Conflict. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(20), 13350. https://doi.org/10.3390/ijerph192013350
• Lub, X. D., Bal, P. M., Blomme, R. J. i Schalk, R. (2016). One job, one deal ... or not: do generations respond differently to psychological contract fulfillment? International Journal of Human Resource Management, 27(6), 653-680. https://doi.org/10.1080/09585192.2015.1035304
• Ludwiczyński, A. i Szmidt, C. (2017). Różnorodność kontraktów psychologicznych i ich uwarunkowania. Edukacja Ekonomistów i Menedżerów, 45(3), 119-139. https://doi.org/10.5604/01.3001.0010.6279
• Lumley-Sapanski, A. (2021). The survival job trap: explaining refugee employment outcomes in Chicago and the contributing factors. Journal of Refugee Studies, 34(2), 2093-2123. https://doi.org/10.1093/jrs/fez092
• Mattoo, A., Neagu, I. C. i Ozden, C. (2008). Brain waste? Educated immigrants in the US labor market. Journal of Development Economics, 87(2), 255-269. https://doi.org/10.1016/j.jdeveco.2007.05.001
• Millward, L. J. i Hopkins, L. J. (1998). Psychological contracts, organizational and job commitment. Journal of Applied Social Psychology, 28(16), 1530-1556. https://doi.org/10.1111/j.1559-1816.1998.tb01689.x
• Morgan, A. i Finniear, J. (2009). Migrant workers and the changing psychological contract. Journal of European Industrial Training, 33(4), 305-322. https://doi.org/10.1108/03090590910959272
• Müller-Funk, L., Üstübici, A. i Belloni, M. (2023). Daring to aspire: theorising aspirations in contexts of displacement and highly constrained mobility. Journal of Ethnic and Migration Studies, 49(15), 3816-3835. https://doi.org/10.1080/1369183X.2023.2208291
• Nardon, L., Zhang, H., Szkudlarek, B. i Gulanowski, D. (2021). Identity work in refugee workforce integration: The role of newcomer support organizations. Human Relations, 74(12), 1994-2020. https://doi.org/10.1177/0018726720949630
• Openfield. (2023, lipiec). Tacy sami czy jednak inni? Imigranci przedwojenni vs. uchodźcy wojenni - porównanie 2022?-2023. Raport z badań. https://openfield.pl/pdf/raport_ua_2023.pdf
• Openfield. (2022, sierpień). Tacy sami czy jednak inni? "Przedwojenni" imigranci z Ukrainy vs. uchodźcy z Ukrainy - porównanie. Raport z badań. https://openfield.pl/pdf/tacy-sami-a-jednak-inni-raport-z-badan-Opoenfield-sierpien.pdf
• Ortensi, L. E. i Ambrosetti, E. (2022). Even worse than the undocumented? Assessing the refugees' integration in the labour market of Lombardy (Italy) in 2001-2014. International Migration, 60(3), 20-37. https://doi.org/10.1111/imig.12884
• Ozbilgin, M. Erbil, C. i Dipalma, A. (2023). Migrant diversity: introducing the migrant diversity category to diversity management. W: G. Meardi (red.), Research handbook on migration and employment (s. 1-17). Edward Elgar Publishing.
• Pant, J. J. i Venkateswaran, V. (2020). Is diversity debate farfetched? Psychological contract expectations, performance and intention to stay. Equality, Diversity and Inclusion, 39(6), 641-666. https://doi.org/10.1108/edi-09-2018-0158
• Pesch, R., Ipek, E. i Fitzsimmons, S. (2023). Be a hero: Employ refugees like a pragmatist. Organizational Dynamics, 52(1), 100912. https://doi.org/10.1016/j.orgdyn.2022.100912
• Pędziwiatr, K., Stonawski, M. i Brzozowski, J. (2022). Imigranci ekonomiczni i przymusowi w Krakowie w 2022 roku. Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie. https://doi.org/10.13140/RG.2.2.27565.15843
• Piore, M. J. (1979). Birds of passage: migrant labor and industrial societies. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511572210
• Ponzoni, E., Ghorashi, H. i van der Raad, S. (2017). Caught between norm and difference: narratives on refugees' inclusion in organizations. Equality, Diversity and Inclusion, 36(3), 222-237. https://doi.org/10.1108/edi-11-2015-0093
• Raja, U., Johns, G. i Ntalianis, F. (2004). The impact of personality on psychological contracts. Academy of Management Journal, 47(3), 350-367.
• Rogozińska-Pawełczyk, A. (2017). Różnorodność pokoleniowa a kontrakt psychologiczny w organizacji. Zarządzanie Zasobami Ludzkimi, 3-4, 53-65.
• Rogozińska-Pawełczyk, A. (2016). Zarządzanie zasobami ludzkimi oparte na kontrakcie psychologicznym. Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
• Rousseau, D. M. (1989). Psychological and implied contracts in organizations. Employee Responsibility and Rights Journal, 2, 121-139. https://doi.org/10.1007/BF01384942
• Rousseau, D. M. (1995). Psychological contracts in organizations: understanding the written and unwritten agreements. Sage Publications. https://doi.org/10.4135/9781452231594
• Rousseau, D. M. (2000). Psychological contract inventory. Technical report. Carnegie Mellon University.
• Solga, B. i Kubiciel-Lodzińska, S. (2022). Raport z realizacji badania pn. Problemy i wyzwania w zakresie integracji imigrantów w województwie opolskim. Perspektywa cudzoziemców. Politechnika Opolska, Wydział Ekonomii i Zarządzania WEiZ.
• Staniszewski, R. M. (2023). Uchodźcy czy migranci? Społeczna percepcja pojęć na podstawie wyników badań opinii publicznej. Studia Politologiczne, 68. https://doi.org/10.13140/RG.2.2.10740.42882
• Thomas, D. C., Ravlin, E. C., Liao, Y., Morrell, D. L. i Au, K. (2016). Collectivist values, exchange ideology and psychological contract preference. Management International Review, 56(2), 255-281. https://doi.org/10.1007/s11575-015-0275-2
• Treuren, G. J., Manoharan, A. i Vishnu, V. (2021). The hospitality sector as an employer of skill discounted migrants. Evidence from Australia. Journal of Policy Research in Tourism, Leisure and Events, 13(1), 20-35. https://doi.org/10.1080/19407963.2019.1655859
• Turchick Hakak, L. i Al Ariss, A. (2013). Vulnerable work and international migrants: A relational human resource management perspective. The International Journal of Human Resource Management, 24(22), 4116-4131. https://doi.org/10.1080/09585192.2013.845427
• Un, C. A., Ou, C. i Lafayette, S. U. (2022). From the liability to the advantage of refugeeness. Journal of International Business Policy, 5(4), 530-561. https://doi.org/10.1057/s42214-021-00126-5
• Wassenhove, L. i Boufaied, O. (2015). Europe can find better ways to get refugees into workforces. Harvard Business Review. https://hbr.org/2015/10/europe-can-find-better-ways-to-get-refugees-into-workforces
• ZUS. (2023). Cudzoziemcy w polskim systemie ubezpieczeń społecznych. Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych.

Identifiers

DOI

10.15219/em102.1634

Biblioteka Nauki

28361087