Konstancja Hojnacka (ok. 1880–1943). Sylwetka publicystki dwutygodnika „Moja Przyjaciółka” ze Żnina

• Authors: Katarzyna Wodniak

Title variants

EN

Konstancja Hojnacka (ca. 1880–1943). Profile of the Journalist of the Biweekly Moja Przyjaciółka from Żnin

Abstracts

EN

Edited by Konstancja Hojnacka (ca. 1880–1943) in the town of Orlęta, the journal Świat Kobiecy-Rekord was known in Żnin in the early 1930s, when the most-read female press title of the interwar period, Moja Przyjaciółka created in the local Alfred Krzycki’s Publishing House, was not yet planned. In 1939, its subscribers received a guide to good manners, entitled Cohabitation with People, the only book publication by the journal’s Lviv collaborator. Thanks to the high circulation, comparable to school textbooks, it found its way into many Polish homes. The article presents the relationship of the writer, press and radio editor, esotericist and social activist from the borderland metropolis with Moja Przyjaciółka in her best years 1937–1939.

PL

Redagowany przez Konstancję Hojnacką (ok. 1880–1943) w grodzie Orląt żurnal „Świat Kobiecy–Rekord” znany był w Żninie już u progu lat 30. XX w., kiedy najpoczytniejszego kobiecego tytułu prasowego międzywojnia, „Mojej Przyjaciółki” powstającej w tamtejszych Zakładach Wydawniczych Alfreda Krzyckiego, nie było jeszcze w planach. W 1939 r. do jej abonentek trafił poradnik dobrego wychowania pt. Współżycie z ludźmi, jedyna publikacja książkowa lwowskiej współpracowniczki czasopisma. Dzięki wysokiemu, porównywanemu z podręcznikami szkolnymi nakładowi znalazła się ona w wielu polskich domach. W artykule przedstawiono związki literatki, redaktorki prasowej i radiowej, ezoterystki i aktywistki społecznej z kresowej metropolii z „Moją Przyjaciółką” w jej najlepszych latach 1937–1939.

Keywords

PL

Konstancja Hojnacka; Zakłady Wydawnicze Alfreda Krzyckiego w Żninie; „Moja Przyjaciółka”; prasa kobieca

EN

Konstancja Hojnacka; Alfred Krzycki’s Publishing House in Żnin; Moja Przyjaciółka; women’s press

• Publisher: Wydawnictwo HUMANICA
• Journal: Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
• Year: 2023
• Issue: 2(15)
• Pages: 47-70

