Uroczystości pięćsetlecia kanonizacji św. Stanisława w Krakowie w r. 1753 okiem historyka sztuki

• Authors: Marek Walczak
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W 1753 roku w katedrze wawelskiej świętowano obchody kanonizacji św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Rocznicę celebrowano w dniu 8 września, w święto Narodzenia Matki Boskiej. Dzień wcześniejw udekorowanym i dobrze oświetlonym wnętrzu katedry obchody rozpoczęto od uroczystych nieszporów. Po ich  zakończeniu oddano salwy z 36 dział ustawionych w różnych częściach miasta leżących poza murami. Tuż po godzinie trzeciej po południu zaczął bić Zygmunt, a za nim wszystkie krakowskie dzwony. Podobnie stało się o godzinie siódmej wieczorem, a następnego dnia o godzinie siódmej rano i o  szóstej po południu na zakończenie uroczystości. Główną mszę świąteczną celebrował gościnnie biskup inflancki Antoni  Ostrowski, a ordynariusz krakowski czytał mszę przy grobie świętego. W czasie mszy głównej kazanie wygłosił profesor świętej teologii Antoni Krzanowski, kanonik kolegiaty św. Floriana. Na zakończenie obchodów, w których uczestniczyłcały krakowski kler oraz bractwa, odśpiewano Te Deum, a biskup udzielił zgromadzonym błogosławieństwa. Po nim uformowała się procesja, która przy wtórze antyfony Vir inclyte Stanislae wyruszyła od ołtarza głównego w stronę tronu w nawie głównej, gdzie od początku uroczystości spoczywała głowa świętego. Wraz z relikwią procesja przeszła obok grobu męczennika, a zakoń­czyło ją odśpiewanie Gaudę Mater Polonia. Po zakończeniu uroczystości w katedrze biskup przeszedł do kościoła Franciszkanów, gdzie odczytano bullę beatyfikacyjną Józefa z Kupertynu.

EN

On September 8, 1753 a celebration took place in the Wawel Cathedral to commemorate the five-hundredth anniversary of the canonisation of St. Stanislaus. The main element of a specially prepared decoration was a structure of considerable size as sembled in the middle of the nave, opposite the martyr’s tomb. It served as a throne on top of which a late Gothic reliquary, made by a Cracovian goldsmith Marcin Marciniec, for Stanislaus’ head was placed. The structure was embellished with the Saint’s coats of arms and candelabras and over it a canopy with wings spread to the sides was hung. On both sides of the reliquary two eagles were placed. Two more, holding a mitre and a crosier, stood underneath. In the four comers of the structure four obelisks adorned with candelabras were placed, while the sides of the altar of St. Stanislaus had two more with lights and bishop’s insignia painted on them. Among various forms of relics veneration propagated by the Church after the Council of Trent, one was their solemn presentation to the congregation. The article analyses different examples of decorations connected with such presentations. As a close analogy to Cracow’s celebrations a jubilee of the nine-hundredth anniversary of the translation of St. Liborius from Le Mans to Paderbom celebrated in 1736 was chosen. The analysis includes annual celebrations inhonour of St. Florian at Sackingen and customs connected with the translations of relics from the catacombs in Rome to churches in the Habsburg countries. The examples listed and the analysis of the written sources about Cracow allowed a hypothetical  reconstruction of occasional architecture and an interpretation of its symbolic contents.

Keywords

PL

katedra wawelska; święty; biskup; męczennik; Stanisław ze Szczepanowa

EN

Wawel Cathedral; saint; bishop; martyr; Stanisław ze Szczepanowa

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Folia Historica Cracoviensia
• Year: 2003
• Volume: 9

Dates

published

2003

online

2016-01-26

Contributors

author

Marek Walczak

• Uniwersytet Jagielloński

Identifiers

DOI

10.15633/fhc.1284