Antropologia kultury a ewaluacja edukacyjna

• Authors: Bartłomiej Walczak

Title variants

EN

Cultural anthropology and educational evaluation

Abstracts

PL

Artykuł jest próbą zarysowania związków między ewaluacją edukacyjną a antropologią kultury. W pierwszej części przedstawiono początki rozwoju ewaluacji zorientowanej antropologicznie, od wyodrębnienia się nurtu badań jakościowych z dominującego podejścia osadzonego w Tylerowskiej tradycji począwszy. Przeanalizowano także związki ewaluacji antropologicznej z antropologicznymi paradygmatami, w szczególności znaczenie nurtu fenomenologicznego. Kolejna część została poświęcona kategorii kultury, centralnej dla badań etnograficznych i ewaluacji antropologicznej, wyróżniającej się spośród innych nurtów sięgających po metodologię jakościową. Przedstawiono dyskusję dotyczącą pojęcia kultury i znaczenie inkluzywnego podejścia do badania kultur szkoły. Część trzecia zawiera omówienie cech dystynktywnych ewaluacji antropologicznej, rysowanych w opozycji wobec „tradycyjnej” antropologii. W części czwartej omówiono wnioski wynikające z postmodernistycznej krytyki okresu zwrotu lingwistycznego: kwestie uwikłania w relacje władzy/wiedzy, ontoepistemologicznego statusu gromadzonej wiedzy oraz płynności i wieloznaczności ról ewaluatora. Kolejna część poświęcona jest zapewne najbardziej oczywistemu aspektowi ewaluacji antropologicznej, czyli metodologicznym implikacjom dla uprawiania ewaluacji edukacyjnej. W ostatniej, szóstej części przedstawiono wyzwania związane z realizacją ewaluacji w nurcie antropologicznym: utrzymania integralności ról, urefleksyjnienia przedsądów, ograniczeń w inicjowaniu zmiany, „rywalizacji” z orientacją postpozytywistyczną i trudności logistycznych.

EN

The paper describes the connections between cultural anthropology and educational evaluation. It starts from the history of anthropologically oriented educational evaluation, when a qualitative-oriented approach emerged from a dominant, post-Tyleran tradition. It analyses connections between anthropological evaluation and anthropological paradigms, in particular the phenomenological one. The next section explores the notion of culture, a central category for ethnographic research, making anthropological evaluation distinctive from other research using a qualitative methodology. It presents the discussion about the notion of culture and the meaning of an inclusive approach to the research on school cultures. The third part describes distinctive features of anthropological evaluation, contrasted to the “traditional” anthropology. In the fourth part, conclusions from a postmodern critique of the linguistic turn are described: involvement in the power/knowledge relationships, an ontoepistemological status of collected data, fluidity and ambiguity of the evaluator’s roles. The next section covers probably the most obvious aspects of anthropological evaluation – the methodological implications. The last, sixth part presents challenges for doing evaluations in anthropological settings: keeping the integrity of the roles, reflecting on the biases, limitation in influence on change, “competition” with the postpositivist approach, and logistic difficulties.

Keywords

PL

ewaluacja edukacyjna; jakościowe badania edukacyjne; zwrot lingwistyczny; historia ewaluacji; ewaluacja antropologiczna

EN

educational evaluation; anthropological evaluation; linguistic turn; qualitative educational research; history of evaluation

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Kultura i Edukacja
• Year: 2024
• Issue: 1(143)
• Pages: 26-41

