Словацьке питання в зовнішньополітичній візії владних кіл І Речі Посполитої (1938 – березень 1939 р.)

• Authors: Ivan Borovets

Title variants

EN

The Slovak question in foreign policy vision of the Second Rzeczpospolita authorities (1938 – march 1939)

Abstracts

EN

The Polish authorities had a negative attitude towards the central government of the Czechoslovak Republic at that time. Therefore, the Polish reprezentatives were in active contact with the opposition Glinka Slovak People’s Party. They had a number of common ideological values such as Slavic reciprocity, Catholicism, Anti-Bolshevism, and positive assessment of authoritarianism. The Polish politics assured that Warsaw supports state-building plans of the Slovak leaders and solemnly welcomed their delegation to Poland in May 1938. Polish-Slovak relations were marked by contradictions during and shortly after the Munich crisis. The Slovaks suggested state association and submitted a declaration on the Polish-Slovak union. But they did not receive an answer, so they agreed with the Prague government about granting Slovakia autonomy. The Polish authorities expected more pronounced separatism from the Slovaks. Warsaw made territorial claims for Slovak lands in the area of Spis and Orava because Poles wanted to push indecisive oppositionists. The ultimate form of the demands and the forceful nature of Polish actions demonstrated the real content of Warsaw’s policy towards Slovakia. These events resulted to the improvement of Czech-Slovak relations within the framework of Post Munich Czechoslovakia and also led to the appeal of Slovak politicians to Germany. Both sides tried to improve the atmosphere of bilateral relations during the winter of 1938-1939. Meetings of delegations were organized for discuss different ways to intensify positive cooperation. An influence of Nazi Germany was increasing in the region at that time. So, the realization of the danger, posed by Germans, was the main factor to Polish-Slovak rapprochement. In early March, Berlin organized a campaign to put pressure on Slovak politicians and persuaded them to secession. They tried in vain to put forward a Polish counterweight. The declaration of independence of Slovakia according to the German scenario marked the strategic failure of Polish foreign policy, because the southern border of the state became a zone of potential danger

UK

Тогочасна польська влада негативно ставилася до центрального уряду Чехословацької республіки. Тому вона активно контактувала з опозиційною Глінковою словацькою народною партією, з якою мала низку спільних ідеологічних цінностей: слов’янська взаємність, католицизм, антибільшовизм, позитивне ставлення до авторитаризму. Польські діячі запевняли, що Варшава підтримує державотворчі плани словацьких лідерів, урочисто вітали їх делегацію в Польщі у травні 1938 р. Під час та відразу після мюнхенської кризи польсько-словацькі взаємини відзначалися суперечністю. Словаки запропонували державне об’єднання і представили декларацію про польсько-словацьку унію. Проте, не отримавши відповіді, домовилися з празьким урядом про надання Словаччині автономії. Польська сторона очікувала від словаків більш вираженого сепаратизму. Аби підштовхнути нерішучих опозиціонерів Варшава висунула територіальні претензії на словацькі землі в районі Спіша та Орави. Ультимативний характер вимог та силові дії польської влади продемонстрували дійсний характер її політики щодо Словаччини. Це мало наслідком покращення чесько-словацьких відносин у рамках помюнхенської Чехо-Словаччини, а також зумовило звернення поглядів словацьких політиків до Німеччини. Взимку 1938-1939 рр. обидві сторони намагалися поліпшити атмосферу двосторонніх взаємин. Відбувалися зустрічі делегацій, на яких обговорювалися шляхи активізації позитивної співпраці. Головним чинником польсько-словацького зближення в цей час було усвідомлення небезпеки з боку Німеччини, яка збільшувала свій вплив у регіоні. На початку березня Берлін організував кампанію тиску на словацьких діячів, схиляючи їх до сецесії, водночас вони марно намагалися висунути цьому польську противагу. Проголошення незалежності Словаччини за німецьким сценарієм ознаменувало стратегічну невдачу польської зовнішньої політики, адже південний кордон держави ставав зоною потенційної небезпеки.

