Kaprzy Augusta II Wettina w latach 1700–1701 w świetle nieznanych szwedzkich poloników wojennomorskich

• Authors: Krzysztof Kuczyński

Title variants

EN

Privateers of Augustus II in 1700–1701 in the Light of the Previously Unknown Polish Maritime Warfare Sources from Sweden

Abstracts

EN

During the war with Sweden in Livonia in 1700, Augustus II decided to call up his own privateer flotilla. The most information about its activities can be found in the legacy of the Swedish commissioner in Gdańsk, Per Cuypercrona, kept at the Riksarkivet in Stockholm. In the late 1700s and early 1701s, he reported to Charles XII on the activities of the Polish privateers from the base in Puck. The first researcher to study this issue was Przemysław Smolarek in the 1950s. He concluded that the establishment of the flotilla in the autumn of 1700 was not part of a broader policy, but an ad hoc decision prompted by the withdrawal of the Danes from the Northern War as a result of the Peace of Travendal. However, Smolarek did not manage to access all records related to privateers, including copies of privateer patents issued by Augustus II and the Saxon resident in Copenhagen, Johann de Schade. Another analysis of Cuypercron’s legacy led to their discovery. The purpose of the article is to discuss and analyse the aforementioned materials. According to these sources, the establishment of the privateer flotilla by August II took place earlier, on 15 August 1700, i.e. before the Danish surrender, and the main area of their activity was the coasts of Courland and Livonia.

Keywords

EN

Great Northern War (1700–1721); privateer fleet; navy; Augustus II; Poland; Saxony; Courland; Livonia; the Baltic Sea

• Publisher: Towarzystwo Naukowe w Toruniu
• Journal: Zapiski Historyczne
• Year: 2023
• Volume: 88
• Issue: 1
• Pages: 5-23