Dates

published

2024

Contributors

author

Bartłomiej Walczak

• Uniwersytet Warszawski

• https://orcid.org/000000020346712X

References

• Antin, J. (2005). Empowerment Evaluation: from Theory to Practice. Practicing Anthropology, 27(2), 23–26.
• Boudon, R. (2008). Efekt odwrócenia. Oficyna Naukowa.
• Britan, G. (1978a). Experimental and contextual models of program evaluation. Evaluation and Program Planning, 1(3), 229–234. DOI: 10.1016/0149–7189(78)90077–0.
• Britan, G. (1978b). The Place of Anthropology in Program Evaluation. Anthropological Quarterly, 51(2), 119–128.
• Butler, M. (2005). Translating Evaluation Anthropology. NAPA Bulletin, 24, 17–30.
• Cheek, J. (2018). The Marketization of Research: Implications for Qualitative Inquiry. W: N. Denzin & Y. Lincoln (red.), The Sage Publications Handbook of Qualitative Research (wyd. 5, s. 569–599). Sage Publications.
• Collier, J. & Collier, M. (1987). Visual Anthropology. Photography as a Research Method. Univeristy of New Mexico Press.
• Colson, E. (1974). Foreword. W The Next Generation. An Ethnography of Education in an Urban Neighborhood. Academic Press.
• Copeland-Carson, J. (2005). “Theory-building” Evaluation Anthropology Bridging the Scholarship – versus Pracice Divide. NAPA Bulletin, 24, 2–16.
• Dahler-Larsen, P. (2018). Qualitative Evaluation: Methods, Ethics, and Politics With Stakeholders. W: N.K. Denzing, Y.S. Lincoln (red.), The Sage Publications Handbook of Qualitative Research (wyd. 5, s. 1493–1526). Sage Publications.
• Deal, T. & Peterson, K. (2016). Shaping School Culture (wyd. 3). Jossey-Bass.
• Dorr-Bremme, D.W. (1985). Ethnographic Evaluation: A Theory and Method. Educational Evaluation and Policy Analysis, 7(1), 65. DOI: 10.2307/1164004.
• Douglas, M. (2011). Jak myślą instytucje. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Ferguson, B. (1995). Yanomami Warfare. A Political History. School of American Research Press.
• Fetterman, D. (1980). Ethnographic Techniques in Educational Evaluation: An Illustration. Journal of Thought, 15(3), 31–48.
• Fetterman, D. (1984a). Doing Ethnographic Educational Evaluation. W: D. Fetterman (red.), Ethnography in Educational Evaluation (s. 13–19). Sage Publications.
• Fetterman, D. (1984b). Ethnography in Educational Research. The Dynamics of Diffusion. W: D. Fetterman (red.), Ethnography in Educational Evaluation (s. 21–35). Sage Publications.
• Fetterman, D. (1996). Empowermental Evaluation: An Introduction to Theory and Practice. W: D. Fetterman, S. Kaftarian & A. Wandersman (red.), Empowermental Evaluation. Knowledge and Tools for Self-Assessment and Accountability (s. 3–46). Sage Publications.
• Filstead, W. (1981). Using Qualitative Methods in Evaluation Research. An Illustrative Bibliography. Evaluation Review, 5(2), 259–268.
• Filipiak, M. (2000). Socjologia kultury. Zarys zagadnień. Wydawnictwo UMCS.
• Foucault, M. (1993). Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Wydawnictwo Aletheia.
• Geertz, C. (2000). Dzieło i życie. Antropolog jako autor. Wydawnictwo KR.
• Geertz, C. (2003). Zastane światło. Antropologiczne refleksje na tematy filozoficzne. Universitas.
• Geertz, C. (2005). Interpretacja kultur. Wybrane eseje. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Goldberg, H. (1984). Evaluation, Ethnography, and the Concept of Culture. Disadvantages Youths in an Israeli Town. W: D. Fetterman (red.), Ethnography in Educational Evaluation (s. 153–173). Sage Publications.
• Greene, J. (2001). Evaluation Extrapolations. American Journal of Evaluation, 22(3), 397–402. DOI: 10.1177/109821400102200317.
• Greene, J. (2003). Commentary: Margaret Mead, the Saltzberg Seminar, and a Historical Evaluation Report. American Journal of Evaluation, 24(1), 115–121.
• Harklau, L. & Norwood, R. (2005). Negotiating Researcher Roles in Ethnographic Program Evaluation: A Postmodern Lens. Anthropology & Education Quarterly, 36(3), 278–288.
• Heider, K. (2004). Seeing Anthropology. Cultural Anthropology through Film (wyd. 5). Pearson.
• Henze, R. (2020). Anthropology of Education. W: Oxford Research Encyclopedia of Anthropology. Oxford University Press. DOI: 10.1093/acrefore/9780190854584.013.10.
• Hopson, R. (2005). Reinventing Evaluation. Anthropology & Education Quarterly, 36(3), 289–295.
• Ingold, T. & Vergunst, J.L. (2008). Ways of Walking: Ethnography and Practice on Foot (T. Ingold & J.L. Vergunst, Red.). Ashgate.
• Johnston, B.R. (2010). Social responsibility and the anthropological citizen. Current Anthropology, 51(SUPPL. 2). DOI: 10.1086/653092.
• Kłoskowska, A. (1980). Kultura masowa. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Koppelman, K. (1979). The Explication Model: An Anthropological Approach to Program Evaluation. Educational Evaluation and Policy Analysis, 1(4), 59–64.
• Korporowicz, L. (2022). Społeczna aksjologia ewaluacji. Polski Przegląd Ewaluacyjny, 1, 9–26.
• Kroeber, A. & Kluckhorn, C. (1952). Culture: a critical review of concepts and definitions. Peabody Museum, Harvard University.
