The Image of Feminism in the Polish Women’s Press in the Years 1989–1992

• Authors: Anna Szwed-Walczak

Title variants

PL

Obraz feminizmu w polskiej prasie dla kobiet w latach 1989‒1992

Abstracts

PL

Celem badań była rekonstrukcja medialnego obrazu feminizmu, który był prezentowany w najpopularniejszych polskich pismach kierowanych do kobiet w latach 1989‒1992. Cezura badawcza odpowiadała pierwszej fazie transformacji systemowej w Polsce. Inicjował ją rok, w którym odbyły się obrady Okrągłego Stołu, a kończył rok uchwalenia tzw. małej konstytucji w 1992 r. Sformułowano trzy pytania szczegółowe: 1. Jak definiowano feminizm w polskiej prasie dla kobiet? 2. Jaka była częstotliwość rozważań na ten temat? 3. Jakie uwarunkowania wpłynęły na recepcję feminizmu przez redakcje prasy dla kobiet. Analiza treści oraz analiza zawartości wykazały, że obraz feminizmu na łamach polskiej prasy dla kobiet w badanym okresie był fragmentaryczny, a zasadniczy wpływ na jego konstrukcję miały uwarunkowania kulturowe, historyczne oraz polityczne.

EN

The research was aimed at reconstructing the media image of feminism which was presented in the most popular Polish magazines dedicated to women in the years 1989–1992. The research time period corresponded to the first stage of the system transformation in Poland. It was initiated by the year in which the Round Table Talks were held and it ended with the adoption of the so-called “Small Constitution” in 1992. There were three detailed questions formulated: 1. How was feminism defined in the Polish women’s press? 2. How often was this topic subject to discussions? 3. Which determinant factors affected the image of feminism depicted by the editorial offices of the women’s press? The text analysis and the content analysis revealed that the image of feminism in the Polish women’s press in the period under study was fragmentary and cultural, historical and political aspects exerted a crucial influence on its structure.

Keywords

EN

feminism; media image of feminism; Polish women’s press; women’s press in the years 1989‒1992

PL

feminizm; medialny obraz feminizmu; polska; prasa dla kobiet; prasa dla kobiet w latach 1989‒1992

• Publisher: Wydawnictwo HUMANICA
• Journal: Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
• Year: 2022
• Issue: 2(13)
• Pages: 185-206

