Davida Harveya teoria akumulacji przez wywłaszczenie. Nowe perspektywy badawcze – przypadek Jasona W. Moore’a

• Authors: Mateusz Kufliński

Title variants

EN

David Harvey’s theory of accumulation by dispossession: new research perspectives – the case of Jason W. Moore

Abstracts

PL

W niniejszym artykule zrekonstruowana została teoria akumulacji przez wywłaszczenie (APW) Davida Harveya, mająca na celu wyjaśnienie specyfiki akumulacji kapitału w warunkach neoliberalnego kapitalizmu. Sięgając do myśli Marksa oraz Róży Luksemburg, Harvey zaproponował imponującą teorię jakościowej zmiany w obrębie kapitalistycznego sposobu produkcji. Jak jednak przekonywali jego krytycy, koncepcja Harveya zmaga się z przedstawionymi w niniejszym tekście problemami. Rozwiązaniem tych problemów może być szkoła „ekologii-światowej”, przeanalizowana na przykładzie jednego z jej przedstawicieli, Jasona W. Moore’a. Rozwiązując problemy, o których pisali Bin i Ras, wspomniana koncepcja stwarza możliwości, by APW stała się teorią ukazującą pewne kontinuum zmian ilościowych w obrębie kapitalizmu. Innymi słowy, perspektywa badawcza Moore’a wyznacza nowe perspektywy zastosowania APW.

EN

This article reconstructs David Harvey’s accumulation by dispossession (ABD) theory aimed at explaining the specifics of capital accumulation under neoliberal capitalism. Reaching back to the thought of Marx and Rosa Luxemburg, Harvey proposed an impressive theory of qualitative change within the capitalist mode of production. However, as his critics have convincingly presented, Harvey’s concept struggles with the problems presented in the text. The solution to these problems appears to be the school of “world-ecology”, analyzed here on the example of one of its representatives, Jason W. Moore. By solving the problems that Bin and Ras wrote about, it creates the possibility for APW to become a theory that shows a certain continuum of quantitative change within capitalism. In other words, Moore’s research perspective creates new perspectives for the application of APW.

Keywords

PL

kapitał; neoliberalizm; kapitalizm; akumulacja przez wywłaszczenie; ekologia-światowa

EN

neoliberalism; capitalism; capital; accumulation by dispossession; world-ecology

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne
• Year: 2023
• Volume: 77
• Pages: 63-75

Dates

published

2023

Contributors

author

Mateusz Kufliński

• Uniwersytet Gdański, Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych i Społecznych

• https://orcid.org/0000000173953513

References

• Bin, D. (2018). So-called Accumulation by Dispossession. Critical Sociology, 44(1), 75–88.
• Buck-Morss, S. (2014). Hegel, Haiti i historia uniwersalna, tłum. K. Bojarska. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Das R., 2017, David Harvey’s Theory of Accumulation by Dispossession: A Marxist Critique, World Review of Political Economy, 8(4), 590–616.
• Dobrowolski, J. (2020). Niewolnicy i panowie. Sześć i pół eseju z antropologii i filozofii społecznej świata nowoczesnego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Hardt, M., Negri, A. (2005). Imperium, tłum. A. Kołbaniuk i S. Ślusarski. Warszawa: Wydawnictwo W. A. B.
• Harvey, D. (2003). The New Imperialism. New York: Oxford University Press.
• Harvey, D. (2006). The Limits to Capital. London–New York: Verso.
• Harvey, D. (2008). Neoliberalizm. Historia katastrofy, tłum. J. P. Listwan. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
• Harvey, D. (2009). Przestrzenie marksizmu, Nowa krytyka, tłum. K. Majewski. Pobrane z: http://www.nowakrytyka.pl/pl/artykuly/Nk_on-line/?id=666/_Przestrzenie_marksizmu.
• Harvey, D. (2016). Przestrzenie globalnego kapitalizmu. W stronę teorii rozwoju nierównego geograficznie, tłum. J. P. Listwan. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
• Harvey, D. (2019). Anti-Capitalist Chronicles: Accumulation by Dispossession, Democracy at Work. Pobrane z: https://youtu.be/BRTUhoNORB4.
• Kartezjusz (1996). Rozprawa o metodzie dobrego powodowania swoim rozumem i szukania prawdy w naukach, tłum. T. Boy-Żeleński. Warszawa: Sternik.
• Krupecka, I. (2021). Kartezjusz i Kanibale. Z historii jednej idei. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.
• Latour, B. (2010). Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci, tłum. K. Abriszewski i A. Derra. Kraków: Universitas.
• Luksemburg, R. (1963). Akumulacja kapitału. Przyczynek do ekonomicznego wyjaśnienia imperializmu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Marks, K., Engels, F. (1949). Manifest komunistyczny (s. 14–55). W: K. Marks, F. Engels, Dzieła wybrane. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza.
• Marks, K. (1961). Tezy o Feuerbachu. W: K. Marks, F. Engels. Dzieła. T. 3. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza.
• Marks, K. (1968). Kapitał. Krytyka ekonomii politycznej. T. 1: Proces wytwarzania kapitału, W: K. Marks, F. Engels. Dzieła. T. 23. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza.
• Marks, K. (1984). Kapitał. Krytyka ekonomii politycznej. T. 3(3). Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza.
• Mintz, S. (1986). Sweetness and Power. The Place of Sugar in Modern History. New York: Penguin Books.
• Moore, J. W. (2003). Capitalism as World-Ecology: Braudel and Marx on Environmental History. Organization & Environment, 16, 431–458.
• Moore, J. W. (2010). Cheap Food & Bad Money: Food, Frontiers, and Financialization in the Rise and Demise of Neoliberalism. Review (Fernand Braudel Center), 33(2/3), 225–261.
• Moore, J. W. (2021). Narodziny Taniej Natury. W: J. W. Moore (red.). Antropocen czy kapitałocen? Natura, historia i kryzys kapitalizmu, tłum. K. Hoffman et al. Poznań: Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu.
• Mouffe, Ch. (2020). W obronie lewicowego populizmu, tłum. B. Szelewa. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Nowak, A. W. (2011). Podmiot, system, nowoczesność. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Polanyi, K. (2010). Wielka transformacja. Polityczne i ekonomiczne źródła naszych czasów, tłum. M. Zawadzka-Strączek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Thompson, E. P. (1971). The Moral Economy of the English Crowd in the Eighteenth Century. Past & Present, 50, 76–136.
• Wolf, E. R. (2009). Europa i ludy bez historii, tłum. W. Usakiewicz. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Identifiers

DOI

10.15804/athena.2023.77.04

Biblioteka Nauki

2212041