Rok liturgiczny w nauczaniu papieża Piusa XII. W 75. rocznicę ogłoszenia encykliki o liturgii „Mediator Dei”

• Authors: Daniel Brzeziński

Title variants

EN

The Liturgical Year in the Teaching of Pope Pius XII: The 75th Anniversary of the Publication of the Encyclical on the Sacred Liturgy „Mediator Dei”

Abstracts

EN

November 20, 2022 was the seventy-fifth anniversary of the publication of the Encyclical on the Sacred Liturgy Mediator Dei written by Pope Pius XII (†1958). The encyclical was the first document of the Church at this level devoted in its entirety to matters of the sacred liturgy and the liturgical movement. In fact, in recognition of its significance, it has often been referred to as the “Magna Charta liturgistorum”: the “Great Charter of liturgists.” On account of this anniversary, the article revisits the teaching contained in the document and underlines the continued relevance of the theology of the liturgical year. Charting the course of the modern-day liturgical renewal, Pius XII used his authority to pave the way for the sacramental vision of the year of salvation-renewed after many centuries-upon which the early Church had built its annual cycle of liturgical celebrations. Undoubtedly, today’s heortology is a continuation and a theological development and refinement of the concept of the church year presented in the Encyclical on the Sacred Liturgy Mediator Dei. This view is supported by official documents of the Magisterium of the Church as well as by major publications on the theology of the liturgical year published in Europe, across the world and in Poland.

PL

20 listopada 2022 roku minęło 75 lat od ukazania się encykliki o liturgii Mediator Dei Piusa XII (†1958). Jest ona pierwszym tej rangi dokumentem Kościoła w całości poświęconym zagadnieniom dotyczącym świętej liturgii i ruchu liturgicznego. Ze względu na doniosłą treść otrzymała miano „Magna Charta liturgistorum” (Wielkiej Karty liturgistów). W związku z jubileuszem, w artykule przypomniano zawarte w dokumencie nauczanie, zwracając uwagę na aktualność teologii roku liturgicznego. Pius XII, wytyczając kierunek współczesnej odnowy liturgicznej, swym autorytetem utorował drogę odnowionej po wiekach sakramentalnej wizji roku zbawienia, zgodnie z którą Kościół starożytny budował roczny krąg obchodów liturgicznych. Nie ma wątpliwości, że współczesna heortologia stanowi kontynuację i teologiczne rozwinięcie oraz pogłębienie koncepcji roku kościelnego przedstawionej w encyklice o liturgii Mediator Dei. Świadczą o tym oficjalne dokumenty Magisterium Kościoła, jak również najważniejsze publikacje z teologii roku liturgicznego, zarówno ukazujące się w Europie i w świecie, jak i w Polsce.

Keywords

PL

encyklika Mediator Dei; rok liturgiczny; teologia roku liturgicznego; heortologia; Pius XII

EN

encyclical Mediator Dei; liturgical year; theology of the liturgical year; Pius XII

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Polonia Sacra
• Year: 2023
• Volume: 27
• Issue: 1
• Pages: 157-174

