Zaburzenia relacji społecznych osób z zespołem Aspergera jako konsekwencja deficytów lingwistycznych w oparciu o analizę zachowań językowych

• Authors: Danuta Grzesiak-Witek

Title variants

EN

Social relations disorders of persons with asperger syndrome as a consequence of linguistic deficits, based on the analysis of language behaviour

Abstracts

EN

Asperger Syndrome (AS) was first described by Hans Asperger in 1944 and was initially referred to as autistic psychopathy. In the case of individuals with AS, a whole range of social interaction disorders is observed, which is mainly manifested by difficulties at the pragmatic and semantic levels. Linguistic and communicative behaviours of individuals with AS take a specific form. The aim of this article is to present an analysis of the language behaviour of this group of people, based on the author’s own research and the latest literature. The cases of two boys with the aforementioned disorder are discussed. The deficits in selected linguistic, communicative and interactional skills, occurring to a different degree and extent in the examined persons with Asperger Syndrome, prove the existence of linguistic deficits in this group of people. Pointing out the principles of linguistic functioning of individuals with AS will help to understand them and facilitate the work of speech therapists.

PL

Zespół Aspergera (ZA) po raz pierwszy opisany został przez Hansa Aspergera w 1944 roku i początkowo był określany terminem psychopatii autystycznej. W przypadku jednostek z ZA dostrzega się cały wachlarz zakłóceń interakcji społecznych, które objawiają się głównie trudnościami w płaszczyźnie pragmatycznej oraz semantycznej. Zachowania językowe i komunikacyjne jednostek z ZA przyjmują specyficzną postać. Celem artykułu jest zaprezentowanie analizy zachowań językowych tej grupy osób w oparciu o badania własne oraz najnowszą literaturę. Omówione zostały przypadki dwóch chłopców obarczonych wspomnianym zaburzeniem. Deficyty w zakresie wybranych sprawności językowych, komunikacyjnych i interakcyjnych, występujące w różnym stopniu i zakresie u badanych z zespołem Aspergera dowodzą występowania deficytów lingwistycznych u tej grupy osób. Wskazanie zasad językowego funkcjonowania jednostek z ZA pomoże je zrozumieć oraz ułatwi pracę logopedom.

Keywords

PL

zespół Aspergera; relacje społeczne; sprawności językowe; sprawności interakcyjne

EN

Asperger Syndrome; social relations; linguistic skills; communicative skills

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Kultura – Przemiany – Edukacja
• Year: 2022
• Volume: Tom X
• Pages: 91-102

Dates

published

2022

Contributors

author

Danuta Grzesiak-Witek

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

• https://orcid.org/0000000169599304

References

• Atwood T., Zespół Aspergera. Kompletny przewodnik, Harmonia, Gdańsk 2013.
• Borkowska A., Zrozumieć świat ucznia z zespołem Aspergera, Harmonia, Gdańsk 2014.
• Boucher J., Language development in autism, „International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology” 2003, 67(Suppl 1).
• Bryńska A., Deficyty komunikacyjne w zespole Aspergera, „Psychiatria i Psychologia Kliniczna” 2011, nr 11(1).
• Dougberty D.Darin i in., Neuroobrazowanie funkcjonalne [w:] Neurologia w praktyce klinicznej. Zasady diagnostyki i postępowania, red. A. Prusiński, t. 1, Wydawnictwo CZELEJ, Lublin 2006.
• Goodman R., Scott S., Psychiatria dzieci i młodzieży, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2000.
• Grabias S., Język w zachowaniach społecznych, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1997.
• Grabias S., Postępowanie logopedyczne. Standardy terapii [w:] Logopedia standardy postępowania logopedycznego, red. S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2015.
• ICD-10, Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja dziesiąta, Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, Kraków 1994.
• Jęczeń U., Obraz zaburzeń językowych u chłopca z zespołem Aspargera i schizofrenią, „Logopedia” 2007, t. 36.
• Komender J. i in., Autyzm i zespół Aspergera, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
• Korendo M., Językowa interpretacja świata w wypowiedziach osób z zespołem Aspergera, Omega Stage Systems, Kraków 2013.
• Korendo M., Obraz świata w wypowiedziach dzieci z zespołem Aspergera, „Annales Universitatis PaedagogicaeCracoviensis. Studia Historicolitteraria” 2008, nr 8.
• Krzyżyk D., Co o zespole Aspergera powinni wiedzieć nauczyciele poloniści [w:] Z teorii i praktyki dydaktycznej języka polskiego, red. H. Synowiec, t. 22, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2013.
• Maciarz A., Biadasiewicz M., Dziecko autystyczne z zespołem Aspergera, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2010.
• Panasiuk J., Kaczyńska-Hałdyj M., Postępowanie logopedyczne w przypadku osób dorosłych z zespołem Aspergera [w:] Logopedia standardy postępowania logopedycznego, red. S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2015.
• Pisula E., Autyzm u dzieci. Diagnoza. Klasyfikacja. Etiologia, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 2000.
• Preissmann Ch., Zespół Aspergera. Jak z nim żyć. Jak pomagać. Jak prowadzić terapię, Gdańskie Wydaw. Psychologiczne, Gdańsk 2013.
• Przybyla O., Wons J., Zaburzenia językowe i komunikacyjne dziecka z zespołem Aspergera. Studium przypadku, „Logopedia Silesiana” 2018, t. 7.
• Robinson J.E., Patrz mi w oczy. Moje życie z zespołem Aspergera, Wydawnictwo Linia, Poznań 2014.
• Rynkiewicz A., Zespół Aspergera. Inny mózg, inny umysł, Harmonia, Gdańsk 2009.
• Sklar L.M. Evelyn i in., Neuroobrazowanie strukturalne [w:] Neurologia w praktyce klinicznej. Zasady diagnostyki i postępowania, red. A. Prusiński, t. 1, Wydawnictwo CZELEJ, Lublin 2006.
• Wojciechowska A., Charakterystyka języka i komunikacji osób z autyzmem i zespołem Aspergera [w:] O utrudnieniach w porozumiewaniu się. Perspektywa języka i komunikacji, red. M. Obrębska, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM, Poznań 2011.

Identifiers

DOI

10.15584/kpe.2022.10.5

Biblioteka Nauki

2232961