Dates

published

2022

Contributors

author

Anna Szwed-Walczak

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

• https://orcid.org/0000000298781401

References

• Sources
• Ustawa Konstytucyjna z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym, Dz.U. z 1992 r. Nr 84, poz. 426.
• Ustawa z dnia 27 kwietnia 1956 r. o warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, Dz. U. z 1956 r. Nr 12, poz. 61.
• Ustawa z dnia 11 kwietnia 1990 r. o uchyleniu ustawy o kontroli publikacji i widowisk, zniesieniu organów tej kontroli oraz o zmianie ustawy – Prawo prasowe, Dz. U. z 1990 r. Nr 29, poz. 173.
• AMO. “Punktujemy”, Fil, no 10, 20.05.1990, 2.
• Brzozowska, Anna. “Życie i kobieta: Zadowolić wszystkich?”, KiŻ, no. 34, 19.08.1992, 2.
• E. W. “Za wolność waszą i naszą”, Zw, no. 47, 7.12.1989, 3. Henkel, Barbara. “Daleko sięgają gałęzie”, KiŻ, no. 4, 25.01.1989, 14‒15.
• The Interview of Elżbieta Wierzbicka with Jolanta Plakwicz and Anna Siwek: “Ruch – którego nie ma?”, Zw, no. 24, 15.06.1989, 3.
• The Interview of Iwona Konarska with Barbara Labuda, the Chairman of the Parliamentary Group for Women: “Czarownice w Sejmie”, KiŻ, no. 40, 2.10.1991, 5.
• The Interview of Katarzyna Sokolewicz-Hirszel with Hanna Jankowska, one of the leaders of Pro Femina Association: “Femina znaczy kobieta”, Fil, no. 13, 30.06.1991, 2, 13.
• The Interview of Krystyna Kaszuba with Jolanta Plakwicz, KiŻ, no. 45, 22.11.1989, 5.
• The Interview of Teresa Gałczyńska with Ewa Osiatyńska: “Wernisaż dusz”, KiŻ, no 2, 11.01.1989, 17.
• The Interview of Wiesława Lipińska with Lilian Gotteff, the director of advertising and marketing of the French company “DIM”: “Kobiety chcą mieć wszystko”, Zw, no. 46, 30.11.1989, 4‒5.
• The Interview of Zofia Zubczewska with prof. Ewa Łętowska: “Manowce równości”, KiŻ, no. 33, 7.08.1991, 2.
• Interviews of Barbara Sas with Ilona Kondrat: “Damskie lobby”, KiŻ, no. 16, 19.04.1989, 9.
• Kołodziej, Iwona. “Bez nas”, KiŻ, no. 7, 12.02.1992, 7.
• Konarska, Iwona. “Dwa teatry”, KiŻ, no. 18, 29.04.1992, 2.
• Konarska, Iwona. “Pułapka”, KiŻ, no. 39, 25.09.1991, 4‒5.
• Konarska, Iwona. “Wręczamy «Róg» po raz trzeci”, KiŻ, no. 40, 30.09.1992, 5.
• Kowalik, Helena. “Miękki kobiecy uścisk”, KiŻ, no. 33, 12.08.1992, 2.
• Metelska, Agnieszka. “Polki pokorne, Polki zbuntowane”, KiŻ, no. 50, 11.12.1991, 6‒7.
• “O nas bez nas (2)”, ed. by Kaszuba, Krystyna. KiŻ, no. 14, 5.04.1989, 2.
• “Pierwsza dama biznesu”, Zw, no. 5, 05.1992, 26–28.
• “Popieramy Annę Szymańską-Kwiatkowską”, Zw, no. 22, 1.06.1989, 4.
• Stachowicz, Krystyna. “Kobiety mówią NIE”, Zw, no. 11, 15.03.1990, 2‒3.
• Środa, Magdalena. “Kobieta czasów Balcerowicza”, Uroda, no. 5, 1991, 1, 20.
• Wierzbicka, Elżbieta. “Zaczyna się RUCH”, Zw, no. 47, 7.12.1989, 2‒3.
• Books and articles
• Adamik-Szysiak, Małgorzata. Grupa Bauer Media w Polsce. Działalność i kierunki rozwoju, in: Lidia Pokrzycka (ed.), Inwestycje koncernów na polskim rynku medialnym. Wybrane zagadnienia, (Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2012), 51‒96.
• Białokur, Marek. Raźniewska, Joanna. Stecka Krystyna (ed.), Polska droga do wolności. Rok 1989: polityka – edukacja – kultura, (Toruń–Opole: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2009).
• Ciechomska, Maria. Od matriarchatu do feminizmu, (Poznań: Brama, 1996).
• Domański, Henryk. Zadowolony niewolnik? Studium o nierównościach między mężczyznami i kobietami w Polsce, (Warszawa: PAN IFiS, 1992).
• Filas, Ryszard. “Zmiany w czytelnictwie prasy w Polsce 1989–1992 na tle przemian oferty prasowej”, in: Alina Słomkowska (ed.), Transformacja prasy polskiej (1989–1992), (Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, 1992), 27‒41.
• Gębarowska, Katarzyna. “«Kobiety» jako zbiorowy podmiot ruchu feministycznego w Polsce. Polemika z Partią Kobiet i Kongresem Kobiet Polskich”, in: Filip Pierzchalski, Katarzyna Smyczyńska, Maria Ewa Szatlach, Katarzyna Gębarowska (eds.), Feminizm po polsku, (Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, 2011), 185‒219.
• Hannam, June. Feminizm, translated by Agnieszka Kaflińska, (Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2012).
• Idzik, Jakub. Klepka, Rafał. “O analizie zawartości, czyli jak badać medialne obrazy świata?”, in: Rafał Klepka, Jakub Idzik (eds.), Medialne obrazy świata, t. 2: Polityka i bezpieczeństwo w relacjach medialnych, (Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, 2019), 11–28.