Dates

published

2023

Contributors

author

Daniel Brzeziński

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

• https://orcid.org/0000000346803055

References

• Anàmnesis. Introduzione storico-teologica alla Liturgia, t. 6: L’anno liturgico: storia, teologia e celebrazione, a cura di A. Chupungco, Genova 1988.
• Auf der Maur H., Le celebrazioni nel ritmo del tempo, t. 1: Feste del Signore nella settimana e nell’anno, Leumann 1990.
• Augé M., L’anno liturgico. È Cristo stesso presente nella sua Chiesa, Città del Vaticano 2009
• Augé M., Rok liturgiczny. To sam Chrystus, który trwa w swoim Kościele, tłum. K. Stopa, Kraków 2013.
• Bergamini A., Chrystus świętem Kościoła. Rok liturgiczny. Historia, celebracja, teologia, duchowość, duszpasterstwo, tłum. K. Kubis, Kraków 2004.
• Bergamini A., Cristo festa della Chiesa. Storia, teologia, spiritualità, pastorale dell’anno liturgico, Cinisello Balsamo 1991.
• Bozzolo A., Mistero, simbolo e rito in Odo Casel. L’effettività sacramentale dela fede, Città del Vaticano 2003.
• Brzeziński D., „Chrystus wczoraj i dziś, i na wieki”. Anamnetyczny wymiar roku liturgicznego, Toruń 2015.
• Cavagnoli G., Lettura teologica dell’anno liturgico, „Credere oggi” 56 (1990) nr 2, s. 25–36.
• Czerwik S., Medytacja nad encykliką „Mediator Dei” w 50 lat po jej ogłoszeniu (20 XI 1947), w: Liturgia Domus Carissima. Studium liturgiczne dedykowane ks. Bogusławowi Nadolskiemu w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin, red. A. Durak, Warszawa 1998, s. 324–351.
• Czerwik S., Zbawcze misterium Chrystusa i misteria Jego życia obchodzone w cyklu roku liturgicznego, „Anamnesis” 28 (2001/2002) nr 1, s. 9–20.
• Enchiridion documentorum instaurationis liturgicae, t. 1: 1963–1973, a cura di R. Kaczynski, Torino 1976, s. 1–27.
• Franciszek, List apostolski o formacji liturgicznej ludu Bożego Desiderio desideravi, Poznań 2022.
• Jan Paweł II, List apostolski o świętowaniu niedzieli Dies Domini, Poznań 1998.
• Jougan A., Słownik kościelny łacińsko-polski, Poznań–Warszawa–Lublin 1958.
• Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, List okólny o przygotowaniu i obchodzeniu Świąt Paschalnych „Paschalis sollemnitatis”, tłum. S. Czerwik, „Anamnesis” 26 (2001) nr 3, s. 9–27.
• Konstytucja o liturgii świętej Sacrosanctum Concilium, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Deklaracje. Dekrety, tekst polski, nowe tłum., Poznań 2002, s. 48–78.
• Koperek S., Aktualne postulaty encykliki „Mediator Dei”, w: Liturgia Domus Carissima. Studium liturgiczne dedykowane ks. Bogusławowi Nadolskiemu w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin, red. A. Durak, Warszawa 1998, s. 352–372.
• Koperek S., Teologia roku liturgicznego według Prospera Guèranger, Kraków 1984.
• Krzystek A., Generalna reforma liturgiczna papieża Piusa XII. Zamierzenia i realizacja, Szczecin 2000.
• Kunzler M., Liturgia Kościoła, Poznań 1999.
• Michalak J., Zarys liturgiki, Płock 1939.
• Migut B., Rok liturgiczny aktualizacją Misterium Chrystusa, „Roczniki Liturgiczne” 1 (2009), s. 271–295.
• Nadolski B., Liturgika, t. 2: Liturgia i czas, Poznań 1991.
• Nadolski B., Wprowadzenie do liturgii, Kraków 2004.
• Neunheuser B., Der Positive Sinn der Päpstlichen Grenzsetzung in der Enzyklika „Mediator Dei”, w: Vom christlichen Mysterium. Gesammelte Arbeiten zum Gedächtnis von Odo Casel OSB, Hrsg. A. Mayer, Düseldorf 1951, s. 344–362.
• Neunheuser B., L’Année liturgique selon Dom Casel, „Le Questions liturgiques et paroissiales” 38 (1957), s. 286–298.
• Neunheuser B., Mistero, w: Nuovo Dizionario di Liturgia, a cura di D. Sartore, A. M. Triacca, Cinisello Balsamo 1990, s. 863–883.
• Nowak J., Rok liturgiczny ikoną ontyczności Kościoła, w: Introibo ad altare Dei. Księdzu Profesorowi Stefanowi Koperkowi CR z okazji 70-lecia urodzin i 40-lecia kapłaństwa, red. S. Szczepaniec, J. Superson, J. Mieczkowski, Kraków 2008, s. 373–376.
• Pałęcki W. J., Encyklika papieża Piusa XII „Mediator Dei” a teologia misterium, „Roczniki Teologiczne” 55 (2008) z. 8, s. 187–215.
• Pałęcki W. J., Rok liturgiczny Paschą Chrystusa. Misterium roku liturgicznego według Odo Casela (1886–1948), Sandomierz 2006.
• Pius XII, Encyklika o liturgii Mediator Dei, tłum. i oprac. J. Wierusz-Kowalski, Kielce 1948.
• Świerzawski W., Rok liturgiczny naszą drogą z Chrystusem. Duchowość eucharystyczna, Sandomierz 2004.
• Wolicki M., Słowo o autorze, w: O. Casel, Chrześcijańskie misterium kultu, przekł. M. Wolicki, Kraków 2000, s. 13–52.

Identifiers

DOI

10.15633/ps.27108

Biblioteka Nauki

29430863