Trendy w modzie „robotniczej” w Polskiej Kronice Filmowej

• Authors: Justyna Kowalska

Title variants

EN

Trends in ‘Working-Class’ Fashion in the Polish Film Chronicle

Abstracts

EN

The Polish Chronicle is an excellent source of knowledge about life during the Polish People’s Republic. As a propaganda medium, the chronicle smuggled in broadcast editions the guidelines given to it in circulars containing censorship instructions and guidelines. In the case of fashion matters, this was the removal of all elements unrelated to socialist Poland (including those stemming from Polish national identity), the promotion of qualities such as simplicity, modesty, practicality, as well as the negation and elimination of all extravagance, manifestations of non-conformism and the desire to express one’s ‘self’ through the choice of clothing. The article provides an overview of the fashion issues brought up in the pages of the Chronicle in relation to both national and international fashion The analysis covers both the editions relating strictly to fashion, but also those showing the everyday life of Poles, and therefore presenting their style of dress both at work and in leisure time.

PL

Polska Kronika Filmowa jest doskonałym źródłem wiedzy na temat życia w okresie PRL-u. Kronika pełniąca rolę medium propagandowego w emitowanych wydaniach przemycała wytyczne przekazane jej twórcom w okólnikach zawierających instrukcje i wytyczne cenzorskie. W przypadku kwestii modowych było to usunięcie wszelkich elementów niezwiązanych z Polską socjalistyczną (w tym tych wynikających z polskiej tożsamości narodowej), promowanie cech takich jak prostota, skromność, praktyczność oraz negowanie i zwalczanie wszelkiej ekstrawagancji, przejawów nonkonformizmu, a także chęci wyrażenia własnego „ja” poprzez dobór ubioru. Artykuł stanowi przegląd tematyki modowej podnoszonej na łamach Kroniki w odniesieniu do mody zarówno krajowej, jak i międzynarodowej. Analizie poddane zostały wydania odnoszące się stricte do tematyki modowej, ale też te ukazujące życie codzienne Polaków, a co za tym idzie, prezentujące ich styl ubioru zarówno podczas pracy, jak i w czasie wolnym.

Keywords

PL

Polska Kronika Filmowa; moda; moda w PRL

EN

Polish Film Chronicle; fashion; fashion in the PRL

• Publisher: Wydawnictwo HUMANICA
• Journal: Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
• Year: 2023
• Issue: 2(15)
• Pages: 123-140