Keywords

EN

Second Rzeczpospolita; Czechoslovak Republic; Glinka Slovak People’s Party; foreign policy; diplomatic sondage; autonomy; union; revindication; separatism; secession

• Publisher: Institute of History of Ukraine of the National Academy of Sciences of Ukraine
• Journal: Міжнародні зв’язки України: наукові пошуки і знахідки
• Year: 2021
• Issue: 30
• Pages: 284-303

Dates

published

2021

Contributors

author

Ivan Borovets

• Kamianets-Podilskyi National Ivan Ohiienko University

• https://orcid.org/0000000171329901

References

• Baka, I. (2006). Slovenská republika a nacistická agresia proti Poľsku. Bratislava: Vojenský historický ústav [in Slovak].
• Bartlová, A. (1972). Slovensko-poľské vzťahy v rokoch 1919-1938. Historický časopis, 20/3, 363-384 [in Slovak].
• Bartlová, A. (2006). Česko-slovenský štát - katolícka cirkev - Hlinkova slovenská ľudová strana. Slovenská ľudová strana v dejinách 1905-1945. Martin: Matica slovenská, 126-150 [in Slovak].
• Berghauzen, J. (1975). Stosunki polsko-slowackie v latach 1938-1947. Przegląd Historyczny, 66/3, 411-442 [in Polish].
• Borovets, I. (2011). Slovatska derzhava u antypolskii kampanii Nimechchyny 1939 roku. Slovianskyi svit ta Ukraina : zb. nauk. prats na poshanu profesora R. M. Postolovskoho. Rivne: Vydavets Vozen [in Ukrainian].
• Bystrický, V. (2000). Zahraničnopolitické koncepcie politických strán na Slovensku koncom tridsiatych rokov 20. storočia. Historický časopis, 48/2, 257-281 [in Slovak].
• Bystrický, V. (2006). Žilinská dohoda 6 októbra 1938. Vojenská história, 10/4, 77-108 [in Slovak].
• Bystrický, V. (2017). Zápas o teritoriálnu integritu Slovenskej krajiny v rokoch 1938 - 1939. Slovensko a Európa medzi demokraciou a totalitou: kapitoly z dejín 20. storočia k jubileu Bohumily Ferenčuhovej. Bratislava: Veda, 87-103 [in Slovak].
• Čaplovič, M. (2000). Tri dokumenty k slovensko-poľskym vzťahom z jari 1939. Historický časopis, 48/2, 340-348 [in Slovak].
• Čarnogurský, P. (1968). Deklarácia o únii Slovenska s Poľskom z 28.9.1938. Historický časopis, 16/3, 407-423 [in Slovak].
• Deák, L. (1991). Hra o Slovensko: Slovensko v politike Maďarska a Poľska v rokoch 1933-1939. Bratislava: Veda [in Slovak].
• Deák, L. (2002). Medzinárodný aspekt vyhlásenia autonómie Slovenska - 6. október 1938. Žilina v slovenských dejinách. Zborník z vedeckej konferencie k 620. výročiu udelenia výsad pre žilinských Slovákov. Žilina: Vyd. Knižné centrum, 109-112 [in Slovak].
• Drobňák, A. (2013). Slovensko-poľské vzťahy na stránkach denníka Slovák v medzivojnovom období. 8. študentská vedecká konferencia. Zborník plných príspevkov. Prešov: Prešovská univerzita v Prešove, 375-387 [in Slovak].
• Ďurica, M. S. (2006). Jozef Tiso 1887 - 1947. Životopisný profil. 3. opravené a doplnené vydanie. Bratislava: LÚČ [in Slovak].
• Garek, M. (2007). Horná Orava a severný Spiš v rokoch 1945-1947. Almanach Slowacy v Polsce. XI. Krakow: Towarzystwo Spoleczno-Kulturalne Czechow a Slowakow v Polsce, 145-241 [in Slovak].
