Dynamiczna analiza porównawcza rozwoju społeczno-gospodarczego i jakości życia w Polsce na tle krajów UE

• Authors: Beata Kasprzyk , Jolanta Wojnar

Title variants

EN

A dynamic comparative analysis of socio-economic development and quality of life in Poland on the background of EU countries

Abstracts

EN

The aim of the article is to analyse and evaluate Poland’s position on the background of the EU-27 countries by determining the level of economic development and quality of life in Poland in 2005–2021. Empirical data made it possible to apply a multivariate data analysis, a case of linear ordering of objects (TOPSIS method). The research was carried out using the taxonomic method on the basis of available, selected data from Eurostat and the Central Statistical Office. The results of the empirical research show that there were significant changes in the levels and dynamics in the examined processes. As a result of multidimensional analyses, differences in the level of socioeconomic development for Poland and the EU-27 countries were determined. Countries were assigned to four different classes of the level of economic and social development (quality of life). The statistical relationship determining the degree of compliance of taxonomic indicators for two separate spheres – economic and quality of life – was also confirmed. The applied method made it possible to construct a synthetic indicator of the level of economic and social development in each of the EU-27 countries. In general, the studied countries are characterised by a large diversity of the studied processes. The analysis of results in terms of ‘economic and social processes’ of the countries made it possible to create a ranking of the countries, separately in 2005 and 2020. Poland, over time, has moved favourably in terms of ‘economic and social development’ in relation to other European Union countries. 

PL

Celem artykułu była analiza i ocena pozycji Polski na tle krajów UE-27 poprzez określenie poziomu rozwoju gospodarczego i jakości życia w Polsce w latach 2005–2021. Badania przeprowadzono z wykorzystaniem metody taksonomicznej TOPSIS na podstawie dostępnych, wybranych danych Eurostat i GUS. Wyniki przeprowadzonych badań empirycznych pozwoliły zauważyć, że nastąpiły istotne zmiany w poziomach i dynamice w badanych zakresach procesów w czasie. W wyniku wielowymiarowych analiz określono zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego dla Polski i dla krajów UE. Przyporządkowano kraje do czterech różnych klas poziomu rozwoju gospodarczego i społecznego (jakości życia). Potwierdzona została także statystyczna zależność określająca stopień zgodności wskaźników taksonomicznych dla dwóch odrębnych sfer: gospodarczej i jakości życia. Dokonano uszeregowania badanych krajów pod względem wartości syntetycznego wskaźnika rozwoju społeczno-gospodarczego. W  wyniku badania stwierdzono, że ogólnie badane kraje charakteryzują się dużym zróżnicowaniem badanych procesów. Polska znacznie nadrobiła i nadrabia zaległości w rozwoju gospodarczym i społecznym w stosunku do pozostałych państw Unii Europejskiej. Spośród krajów europejskich Polska zyskała najwięcej w zakresie rozwoju gospodarczego, przesuwając się o 9 lokat w górę w ogólnym rankingu UE-27. Równocześnie Polska z grupy krajów o najniższej jakości życia po wejściu do Unii Europejskiej po 16 latach, tj. w 2021 roku, awansowała do grupy charakteryzującej się wysokim poziomem jakości życia (aktualnie zajmuje 15. miejsce wśród krajów UE-27).

Keywords

PL

dane; wskaźniki; pomiar danych; Unia Europejska; analiza porównawcza

EN

Data; Indicators; Measurement and Data; European Union; Comparative Country Studies

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy
• Year: 2023
• Issue: 74
• Pages: 33-52

