A kiedy (u)kradną nam słowa…

• Authors: Henryk Mizerek

Title variants

EN

When they steal our words…

Abstracts

PL

W artykule podjęto kwestie związane z narastaniem w dyskursie publicznym zjawiska rodzącego bardzo niepokojące skutki dla praktyki – w tym przypadku codzienności życia akademickiego w Polsce. Polega ono na tym, że kluczowym kategoriom współczesnej humanistyki, jej „słowom pierwszym”, nadaje się treści bardzo odległe od ich pierwotnych, tradycyjnych znaczeń. Często odwraca się znaczenia tych kategorii, nadaje się znaczenia wtórne lub wręcz pozbawia sensu. W konsekwencji wiele słów używa się jako puste znaczeniowo etykiety, modne zwroty, które mają dodać powagi mówiącemu. Autor artykułu, odwołując się do metafory „kradzieży” słów, odnosi się do trzech szczegółowych kwestii. Po pierwsze przedstawia rejestr słów „ukradzionych”, z których przedmiotem szczegółowych analiz uczynił trzy – ewaluację, jakość i dialog. Drugą kwestią jest szczegółowa analiza mechanizmów rządzących zmianami z zakresie znaczeń przypisywanych każdej z tych kategorii oraz skutków, które wiążą się używaniem słów „ukradzionych” w codziennym życiu akademii i akademików. Na koniec podjęto kwestię „sprawców kradzieży” Autor twierdzi, iż jednym z nich jest „siódmy nieprzyjaciel z siódmego świata kierunku” – podmiot kreujący codzienność życia akademickiego niezależnie od miejsca w hierarchii społecznej uniwersytetu.

EN

The paper addresses issues related to the growing social phenomenon that has disturbing consequences for practice – in this case, everyday academic life in Poland. It consists of the critical categories of contemporary humanities; its “first words” are given content very distant from their original, traditional meanings. The meanings of these categories are often reversed, given secondary meanings or even made meaningless. As a result, many words are used as empty labels, fashionable words intended to add dignity to the speaker. The article’s author, referring to the metaphor of “stealing” words, raises three specific issues. Firstly, it presents a register of “stolen” words, three of which are the subject of detailed analysis – evaluation, quality, and dialogue. The second issue is a detailed analysis of the mechanisms governing changes in the meanings assigned to each of these categories and the effects associated with using “stolen” words in the everyday life of academies and dormitories. Finally, the issue of the “perpetrators of the theft” was raised. The author claims that one of them is the “seventh enemy from the seventh world of the field” – an entity that creates the everyday life of academic life, regardless of its place in the university’s social hierarchy.

Keywords

PL

ewaluacja; jakość; dyskursy jakości edukacji; dialog; system ewaluacji; nauki

EN

evaluation; quality; education quality discourses; dialogue; science evaluation system

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Kultura i Edukacja
• Year: 2024
• Issue: 1(143)
• Pages: 11-25