• JK [Jacek Kołodziej], “Mediatyzacja (rzeczywistości społecznej)”, in: Walery Pisarek (ed.), Słownik terminologii medialnej, (Kraków: Universitas, 2006), 118‒119
• Kowal, Paweł. Koniec systemu władzy. Polityka ekipy gen. Wojciecha Jaruzelskiego w latach 1986‒1989, (Warszawa: NarodoweCentrum Kultury, 2015).
• Łódzki, Bartłomiej. “Medialny obraz rzeczywistości”, Studia Socialia Cracoviensia, Vol. 9, no 1, 2017, 121–136.
• Malinowska, Ewa. Feminizm europejski, demokracja parytetowa a polski ruch kobiet. Socjologiczna analiza walki o równouprawnienie płci, (Łódź: Wydawnictwo UŁ, 2000).
• Mielczarek, Tomasz. “Współczesne polskie czasopisma wysokonakładowe”, Rocznik Prasoznawczy, no. 2, 2008, 57‒79.
• Nadgrodkiewicz, Sylwia. Seyla Benhabib – feminizm i polityka, (Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT, 2010).
• Nowak, Barbara. “Gender discrimination in the workforce as a challenge to the Polish feminist movement”, in: Zofia Gorczyńska, Sabina Kruszyńska, Irena Zakidalska (eds.), Płeć – kobieta – feminizm, (Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 1997), 147‒156.
• Nowak-Paralusz Magdalena, “Dzieje historyczne jako tło dla współczesnej sytuacji kobiet w Polsce”, in: Marek Jeziński, Magdalena Nowak-Paralusz (eds.), Problematyka kobieca – konteksty, (Toruń: Wyd. UMK 2013), 123‒154.
• Penn, Shana. Podziemie kobiet, translated by Hanna Jankowska, Maria Janion, (Warszawa: Rosner & Wspólnicy, 2003).
• Ptaszek, Grzegorz. “Jak badać medialny obraz świata?”, in: I. Hofman, D. Kępa-Figura (eds.), Współczesne media. Medialny obraz świata, t. 1: Zagadnienia teoretyczne, (Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2015), 13‒24.
• Siemińska, Renata. Nie mogą, nie chcą czy nie potrafią? O postawach i uczestnictwie politycznym kobiet w Polsce, (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2000).
• Siemińska, Renata. Płeć, zawód, polityka. Kobiety w życiu publicznym w Polsce, (Warszawa: UW IS, 1990).
• Skowronek, Bogusław. Mediolingwistyka. Wprowadzenie, (Kraków: Wydawnictwo Naukowe UP, 2013).
• Smoczyńska, Barbara. “Matka Polka w polityce RP”, in: Marek Jeziński, Magdalena Nowak-Paralusz (eds.), Problematyka kobieca – konteksty, (Toruń: Wyd. UMK, 2013), 95‒119.
• Sokół, Zofia. “Transformacja czasopism kobiecych w Polsce (1989–1997)”, Rocznik Historii Prasy Polskiej, no 1–2, 1998, 192‒202.
• Szmyd, Jan. “Medialny obraz rzeczywistości jako główna orientacja poznawcza i praktyczna w świecie”, in: Katarzyna Pokorna-Ignatowicz (ed.), Medialny obraz rodziny i płci, (Kraków: Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne sp. z o.o. – Oficyna Wydawnicza AFM, 2012)
• Szwed-Walczak, Anna. “Obraz wyborów kontraktowych w Polsce na łamach prasy dla kobiet”, Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych, no. 1 (6), 2019, 151‒173.
• Ślęczka, Kazimierz. Feminizm. Ideologie i koncepcje współczesnego feminizmu, (Katowice: Wydawnictwo „Książnica”, 1999).
• Titkow, Anna. “Kobiety pod presją? Proces kształtowania się tożsamości”, in: Anna Titkow, Henryk Domański (eds.), Co to znaczy być kobietą w Polsce, (Warszawa: PAN IFiS, 1995).
• Titkow, Anna. Tożsamość polskich kobiet. Ciągłość, zmiana, konteksty, (Warszawa: Wydawnictwo ISF PAN, 2007).
• Walczewska, Sławomira. “Czy kobietom w Polsce potrzebny jest feminizm?”, in: Anna Titkow, Henryk Domański (eds.), Co to znaczy być kobietą w Polsce, (Warszawa: PAN IFiS, 1995).
• Walczewska, Sławomira, Damy, rycerze i feministki. Kobiecy dyskurs emancypacyjny w Polsce, (Kraków: Wydawnictwo eFKa, 1999).
• Walczewska, Sławomira. “Feminizm wobec końca historii”, in: Zofia Gorczyńska, Sabina Kruszyńska, Irena Zakidalska (eds.), Płeć – kobieta ‒ feminizm, (Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 1997), 77‒80.
• Witkowska, Sylwia. “Polski feminizm – paradygmaty”, Dyskurs. Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu, no. 25, 2018, 194‒241.
• Woźniak, Ewa. “Język a emancypacja, feminizm, gender”, Rozprawy Komisji Językowej ŁTN, t. LX, 2014, 295‒312.
• Żak, Monika. “Medialny obraz świata. Rola mediów w kształtowaniu wizerunku Policji”, Media i Społeczeństwo, no. 8, 2018, 116‒119.

Identifiers

DOI

10.15290/cnisk.2022.02.13.08

Biblioteka Nauki

3200590