Dates

published

2023

Contributors

author

Beata Kasprzyk

• Uniwersytet Rzeszowski

• https://orcid.org/000000034612794X

author

Jolanta Wojnar

• Uniwersytet Rzeszowski

• https://orcid.org/0000000169624610

References

• Atkinson, R.D., Ezell, S.J. (2014). Innovation Economics: The Race for Global Advantage. New Haven: Yale University Press.
• Bąk, I., Szczecińska, B. (2015). Jakość życia w ujęciu obiektywnym w województwach Polski. Analiza porównawcza. Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinesis, Oeconomica, 321 (80)3, 15–26.
• Begg, D., Fischer, S., Dornbusch, R. (1995). Ekonomia, t. 2. Warszawa: PWE.
• Behzadian, M., Otaghsara, S.K., Yazdani, M., Ignatius, J. (2012). A state-of the art survey of TOPSIS applications. Expert Systems with Applications, 39, 13051–13069. DOI:10.1016/j.eswa.2012.05.056.
• Benton, M., Petrovic, M. (2013). How Free is Free Movement? Dynamics and Drivers of Mobility within the European Union. Brussels: Migration Policy Institute Europe.
• Błachut, B., Cierpiał-Wolan, M., Czudec, A., Ślusarz, G. (2017). Jakość życia w województwie podkarpackim w latach 2004–2015. Rzeszów: GUS, Uniwersytet Rzeszowski.
• Czapiński, J., Panek, T. (2009). Diagnoza społeczna. Warunki i jakość życia Polaków. Warszawa: Wydawnictwo Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania.
• Fura, B., Wojnar, J., Kasprzyk, B. (2017). Ranking and classification of UE countries regarding their levels of implementation of the Europe 2020 strategy. Journal of Cleaner Production, 165, 968–979. DOI:10.1016/J.JCLEPRO.2017.07.088.
• Grabiński, T. (2003). Analiza taksonometryczna krajów Europy w ujęciu regionów. Kraków: Wydawnictwo AE.
• Grosse, T.G. (2002). Przegląd koncepcji teoretycznych rozwoju regionalnego. Studia Regionalne i Lokalne, 1 (8), 25–48.
• Eurostat. Pobrane z: https://ec.europa.eu/eurostat (2022.11.04).
• GUS. Pobrane z: https://stat.gov.pl/ (2022.11.06).
• Hwang, C.L., Yoon, K. (1981). Multiple Attribute Decision Making. Methods and Applications A State-of-the-Art Survey. New York: Springer-Verlag Berlin Heidelberg. DOI: 10.1007/978-3-642-48318-9.
• Kaur, M., Singh, L. (2016). R&D Expenditure and Economic Growth: An Empirical Analysis. International Journal of Technology Management & Sustainable Development. 15 (3), 195–213. DOI:10.1386/tmsd.15.3.195_1.
• Kędzior, Z. (2003). Metodologiczne aspekty badania jakości życia. W: J. Karwowski (red.), Jakość życia w regionie (s. 15–18). Szczecin: Uniwersytet Szczeciński.
• Kowalski, P., Golinowska, S., Błaszczyk, B. (red.). (2019). Nasza Europa. 15 lat Polski w UE. Warszawa: Wyd. CASE – Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych.
• Malina, A. (2004). Wielowymiarowa analiza przestrzennego zróżnicowania struktury gospodarki Polski według województw. Kraków: Wydawnictwo AE.
• Malina, A. (2020). Analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego województw Polski w latach 2005–2017. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 61 (1), 138–155. DOI: 10.15584/nsawg.2020.1.10.
• Mankiw, N.G., Taylor, M.P., Kownacka, V., Czarny, B. (red. nauk. przekł.). (2010). Makroekonomia. Warszawa: PWE.
• Markowska, M., Sokołowski, A., Strahl, D., Sobolewski, M. (2015). Klasyfikacja dynamiczna regionów Unii Europejskiej szczebla NUTS 2 pod względem wrażliwości na kryzys ekonomiczny w obszarze rynek pracy. Humanities and Social Sciences, 22 (2), 37–50. DOI: 10.7862/rz.2015.hss.18.
• Młodak, A. (2006). Analiza taksonomiczna w statystyce regionalnej. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
• Muszyńska, J., Muller-Frączek, I. (2014). Analiza konwergencji poziomu życia w Polsce. Acta Universitatis Lodzienies, Folia Oeconomica, 6 (308), 121–138.
• Nowak, E. (1990). Metody taksonomiczne w klasyfikacji obiektów społeczno-gospodarczych. Warszawa: PWE.
• OECD. Science, Technology and Industry Outlook (2001). Drivers of Growth: Information Technology, Innovation and Entrepreneurship. Paris: OECD Publishing, 51, DOI:10.1787/sti_outlook-2001-en.
• Ostasiewicz, W. (2004). Ocena i analiza jakości życia. Wrocław: Wydawnictwo AE.
• Panek, T. (2009). Statystyczne metody wielowymiarowej analizy porównawczej. Warszawa: Wydawnictwo SGH – Oficyna Wydawnicza.
• Piasny, J. (1993). Poziom i jakość życia ludności oraz źródła i mierniki ich określania. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 2, 73–92.
• Poliński, R. (2020). Rozwój regionalny: główne problemy teorii i praktyki. Zeszyty Naukowe Towarzystwa Naukowego Prakseologii „Prakseologia i Zarządzanie”, 2, 65–81.
• Sagan, I. (2004). Współczesne studia regionalne – teoria i metodologia, a także praktyka. Studia Regionalne i Lokalne, 16 (2), 25–39.
• Samuelson, P.A., Nordhaus, W.D. (2012). Ekonomia. Warszawa: Rebis.
• Sompolska-Rzechuła, A. (2013). Zastosowanie miar precyzyjnych do porządkowania liniowego województw Polski ze względu na poziom życia. Przegląd Statystyczny, 4, 523–538.
• Strahl, D. (red.). (2010). Innowacyjność europejskiej przestrzeni regionalnej a dynamika rozwoju gospodarczego. Wrocław: Wydawnictwo UE.
• Strzelecki, Z. (red.). (2008). Gospodarka regionalna i lokalna. Warszawa: PWN.
• Yoon, K., Hwang, C.L. (1995). Multiple Attribute Decision Making: An Introduction. California: Sage Publications, Thousand Oaks.
• Zeliaś, A. (red.). (2007). Taksonomiczna analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu życia w Polsce w ujęciu dynamicznym. Kraków: Wydawnictwo AE.
• Ziętek-Kwaśniewska, K. (2020). Nakłady na działalność badawczo-rozwojową w Polsce na tle krajów UE. Studia BAS, 1 (61), 9–25. DOI 10.31268/StudiaBAS.2020.02.

Identifiers

DOI

10.15584/nsawg.2023.2.3

Biblioteka Nauki

36403353