Dates

published

2023

Contributors

author

Justyna Kowalska

• Uniwersytet w Białymstoku

• https://orcid.org/0000000347313832

References

• Opracowania
• Boćkowska, Aleksandra. To nie są moje wielbłądy, (Warszawa: Wydawnictwo Czarne, 2015).
• Chłopek, Maciej. Bikiniarze. Pierwsza polska subkultura, (Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, 2005).
• Cieśliński, Marek. Piękniej niż w życiu: Polska Kronika Filmowa 1944‒1994, (Warszawa: Trio, 2006).
• Fidelis, Małgorzata. Stańczak-Wiślicz, Katarzyna. Piękne i zaradne. Rytuały ciała, moda i uroda, w: Katarzyna Stańczak Wiślicz, Piotr Perkowski, Małgorzata Fidelis, Barbara Klich-Kluczewska (red.), Kobiety w Polsce 1945‒1989. Nowoczesność, równouprawnienie, komunizm, (Kraków: Universitas, 2020).
• Fułek, Wojciech. Stinzing-Wojnarowski, Roman. Kurort w cieniu PRL-u. Sopot 1945‒1989, (Gdańsk: Wydawnictwo L&L, 2007).
• Głogowski, Tomasz. „Bikiniarze ‒ próba portretu”, Przegląd Artystyczno-Literacki, nr 3/4, 2002, 121‒122.
• Heppner, Zofia. „O wrogach systemu – bikiniarz w powojennej Polsce”, Topos, R. 2, nr 1/2, 1994, 32–37.
• Jastrzębska-Golonka, Danuta. „Ideologia wpisana w modę, czyli metody socjalistycznych władz na implementowanie nowej ideologii poprzez «politykę odzieżową» (na przykładzie wybranych państw środkowoeuropejskich i Związku Sowieckiego)”, Dzieje Najnowsze, R. L, 2018, 1.
• Jędrzejski, Łukasz. Państwo i społeczeństwo w Polskiej Kronice Filmowej 1944‒1956. Obrazy komunikowania politycznego, (Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, 2020).
• Kosiński, Krzysztof. Wiwisekcja powszedniości. Studium współczesnej twórczości Marka Nowakowskiego (1957‒1971), (Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, 2014).
• Kuroń, Jacek. Żakowski, Jacek. PRL dla początkujących, (Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1998).
• Pelka, Anna. Teksas-land. Moda młodzieżowa w PRL, (Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2007).
• Pelka, Anna. Z [politycznym] fasonem. Moda młodzieżowa w PRL i NRD, (Gdańsk: Wydawnictwo Słowo, 2014).
• Sims, Josh. 100 idei, które zmieniły modę uliczną, przeł. Edyta Tomczyk, (Warszawa: Wydawnictwo Top Mark Centre, 2014).
• Sołtysiak, Grzegorz. Williams, Dorota. Modny PRL, (Warszawa: Wydawnictwo Świat Książki, 2016).
• Sztokfisz, Marta. Caryca polskiej mody, święci i grzesznicy, (Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2015).
• Szydłowska, Agata. Paryż domowym sposobem. O kreowaniu stylu życia w czasach PRL, (Warszawa: Wydawnictwo „Muza”, 2019).
• Wydania Polskiej Kroniki Filmowej
• Anglia. Prezentacja kapeluszy z woalkami na londyńskiej rewii mód(PKF 12/48),
• Bytomska szkoła kadr (PKF 26/50),
• Coś dla kobiet (PKF 43/56),
• CSRS Dla pań. Wystawa biżuterii Jabloneksu przy fabryce (PKF 33A/71),
• CSRS. Moda bawełniana (PKF 27A/61),
• Do szkoły (PKF 38/55),
• Duża przerwa (PKF 47B/59),
• Dziewczęta w bieli (PKF 14A/63),
• Francja. Chemia, moda, Antoine. Moda plastikowa ‒ Antoine ‒ piosenkarz lansuje nową fryzurę (PKF 23B/66),
• Francja. Kulisy. Dom towarowy w Paryżu (PKF 47B/64),
• Francja. Moda w Wersalu. Projekty Niny Ricci (PKF 22A/68),
• Francja. Pokaz mody wiosennej (PKF 16/48),
• Gorzowski makaron (PKF 4/50),
• Kobieta prezydentem miasta (PKF 12/49),
• Kulisy mody (PKF 11A/61),
• Moda (PKF 33/48),
• Moda 68. Kolekcja wiosenna Mody Polskiej. Moda Polska – pokaz kolekcji wiodącej Wiosna-Lato 1968 (PKF 15A/68),