• Garek, M. (2010). Slovensko-poľské vzťahy v roku 1938 do Mníchovskej dohody. Nepokojná hranica. Zborník z medzinárodnej vedeckej konferencie Slovensko-poľské vzťahy v rokoch 1937-1947. Krakov: Spolok Slovákov v Poľsku, 9-13 [in Slovak].
• Gniazdowski, M. (2005). Kontakty piłsudczyków ze Słowakami w latach 1939-1945. Niepodległość, LV, 107-150 [in Polish].
• Gniazdowski, M. (2009). Kwestia słowacka a polska idea trzeciej Europy. Modernizacja - centrum - peryferie. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin Profesora Ryszarda Stemplowskiego, 161-191 [in Polish].
• Gniazdowski, M. (2010). Slovenský autonomizmus v poľskej politike v 30. rokoch. Česko-slovenská historická ročenka, 243-264 [in Slovak].
• Gniazdowski, M. (2011). Poľsko a improvizované východiská vojensko-politickej stratégie Slovenska v roku 1939. Vojenská história, 15/2, 33-54 [in Slovak].
• Grebért, A. (1984). Die slowakische Frage als internationales problem in den jahren 1938-1939. Müncheh: Schriftenreihe des Slowakischen Matúš Cernák-Instituts; Der Weltkongreß der Slowaken [in German].
• Hoensch Jörg, K. (2001). Slovensko a Hitlerova východná politika. Hlinkova slovenská ľudová strana medzi autonómiou a separatizmom 1938-1939. Bratislava: Veda [in Slovak].
• Jakubec, P. (2007). Septembrová kríza 1938 a delimitácia československo-poľskej hranice v okolí Javoriny. Z minulosti Spiša. 15. Ročenka Spišského dejepisného spolku v Levoči. Levoča: Spišský dejepisný spolok, 163-192 [in Slovak].
• Jesenský, M. (2012). Between Realpolitik and Idealism. The Slovak-Polish Border, 1918-1947. Thesis submitted to the Faculty of Graduate Postdoctoral Studies in partial fulfillment of the requirements for the PhD degree in History. Ottawa : University Ottawa [in English].
• Junek, M. (2002). Zánik Československa v roku 1939. Denníkové záznamy a dopis Antona Štefánka z let 1938-39. Studia historica Nitriensia, X, 173-191 [in Slovak].
• Kázmerová, Ľ., & Katuninec, M. (2006). Dilemy Karola Sidora. Bratislava: Kalligram [in Slovak].
• Kowalski, R. (2001). Prasa czeska wobec polsko-słowackich rokowań rektyfikacyjnych w świetle raportów prasowych Konsulatu RP w Morawskiej Ostrawie z listopada i grudnia 1938 roku. Mazowiecke Studia Humanistzyczne, 7/2, 123-133 [in Polish].
• Lepiš, J. (2013). Inkorporácia a proces integrácie severného Spiša a hornej Oravy v rokoch 1938-1944. V turbulentnom tridsaťročí. Kapitoly z dejín Slovenska v rokoch 1918-1948. Venované 70. narodeninám prof. PhDr. Karola Fremala, CSc. Krakov: Spolok Slovákov v Poľsku, 173-200 [in Slovak].
• Lipscher, L. (1957). Ľudácka autonómia - ilúzie a skutočnosť. Bratislava [in Slovak].
• Majeriková, M. (2006). Poľský záujem o Slovensko od Mníchova po vypuknutie druhej svetovej vojny. Historické rozhľady, 3, 169-183 [in Slovak].
• Majeriková, M. (2007). Vojna o Spiš. Spiš v politike Poľska v medzivojnovom období v kontexte česko-slovensko-poľských vzťahov. Krakov: Spolok Slovákov v Poľsku [in Slovak].