Dates

published

2024

Contributors

author

Henryk Mizerek

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

• https://orcid.org/0000000186742205

References

• Alkin, M.C. (red.). (2004). Evaluation Roots. Tracing Theorists’ Views and Influences. Sage Publications.
• Barone, T. (2007). A return to the gold standard? Questioning the future of narrative construction as educational research. Qualitative inquiry, 13(4), 454–470.
• Baudrillard, J. (2005). Symulakry i symulacja. Sic!.
• Baudrillard, J. (2008). Słowa klucze. Sic!.
• Bednarek, K. & Lempa, C. (2005). „Nieszczęsne” mierzenie jakości pracy szkoły. XI Krajowa Konferencja z cyklu Diagnostyka Edukacyjna, Gdańsk 2005.
• Bohm, D. (1996). On Dialoque. Routledge.
• Christensen, T. & Lægreid, P. (2002). New public management: the transformation of ideas and practice. Ashgate Pub Limited.
• Deming, W.E. (2000). The new economics: for industry, government, education. MIT Press.
• Didier, J. (1992). Słownik filozofii. Wydawnictwo Książnica.
• Foucault, M. (1977). Archeologia wiedzy. PIW.
• Gadacz, T. (2013). Studia i odpowiedzialność. Znak, 4(693), 80–84.
• Giroux, H.A. & Giroux, S.S. (2006). Challenging Neoliberalism’s new world order: The promise of critical pedagogy. Cultural Studies – Critical Methodologies, 6(1), 21–32. DOI: 10.1177/1532708605282810.
• Gołębniak, B.D., Zamorska, B. (2014). Nowy profesjonalizm nauczycieli. Podejścia – praktyka – przestrzeń rozwoju. Wydawnictwo DSW.
• Górniewicz, J. (1997). Kategorie pedagogiczne: odpowiedzialność, podmiotowość, samorealizacja, tolerancja, twórczość, wyobraźnia. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie.
• Górniewicz, J. & Piotrowski, P. (2014). Uniwersytet jako źródło wartości kultury. Pracownia Wydawnicza Elset.
• Hogan, L.R. (2009). The historical development of programme evaluation: Exsploring the past and present. Online Journal of Workforce Education and Development, II(4), 1–10.
• Kwaśnica, R. (1995). Ku dialogowi w pedagogice. W: B. Śliwerski (red.), Pedagogika alternatywna. Dylematy teorii (s. 79–92). Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Lasky, S., Stringfield, S., Teddlie, C., Kennedy, E., Schaffer, E. & Chrispeels, J. (2005). Designing and conducting a gold standard effective schools study. Journal for Effective Schools, 4(1), 27–45.
• Leszczyński, A. (2022). Ewaluacja nauki to porażka. Wywiad z prof. Kulczyckim. Oko. Press.
• MacDonald, B. (1976). Evaluation and the control of education. W: D. Tawley (red.), Curriculum Evaluation Today (s. 125–138). Macmillan.
• Markowska, D. (2003). Siódmy nieprzyjaciel i siódmy świata kierunek. W: J. Danecki & M. Danecka (red.), U podłoża globalnych zagrożeń. Dylematy rozwoju (s. 52–72). Dom Wydawniczy Elipsa.
• Mertens, D.M. (2010). Research and Evaluation in Education and Psychology (wyd. 3). Sage Publications.
• Michałowska, D.A. (2013). Neoliberalizm i jego (nie)etyczne implikacje edukacyjne. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
• Mizerek, H. (2017). Ewaluacja edukacyjna. Interdyskursywne dialogi i konfrontacje. Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Mizerek, H. (2018). O wymierającej sztuce dialogu w edukacji. Zarządzanie Publiczne 1(1), 1–10. DOI: 10.4467/20843968zp.18.001.8230.
• Mizerek, H. (2021). Refleksja krytyczna w edukacji i pedagogice. Misja (nie)wykonalna? Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Mizerek, H. (2023). ‘Ewaluacja’ w akademii – los ‘skradzionego’ słowa. Forum Nauk Społecznych, 1. DOI: 10.31648/fns.8839.
• Pirsig, R.M. (1974). Zen and the Art of Motorcycle Maintenance. An Inquiry into Values. Vintage Books.
• Popper, K. (2002). Wiedza obiektywna: ewolucyjna teoria epistemologiczna. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Readings, B. (2107). Uniwersytet w ruinie. Narodowe Centrum Kultury.
• Rutkowiak, J. (1995). „Pulsujące kategorie” jako wyznaczniki mapy odmian myślenia o edukacji. W: J. Rutkowiak (red.), Odmiany myślenia o edukacji (s. 13–52). Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Rutkowiak, J. (2012). Jak kształtować kulturę zaufania i odpowiedzialności w szkole w warunkach promowania rywalizacji przez neoliberalizm? Studia Edukacyjne, 22, 127–138.
• Scriven, M. (1996). The Theory behind Practical Evaluation. Evaluation, 4(2), 393–404.
• Seneka (1987), Myśli. Tłum. S. Stabryła. Wydawnictwo Literackie.
• Shaw, I., Shaw, I.G.R., Greene, J.C. & Mark, M.M. (red.). (2006). The Sage Publications Handbook of Evaluation. Sage Publications.
• Simons, H. (2009). Case Study Research in Practice. Sage Publications.
• Stake, R. (1995). The art of case study research. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Stufflebeam, D.L. (2001). Evaluation Models. New Directions for Evaluation, 89(89), 7–99. DOI: 10.1007/978–94–009–6669–7.
• Stufflebean, D.L. & Shinkfield, A. (2007). Evaluation Theory, Models, and Applications. Jossey-Bass.
• Szwabowski, O. (2019). Nekrofilna produkcja akademicka i pieśni partyzantów. Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Tarnowski, J. (1992). Pedagogika dialogu. W: B. Śliwerski (red.), Edukacja alternatywna – dylematy teorii i praktyki (s. 119–130). Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Tarnowski, J. (2000). Postawa dialogu w pedagogice personalno-egzystencjalnej. W: B. Śliwerski (red.), Pedagogika alternatywna (s. 81–89). Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Tatarkiewicz, W. (1976). Dzieje sześciu pojęć. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Wlazło, S. (2015). Stwórz dobrą szkołę (a nawet bardzo dobrą). Eduwolf.
• Wójcicka, M. (red.). (2001). Jakość kształcenia w szkolnictwie wyższym: słownik tematyczny. Centrum Badań Polityki Naukowej i Szkolnictwa Wyższego, Uniwersytet Warszawski.

Identifiers

DOI

10.15804/kie.2024.01.01

Biblioteka Nauki

31342802