Tischnera z Kołakowskim spór o łaskę i wolność

• Authors: Miłosz Hołda

Abstracts

EN

The present text addresses one of the stages of the controversy over grace and freedom originated by Pelagius and Saint Augustine. The protagonists of this stage are Leszek Kołakowski and Józef Tischner. As he was reconstructing the 17th-century debates between Jansenists and Molinists, Kołakowski posed a question about the relevance in: of this controversy for the contemporary times. Tischner, as he was critical of Kołakowski’s views, put forward his own solution to the problem of grace and freedom, which was in line with the thought of Saint Augustine. In the present text I place Tischner’s dispute with Kołakowski against the backdrop of earlier stages of the controversy, and I discuss the views held by both the thinkers. I also attempt to resolve this dispute and point to its significance for the philosophy of education and the philosophy of politics.

PL

Niniejszy tekst traktuje o jednej z odsłon zapoczątkowanego przez Pelagiusza i św. Augustyna sporu o łaskę i wolność. Bohaterami tej odsłony sporu są Leszek Kołakowski i Józef Tischner. Kołakowski, rekonstruując XVII-wieczne dyskusje między jansenistami i molinistami, stawiał pytanie o znaczenie tego sporu dla współczesności. Tischner, krytykując poglądy Kołakowskiego, proponował własne, idące śladem myśli św. Augustyna, rozwiązanie problemu łaski i wolności. W niniejszym tekście umieszczam spór Tischnera z Kołakowskim na tle starszych odsłon sporu i omawiam poglądy obu myślicieli. Podejmuję także próbę rozstrzygnięcia tego sporu oraz wskazuję jego znaczenie dla filozofii wychowania i filozofii polityki.

Keywords

EN

Józef Tischner; Leszek Kołakowski; grace; freedom; Augustinianism; Pelagianism; semi-Pelagianism

PL

Józef Tischner; Leszek Kołakowski; łaska; wolność; augustynizm; pelagianizm; semipelagianizm

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Logos i Ethos
• Year: 2021
• Volume: 57
• Pages: 107-137

Dates

published

2021

Contributors

author

Miłosz Hołda

• Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

• https://orcid.org/0000000306492168

References

• Augustyn św., Łaska a wolna wola, w: św. Augustyn, Łaska, wiara, przeznaczenie, tłum. E. Eborowicz, Poznań– Warszawa–Lublin 1970, s. 51–148.
• Augustyn św., Nagana i łaska, w: św. Augustyn, Łaska, wiara, przeznaczenie, tłum. E. Eborowicz, Poznań– Warszawa–Lublin 1970, s. 149–205.
• Bouyer L., Duch Święty Pocieszyciel, tłum. A. Liduchowska, Kraków 1998.
• Grossi V., Ladaria L., Lécrivain P., Sesboüé B., Historia dogmatów, t. 2: Człowiek i jego zbawienie, tłum. P. Rak, Kraków 2001.
• Kijewska A., Augustyńskie dziedzictwo, w: Przewodnik po filozofii średniowiecznej. Od św. Augustyna do Joachima z Fiore, red. A. Kijewska, Kraków 2012, s. 17–41.
• Kołakowski L., Banał Pascala, w: L. Kołakowski, Chrześcijaństwo, wstęp, wybór i opracowanie H. Czyżewski, Kraków, s. 236–244.
• Kołakowski, Bóg nam nic nie jest dłużny. Krótka uwaga o religii Pascala i o duchu jansenizmu, tłum. I. Kania, Kraków 1994.
• Kołakowski L., Erazm i jego Bóg, w: L. Kołakowski, Chrześcijaństwo, wstęp, wybór i opracowanie H. Czyżewski, Kraków 2019, s. 29–39.
• Kołakowski L., Świadomość religijna i więź kościelna. Studia nad chrześcijaństwem bezwyznaniowym XVII wieku, Warszawa 1997.
• Kołakowski, Światopogląd XVII stulecia, w: L. Kołakowski, Chrześcijaństwo, wstęp, wybór i opracowanie H. Czyżewski, Kraków 2019, s. 142–166.
• Kołakowski L., Zaproszenie od Pana Boga na biesiadę. Dialog XVII-wieczny, w: L. Kołakowski, Czy Pan Bóg jest szczęśliwy i inne pytania, wybór i układ Z. Mentzel, Kraków 2009, s. 20–24.
• Müller G., Dogmatyka katolicka, tłum. W. Szymona, Kraków 2015.
• Oko D., Łaska i wolność. Łaska w Biblii, nauczaniu Kościoła i teologii współczesnej, Kraków 1997.
• Tischner J., Myślenie według wartości, „Znak” (1978) nr 7–8, s. 957–970.
• Tischner J., Podglądanie Pana Boga, w: J. Tischner, Ksiądz na manowcach, Kraków 1999, s. 251–276.
• Tischner J., Szukając mistrzów naszej wiary, w: J. Tischner, Ksiądz na manowcach, Kraków 1999, s. 236–250.
• Tischner J., Spór o istnienie człowieka, Kraków 2011.
• Tischner J., Wiara w godzinie przełomu, w: J. Tischner, Ksiądz na manowcach, Kraków 1999, s. 11–29.
• Tischner J., Wolność w blasku prawdy, w: J. Tischner, W krainie schorowanej wyobraźni, Kraków 2013, s. 159–173.
• Tischner J., Zarys filozofii człowieka dla duszpasterzy i artystów, w: J. Tischner, Myślenie w żywiole piękna, Kraków 2013, s. 139–336.
• Tischner J., Żakowski J., Tischner czyta Katechizm, Kraków 2000.

Identifiers

DOI

10.15633/lie.4034

Biblioteka Nauki

2195222