• Matula, P. (2020). The Role of Professor Władysław Semkowicz and the Jagiellonian University in Promoting Polonophilia in Slovakia in the Interwar Period. Czech-Polish Historical and Pedagogical Journal, 12/1, 124-133 [in English]. https://doi.org/10.5817/cphpj-2020-011
• Miškovič, A. (b.r.). Naša pravda zvíťazila (niekoľko úprimných slov krajanom vo Špiši a Orave). Bratislava: Hlavné veiteľstvo Hlinkovej gardy [in Slovak].
• Murgaš, K. (2007) Vyjadrenie obv.[ineného] na Poznamky. Vznik Slovenského štátu. 14. marec 1939. Spomienky aktérov historických udalostí. Diel 1. Bratislava: AEPress, 317-339 [in Slovak].
• Nemeček, J. (1997). Slovensko-poľské vztahy v predvečer Druhé svétové války. Historický časopis, 45/3, 440-454 [in Czech].
• Němeček, J. (2012). Mnichovské dny ve Varšavě. O pamětech československého politika a diplomata Juraje Slávika. Střed: časopis pro mezioborová studia střední Evropy 19. a 20. Století, 4/Suppl. 2, 59-72 [in Czech].
• Segeš, D. (2015). Orava: úvahy politických elít verzus realita sporného regionu v rokoch 1918-1947. Putovanie dejinami pod múrmi Oravskéhp hradu. Bratislava: Veda, 108-138 [in Slovak].
• Segeš, D., & Bystrický, V, (2007). Reflexia medzivojnového politického vývoja na Slovensku očami Varšavy. Historický časopis, 55/2, 339-364 [in Slovak].
• Shnitser, I. (2008). Istorija slovatskoho avtonomistskoho rukhu 1918-1938. Uzhhorod: Vyd-vo UzhHU Hoverla [in Ukrainian].
• Schvarc, M. (2016). Sicherheitsdienst a slovenská secesia 1938/1939. Adepti moci a úspechu : etablovanie elít v moderných dejinách : jubileum Valeriána Bystrického. Bratislava: Veda, 287-302 [in Slovak].
• Sidor, K., & Vnuk, F. (2008). Andrej Hlinka 1864-1938. Bratislava: Lúč 2008 [in Slovak].
• Slávik, J. (2014). Moja pamäť - živá kniha. II. Moje poslanie vo Varšave 1938-1939 Bratislava : Veda [in Slovak].
• Slovensko a slovenská otázka v poľských a maďarských diplomatických dokumentoch v rokoch 1938-1939. (2012). Bratislava : Spoločnosť Pro Historia [in Slovak, Hungarian and Polish].
• Štefániková, A. (1997). Poľská otázka v slovenskej spoločnosti v rokoch 1938-39. Historické štúdie, 38, 59-79 [in Slovak].
• Tretia ríša a vznik Slovenského štátu. Dokumenty 1. Das Dritte Reich und die Entstehung des Slowakischen Staates. Dokumente 1 Bratislava: Ústav pamäti národa, Slovenské národné múzeum Múzeum karpatských Nemcov [in Slovak and German].
• Valenta, J. (1992). Polská karta - k otásce slovenské allternativní zahraničnĕ politické orientace. Pokus o politický a osobný profil Jozefa Tisu. Bratislava: SAP, 136-139 [in Czech].
• Zapyska stats-sekretaria Vermana dlia Hitlera. Berlin. 1938, 7 zhovtnia. Vanat, I. (1985). Narysy istorii ukraintsiv Ckhidnoi Slovachchyny. Knyha II (veresen 1938 - liutyi 1948) . Bratyslava: Slovatske pedahohichne vydavnytstvo; Priashev: Viddil ukrainskoi literatury, 295-301 [in Ukrainian].
• Żerko, S. (2014). Polska wobec autonomicznej Slowacji (październik 1938-marzec 1939). Colloquium wydyziału naukhumanistycznych i społeczných. Kwartalnyk, 2, 73-96 [in Polish].

Identifiers

DOI

10.15407/mzu2021.30.284

Biblioteka Nauki

1976077