• Moda na jesień i zimę (PKF 36B/62),
• Moda radziecka w Warszawie (PKF 38B/63),
• Moda u Carvena. Pokaz mody w Paryżu (PKF 39B/65),
• Moda. Rewia mody (PKF 49/53),
• Nauczyciele – przodownicy (PKF 40/52),
• Operacja (PKF 39/56),
• Operator was podpatrzył (PKF 17/53),
• Opieka nad matką i dzieckiem (PKF 41/49),
• Ostry dyżur (PKF 8B/65),
• Pierniki toruńskie (PKF 52/49),
• Rewia mody w PDT (PKF 26/50),
• Słodycze na święta (PKF 52/49),
• Sylwester przed terminem (PKF 1/54),
• Święto Gazety (PKF 26B/79),
• Technikum (PKF 10B/65),
• Telimena proponuje. Pokaz mody jesienno-zimowej w Łodzi. Moda „Telimena” (PKF 36B/78),
• USA. NRF. Kapelusze z cukru. Moda (PKF 17A/57),
• W błękitnym kolorze (PKF 21B/76),
• W Instytucie Wzornictwa (PKF 50/51),
• W jubileuszowym stylu. 25-lecie Mody Polskiej. Sklepy. Kolekcja na zimę 83 (PKF 45/83),
• W kwiatki czy w groszki? Konsument decyduje o produkcji (PKF 17/52),
• W nowej roli (PKF 14/87),
• W trosce o zdrowie dziecka (PKF 41/49),
• W wiosennym wietrze. Moda „Ledy” – kolekcja wiosenna w stylu lat 30. (PKF 22A/68),
• Warszawska egzotyka. „Ciuchy” na Grochowie w Warszawie (PKF 5/57),
• Włoski styl. Pokaz mody włoskiej (PKF 50/86),
• Wójt gminy Wojnów (PKF 7/49),
• Z najlepszymi życzeniami (PKF 12/55).
• Źródła internetowe
• „Bikiniarze”, https://redroselips.wordpress.com/2013/03/26/393/[dostęp: 1.09.2023].
• „Buty na słoninie. Bikiniarze i zbuntowana moda w powojennej Polsce”, https://www.historiaposzukaj.pl/wiedza,historiomat,1139,historiomat_bikiniarze.html [dostęp: 1.09.2023].
• Nastałek-Żygadło, Gabriela. „Bikiniarze – portret subkultury”, https://histmag.org/Bikiniarze-portret-subkultury-6344 [dostęp: 1.09.2023].
• Spis ilustracji
• Pracownice Andrychowskiego kombinatu bawełnianego, Andrychów zaciąga wartę (PKF 44/52), http://www.repozytorium.fn.org.pl/?q=pl/node/7673 [dostęp: 1.09.2023].
• Pracujące przy budowie szybkościowca w Warszawie kobiety, Odbudowa Warszawy. Budowa szybkościowca (PKF 38/49), http://www.repozytorium.fn.org.pl/?q=pl/node/5587 [dostęp: 1.09.2023].
• Wizyta przedszkolaków u mam pracujących w Zakładach Przemysłu Cukierniczego 22 Lipca, Z najlepszymi życzeniami (PKF 12/55): http://www.repozytorium.fn.org.pl/?q=pl/node/11795 [dostęp: 1.09.2023].
• Nauczycielka Helena Uznańska poprawia kokardę uczennicy, Nauczyciele – przodownicy (PKF 40/52) http://www.repozytorium.fn.org.pl/?q=pl/node/7009 [dostęp: 1.09.2023].
• Tłumy kupujących przed stoiskiem z tkaninami, W kwiatki czy w groszki? Konsument decyduje o produkcji (PKF 17/52) http://www.repozytorium.fn.org.pl/?q=pl/node/7343 [dostęp: 1.09.2023].
• Kobiety przymierzające ubrania na bazarze, Warszawska egzotyka. „Ciuchy” na Grochowie w Warszawie (PKF 5/57) http://www.repozytorium.fn.org.pl/?q=pl/node/10110 [dostęp: 1.09.2023].
• Pokaz mody damskiej Państwowego Domu Towarowego we Wrocławiu, Rewia mody w PDT (PKF 26/50) http://www.repozytorium.fn.org.pl/?q=pl/node/6360 [dostęp: 1.09.2023].
• Modelka prezentująca płaszcz i sukienkę na międzynarodowym pokazie mody w Lipsku, Moda (PKF 49/53) http://www.repozytorium.fn.org.pl/?q=pl/node/7799 [dostęp: 1.09.2023].
• Grafika przedstawiająca porównanie strojów bikiniarza oraz członka ZMP https://redroselips.files.wordpress.com/2013/03/bikiniarz_i_zmpowiec_1953_56.jpg [dostęp: 1.09.2023]

Identifiers

DOI

10.15290/cnisk.2023.02.15.07

Biblioteka Nauki

28410159