Dates

published

2023

Contributors

author

Krzysztof Kuczyński

• Wydział Historii, Uniwersytet Warszawski

• https://orcid.org/0000000175126781

References

• Anderson, Roger C. Naval wars in the Baltic during the sailing-ship epoch, 1522–1850. London: C. Gilbertwood, 1910.
• Bittner, Ludwig and Lothar Groß, eds. Repertorium der diplomatischen Vertreter aller Länder seit dem Westfälischen Frieden (1648), vol. 1: (1648–1715). Berlin: Gerhard Stalling Verlag, 1936.
• Brocki, Zygmunt and Władysław Drapella. “Nieznany projekt utworzenia floty kaperskiej za Augusta II Sasa.” In Materiały z zakresu historii techniki, gospodarki i terminologii morskiej, vol. 2, 21–23. Gdańsk: Koło Studiów nad Historią Techniki, Gospodarki i Terminologii Morskiej, 1951.
• Burdowicz-Nowicki, Jacek. Piotr I, August II i Rzeczpospolita 1697–1706. Kraków: Wydawnictwo Arcana, 2013.
• Dybaś, Bogusław. “Przyczynek do polityki morskiej Augusta II w pierwszych latach panowania.” Zapiski Historyczne 55/1 (1990): 137–141.
• Estreicher, Karol. Bibliografia polska, vol. 9: Spis chronologiczny. Kraków: Akademia Umiejętności, 1888.
• Frost, Robert I. The Northern Wars. War, State and Society in Northeastern Europe, 1558–1721. Harlow: Longman, 2000.
• Gerlach, Krzysztof. Historia rozwoju fregat żaglowych. Gdańsk, Warszawa: Wydawnictwo ACAD, 2019.
• Gierowski, Józef. “Problematyka bałtycka w polityce Augusta II Sasa.” In Strefa bałtycka w XVI–XVIII w. Polityka, społeczeństwo, gospodarka. Ogólnopolska sesja naukowa zorganizowana z okazji 70-lecia urodzin Profesora Edmunda Cieślaka, edited by Jerzy Trzoska, 51–62. Gdańsk: “Marpress”, 1993.
• Glete, Jan. Swedish Naval Administration, 1521–1721. Resource Flows and Organisational Capabilities. Leiden, Boston: Brill, 2010.
• Hallendorff, Carl. ed. Handlingar angående konung August den starkes utrikespolitik före hans afsättning år 1704: Historiska handlingar, vol. 19, part 2. Stockholm: Norstedt, 1908.
• Jarochowski, Kazimierz. Dzieje panowania Augusta II od śmierci Jana III do chwili wstąpienia Karola XII na ziemię polską, vol. 1. Poznań: nakładem Księgarni Jana Konstantego Żupańskiego, 1856.
• Kalisch, Johannes. “Sächsich-polnische Pläne zur Gründung einer See- und Handelskompanie am Ausgang des 17. Jh.” In Um die Polnische Krone. Sachsen und Polen während des Nordischen Krieges 1700–1721, edited by Johannes Kalisch and Józef Gierowski, 45–69. Berlin: Rütten & Loening, 1962.
• Kosińska, Urszula. Sejm 1719–1720 a sprawa ratyfikacji traktatu wiedeńskiego. Warszawa: Wydawnictwo Semper, 2003.
• Laurs, Laursen. “Schade Johann.” In Dansk Biografisk Leksikon, vol. 15, 45–46. København: Gyldendalske Boghandels Forlag (F. Hegel & Son), 1901.
• Odyniec, Wacław. “Połąga – bałtycki port Sobieskich.” Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka, 51/1–3 (1996): 164–168.
• “Per (Pierre) Cuypercroona.” In Svenskt Biografiskt Lexikon. Accessed September 28, 2022. https://sok.riksarkivet.se/sbl/Presentation.aspx?id=15747
• Pertek, Jerzy. Od Wielkiej Karaweli do 19-tysięczników. Szkice z dziejów morskich Gdańska. Gdynia: Wydawnictwo Morskie, 1963.
• Piotrowicz, Stanisław. “Przyczynek do charakterystyki Augusta II.” Kwartalnik Historyczny 26/1–2 (1912): 83–87.
• Piwarski, Kazimierz. “Tomasz Działyński (zm. 1714).” In Polski słownik biograficzny, vol. 6, 98–99. Kraków: nakładem Polskiej Akademii Umiejętności, 1948.
• Piwarski, Kazimierz. “Polityka bałtycka Jana III Sobieskiego w latach 1675–1679.” In Księga pamiątkowa ku czci Profesora dra Wacława Sobieskiego, vol. 1, 197–265. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 1932.
• Przyboś, Adam and Janusz Woliński. “Jan Gniński (ur. ok. 1655, zm. 1703).” In Polski słownik biograficzny, vol. 8, 152. Wrocław, Kraków, Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1959–1960.
• Rosen, John and Theodor Westrin, eds. “Mil.” In Nordisk familjebok, vol. 10, 1571. Stockholm: Gernandts Boktryckeri-Aktiebolag, 1886.
• Rosen, John and Theodor Westrin, eds. “Sjömil.” In Nordisk familjebok, vol. 14, 1193. Stockholm: Gernandts Boktryckeri-Aktiebolag, 1890.
• Smolarek, Przemysław. “Franciszek Gałecki (zm. 1711).” In Polski słownik biograficzny, vol. 7, 241–243. Kraków: nakładem Polskiej Akademii Umiejętności, Polska Akademia Nauk – Instytut Historii, Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1948–1958.
• Smolarek, Przemysław. “Próba zorganizowania floty kaperskiej w latach 1700–1701.” Studia i Materiały do dziejów Wielkopolski i Pomorza, vol. 6 (1960): 327–353.
• Staszewski, Jacek. “Jak Polskę przemienić w kraj kwitnący…”. Szkice i studia z czasów saskich. Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych, 1997.
• Stembrowicz, Inga and Łukasz Truściński. “Seria Diplomatica Polonica w zasobie Riksarkivet w Sztokholmie.” Miscellanea Historico-Archivistica 20 (2013): 128–133.
• Szymborski, Grzegorz. Wyprawa Fryderyka Augusta I do Inflant w latach 1700–1701 w świetle wojny domowej na Litwie. Zabrze, Tarnowskie Góry: Wydawnictwo Inforteditions, 2015.
• Trąbski, Maciej. “Oblężenie i kapitulacja twierdzy Kokenhauzen (2–7 X 1700).” Zapiski Historyczne 83/3 (2018): 59–82. http://dx.doi.org/10.15762/ZH.2018.41.
• Trzoska, Jerzy. “Elbląski kaper króla Augusta Mocnego.” Nautologia 27/1–2 (1992): 13–16.
• Trzoska, Jerzy. Kaprzy króla Augusta Mocnego (1716–1721). Z problematyki morskiej czasów saskich. Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1993.
• Wierzbicki, Leszek and Dariusz Kupisz, eds. Chronologia sejmów Rzeczypospolitej Obojga Narodów (1569–1793). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2021.
• Wimmer, Jan. Wojsko Rzeczypospolitej w dobie wojny północnej (1700–1717). Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwo Obrony Narodowej, 1956.

Identifiers

DOI

10.15762/ZH.2023.01

Biblioteka Nauki

32388100