Dates

published

2023

Contributors

author

Katarzyna Wodniak

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

• https://orcid.org/000000031844418X

References

• Źródła
• Dębski Jerzy (red.), Państwowe Muzeum Oświęcim-Brzezinka. Księgi zgonów z Auschwitz: fragmenty, t. 2: Indeks nazwisk A–L, (München: K.G. Saur, 1995), 457.
• Hojnacka, Konstancja. Dobre wychowanie, wstęp Małgorzata Czyńska, (Warszawa: Agencja Wydawnicza Egros, 2012).
• Hojnacka, Konstancja. Kodeks towarzyski, (Łódź: Futura Press, 1990).
• Hojnacka, Konstancja. Współżycie z ludźmi: kodeks towarzyski, (Żnin: Zakłady Wydawnicze Alfreda Krzyckiego, 1939).
• Zaleska, Zofia. Czasopisma kobiece w Polsce: materiały do historii czasopism: rok 1818–1937, (Warszawa: Wyższa Szkoła Dziennikarska, 1938).
• Źródła prasowe
• Abraham Brat. „Problem więźnia”, Chwila, nr 1478A, 15.06.1939.
• „Co zamierza Kasyno i Koło Literacko-Artystyczne. Wywiad z wiceprezesem Antoniewiczem”, Gazeta Lwowska, nr 255, 1931.
• Efeb. „Gdy chodzi o piękność… Praktyki poranne”, Świat Kobiecy – Rekord, nr 19, 1926.
• Hojnacka, Konstancja. „Nigdy dość – nigdy za dużo!”, Świat Kobiecy – Rekord, nr 5, 1926.
• Hojnacka, Konstancja. „O czasopismach kobiecych”, Świat Kobiecy – Rekord, nr 3, 1932.
• Hojnacka, Konstancja. „Okrągłe plecy”, Świat Kobiecy – Rekord, nr 8, 1925.
• Hojnacka, Konstancja. „W odpowiedzi”, Moja Przyjaciółka, nr 16, 1939.
• „Juliusz Dreszer” [nekrolog], Kurier Lwowski, nr 260, 1924.
• Komęzowa, Wanda. „Współżycie z ludźmi”, Moja Przyjaciółka, nr 14, 1939.
• „Kronika. Wiadomości osobiste”, Gazeta Samborska, nr 13, 1894.
• „Kronika. Zakład naukowy dla dziewcząt”, Gazeta Lwowska, nr 63, 1895
• Neymanowa, St. „Związek Pań Domu we Lwowie”, Świat Kobiecy – Rekord, nr 18, 1931.
• Obserwator. „Coué i jego system”, Świat Kobiecy – Rekord, nr 2, 1929.
• Obserwator. „Walka o piękność. Refleksje na temat nieśmiertelnie aktualny”, Świat Kobiecy – Rekord, nr 8, 1924.
• „Ognisko kulturalne i umysłowe Lwowa”, Słowo Polskie, nr 172, 1931.
• „Patronat we Lwowie”, Przegląd Więziennictwa Polskiego, nr 6, 1933.
• „Program Kasyna i Koła Literacko-Artystycznego na bieżący tydzień”, Chwila, nr 3501, 20.12.1928.
• „Przegląd polityczno-społeczny”, Gazeta Samborska, nr 2, 1896.
• Redakcja. „My – kobiety – między sobą. Z serca do serca – Między nami…”, Moja Przyjaciółka, nr 1, 1934.
• „Sprawa bezpłatnej premii dla prenumeratorek «Mojej Przyjaciółki»”, Moja Przyjaciółka, nr 6, 1939.
• „Sprawozdanie z działalności «Patronatu» Towarzystwa Opieki nad więźniami i ich rodzinami we Lwowie za czas od 1 kwietnia 1933 do 31 marca 1934 r.”, Przegląd Więziennictwa Polskiego, nr 9, 1934.
• „Śp. Władysław Hojnacki” [nekrolog], Gazeta Lwowska, nr 140, 1931.
• T.T. „Dr Władysław Hojnacki” [nekrolog], Słowo Polskie, nr 168, 1931.
• „Tow. zabaw ruchowych”, Gazeta Wieczorna, nr 600, 1912.
• „Towarzystwo Zabaw Ruchowych”, Gazeta Lwowska, nr 41, 1914.
• „Towarzystwo zabaw ruchowych”, Gazeta Lwowska, nr 48, 1909.
• Wolska, Maryla. „Drobnym ściegiem”, Świat Kobiecy – Rekord, nr 10, 1930.
• „Z kroniki żałobnej. Śp. dr Władysław Hojnacki”, Ilustrowany Kurier Codzienny, nr 171, 1931.
• Z Towarzystwa zabaw ruchowych”, Gazeta Lwowska, nr 50, 1909.
• „Związek Pań Domu: Praca w oddziałach: Oddział we Lwowie”, Pani Domu, nr 7, 1934.
• Almanachy, kalendarze, jednodniówki
• Almanach Spraw Kobiecych: informacje, postulaty, zagadnienia, 1933.
• Almanach „Świata Kobiecego”, R. 1, 1926.
• Hallo! Polskie Radio-Lwów. Jednodniówka Rozgłośni Lwowskiej P. R.,1935.
• Kalendarz „Szkolnictwa”: organu nauczycieli ludowych na rok Pański 1896.
• Kalendarz Ogniska Rodzinnego: bogato illustrowany, informacyjny, gospodarski, historyczny i powieściowy, zastosowany do potrzeb wszystkich mieszkańców Galicyi na rok pański 1887, który jest rokiem zwyczajnym, liczącym dni 365.
• Krakowianka: Kalendarz Ilustrowany dla Rodzin Polskich na rok 1892.
• Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1901.
• Świerczewski, Eugeniusz (red.). Radio-Informator. Kalendarz-przewodnik radiosłuchacza na rok 1939.
• Korespondencja, rozmowy
• Arciszewska-Tomczak, Katarzyna, dr., Instytut Rusycystyki i Studiów Wschodnich Uniwersytetu Gdańskiego, korespondencja mailowa (I 2021).
• Rzeczycka, Monika, dr hab., prof. UG, Instytut Rusycystyki i Studiów Wschodnich Uniwersytetu Gdańskiego, korespondencja mailowa (III 2021), rozmowa telefoniczna (1 III 2021).
• Wspomnienia
• Frantz, Wiktor. Odłamki wspomnień przez przetak pamięci przesianych, (Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1972).
• Grekowicz-Hausnerowa, Michalina. Chleb dziennikarski ma smak rozmaity… Wspomnienia, wstęp i oprac. Karolina Grodziska, (Kraków: Polska Akademia Umiejętności, Biblioteka Naukowa PAU i PAN, 2017).
• Połoniecki, Bernard. Bernard Połoniecki – księgarz lwowski: dzienniki, pamiętniki i listy z lat 1880–1943, oprac. i wstępem opatrz. Maria Konopka, (Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2006).
• Wolska, Maryla. Obertyńska, Beata. Wspomnienia, (Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1974).
• Opracowania
• Balukiewicz, Małgorzata. Protektoraty lwowskie. Początki i rozwój praktyki opiekuńczo-wychowawczej we Lwowie i na ziemi lwowskiej od końca XVIII stulecia do wybuchu II wojny światowej, (Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2000).
• Czyńska, Małgorzata. „Serce i takt”, w: Konstancja Hojnacka, Dobre wychowanie, wstęp Małgorzata Czyńska, (Warszawa: Agencja Wydawnicza Egros, 2012), 5–8.
• Długosz, Jerzy. „Konstancja Hojnowska[!]”, w: Jerzy Długosz, Słownik dziennikarzy regionu pomorsko-kujawskiego, (Bydgoszcz: Pomorze, 1988), 49.
• Gapiński, Karol, „Przedwojenne wychowanie”, Pałuki, nr 51, 2005, 12.
• Grekowicz-Hausnerowa, Michalina. „Hojnacka Konstancja z Łopuszańskich”, w: Kazimierz Lepszy (red.), Polski Słownik Biograficzny, t. 9, (Wrocław: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1960–1961), 580–581.
• Grekowicz-Hausnerowa, Michalina. „Hojnacki Władysław”, w: Kazimierz Lepszy (red.), Polski Słownik Biograficzny, t. 9 (Wrocław: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1960–1961), 581.
• Hera, Janina. „Hojnacka Konstancja”, w: Janina Hera, Polacy ratujący Żydów. Słownik, (Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2014), 216.
• Hermanowski, Marcin. Radiofonia w Polsce. Zarys dziejów, (Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2018).
• Kamińska-Kwak, Jolanta. Inteligencja województwa lwowskiego w okresie międzywojennym, (Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2005).
• Korajska Stanisława. „Kozłowska Zofia”, w: Emanuel Rostworowski (red.), Polski Słownik Biograficzny, t. 15, (Wrocław: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1970), 1.
• Kwiatkowski, Maciej Józef. „Prelegenci”, w: Maciej Józef Kwiatkowski, To już historia. Felietony o dziejach Polskiego Radia, (Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji, 1975), 99–102.
• Osuchowski, Piotr, „Skąd «Przyjaciółka»”?, Gazeta Krakowska, nr 78, 1988, 3, 5.
• Rzeczycka, Monika. Arciszewska-Tomczak, Katarzyna. Oboleńska, Diana. „Dzieje polskiej antropozofii w dokumentach z lat 1913– 1938”, w: Diana Oboleńska (red.), Polskie tradycje ezoteryczne 1890–1939, t. 4. Źródła i dokumenty, (Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2019), 87–160.
• Rzeczycka, Monika. Arciszewska-Tomczak, Katarzyna. „Z dziejów polskiej antropozofii”, w: Monika Rzeczycka, Izabela Trzcińska (red.), Polskie tradycje ezoteryczne 1890–1939, t. 1. Teozofia i antropozofia, (Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2019), 131–210.
• Tarasiewicz Paweł. „Steiner Rudolf”, w: Edward Gigilewicz (red.), Encyklopedia katolicka, t. 18, (Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2013), szp. 932–934.
• Trzcińska, Izabela. Świerzowska, Agata. Szymeczek, Józef. „Z dziejów polskiej teozofii”, w: Monika Rzeczycka, Izabela Trzcińska (red.), Polskie tradycje ezoteryczne 1890–1939, t. 1. Teozofia i antropozofia, (Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2019), 38–130.
• Ukrainiec, Switłana. Dyskusje literackie we Lwowie w latach 1929–1939 (e-book), (Kraków: Ridero IT Publishing, 2017).
• Waszkinel, Romuald. „Antropozofia”, w: Feliks Gryglewicz, Romuald Łukaszyk, Zygmunt Sułowski (red.), Encyklopedia Katolicka, t. 1, (Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego,1973), szp. 705–706.
• Wodniak, Katarzyna (red.). „Ksantypy i inne typy”: publicystyka Konstancji Hojnackiej, Felicji Stendigowej i Heleny Bartoszek-Zastawniakowej w „Mojej Przyjaciółce”, (Żnin: Wydawnictwo Dominika Księskiego Wulkan; Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2022).
• Publikacje internetowe
• Arciszewska, Katarzyna. „Hojnacka Konstancja”, Internetowy Leksykon Polskiego Ezoteryzmu 1890–1939, http://www.tradycjaezoteryczna.ug.edu.pl/node/1213 [dostęp: 23.03.2021].
• Oboleńska, Diana. Prokopiuk, Jerzy. „Antropozofia”, Internetowy Leksykon Polskiego Ezoteryzmu 1890–1939. http://www.tradycjaezoteryczna.ug.edu.pl/node/127 [dostęp: 23.03.2021].
• Świerzowska, Agata. „Stebbins Genevieve”, Internetowy Leksykon Polskiego Ezoteryzmu 1890–1939, http://www.tradycjaezoteryczna.ug.edu.pl/node/1105 [dostęp: 23.03.2021].
• Trzcińska, Izabela. „Teozofia”, Internetowy Leksykon Polskiego Ezoteryzmu 1890–1939, http://www.tradycjaezoteryczna.ug.edu.pl/node/687 [dostęp: 23.03.2021]

Identifiers

DOI

10.15290/cnisk.2023.02.15.03

Biblioteka Nauki

28410016