• Kurz, D. (1983). The Use of Participant Observation in Evaluation Research. Evaluation and Program Planning, 6, 93–102.
• Lawrenz, F. & Huffman, D. (2003). How Can Multi-Site Evaluations be Participatory? American Journal of Evaluation, 24(4), 471–482.
• LeCompte, M. & Goetz, J. (1984). Ethnographic Data Collection in Evaluation Research. W: D. Fetterman (red.), Ethnography in Educational Evaluation (s. 387–400). Sage Publications.
• Lubaś, M. (2003). Rozum i etnografia. Przyczynek do krytyki antropologii postmodernistycznej. Zakład Wydawniczy Nomos.
• Mabry, L. (2002). Postmodern Evaluation – or Not? American Journal of Evaluation, 23(2), 141–157.
• Marcus, G.E. (1995). Ethnography in/of the World System: The Emergence of Multi-Sited Ethnography. www.annualreviews.org.
• McKenna, M. (1997). “That’s Not My Role, Really”: Hazards in Entering the Field and Developing a Role in Contract Research. W: M. Reed (red.), Practicing Anthropology in a Postmodern World: Lessons and Insights from Federal Contract Research (s. 29–40). National Association for the Practice of Anthropology, American Anthropological Association.
• Mead, M. (2003). The Saltzburg Seminar on American Civilization 1947. American Journal of Evaluation, 24(1), 104–114.
• Mertens, D. (2015). Research and Evaluation in Education and Psychology. Integrating Diversity With Quantitative, Qualitative, and Mixed Methods (wyd. 4). Sage Publications.
• Mills, D. (2012). Anthropology and education. W: S. Delamont (red.), Handbook of Qualitative Research in Education (s. 33–47). Edward Elgar Publishing.
• Mizerek, H. (2017). Ewaluacja edukacyjna. Interdyskursywne dialogi i konfrontacje. Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Nowicka, E. (2006). Świat człowieka – świat kultury. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Ogbu, J. (1974). The Next Generation. An Ethnography of Education in an Urban Neighborhood. Academic Press.
• O’Neill, M. & Roberts, B. (2020). Walking Methods. Research on the Move. Routledge.
• Patton, M.Q. (2002). Qualitative Research and Evaluation Methods (wyd. 3). Sage Publications.
• Patton, M.Q. (2005). The View from Evaluation. NAPA Bulletin, 24, 31–40.
• Patton, M.Q. (2018). Evaluation Science. American Journal of Evaluation, 39(2), 183–200. DOI: 10.1177/1098214018763121.
• Reed, M. (1997). Introduction. W: M. Reed (red.), Practicing Anthropology in a Postmodern World: Lessons and Insights from Federal Contract Research (s. 1–10). National Association for the Practice of Anthropology, American Anthropological Association.
• Rose, G. (2007). Visual methodologies. An Introduction to the Interpretation of Visual Materials. Sage Publications.
• Saldana, J. (2009). The Coding Manual for Qualitative Researchers. Sage Publications.
• Scriven, M. (2004). Reflections. W: M. Alkin (red.), Evaluation Roots. Tracing Theorists’ Views and Influences (s. 183–195). Sage Publications.
• Scriven, M. (2013). Conceptual Revolutions in Evaluation. Past, Present, and Future. W: M. Alkin (red.), Evaluation Roots. A Wider Perspective of Theorists’ Views and Influences (wyd. 2, s. 167–179). Sage Publications.
• Simons, H. (2009). Case Study Research in Practice. Sage Publications.
• Simons, H. (2013). Getting to Know Schools in a Democracy: The Politics and Process of Evaluation. Falmer Press.
• Spindler, G.D. & Spindler, L.S. (2000). Fifty Years of Anthropology and Education, 1950–2000: A Spindler Anthology. Lawrence Erlbaum Associates.
• Stake, R.E. (1967). The Countenance of Educational Evaluation. Teachers College Record: The Voice of Scholarship in Education, 68(7), 1–15. DOI: 10.1177/016146816706800707.
• Stufflebeam, D. (1998). Conflicts Between Standards-Based and Postmodernist Evaluations: Toward Rapprochement. Journal of Personnel Evaluation in Education, 12, 287–296.
• Torre, M., Stoudt, B., Manoff, E. & Fine, M. (2018). Critical Participatory Action Research on State Violence: Bearing Wit(h)ness Across Fault Lines of Power, Privilege, and Dispossession. W: N. Denzin & Y. Lincoln (red.), The Sage Publications Handbook of Qualitative Research (wyd. 5, s. 344–356). Sage Publications.
• Walczak, B. (2009). Antropolog jako Inny. Od pierwszych badań terenowych do wyzwań ponowoczesnej antropologii. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Walker, D. (1997). Why won’t they listen? Reflections of a formative evaluator. W: L. Mabry (red.), Advances in program evaluation: Evaluation and the post-modern dilemma (s. 121–137). JAI Press.
• Wilson, S. (1977). The Use of Ethnographic Methods in Educational Evaluation. Human Organization, 36(2), 200–203. DOI: 10.17730/humo.36.2.81682045808j3287.
• Wilson, S., Sheppers, E., Wilson, T., Moore, D. & Wilson, P. (1974). The Use of Ethnography in Educational Evaluation.
• Wolcott, H. (1984). Ethnographers sans Ethnography. The Evaluation Compromise. W: D. Fetterman (red.), Ethnography in Educational Evaluation (s. 177–210). Sage Publications.
• Wolcott, H. (1985). On Ethnographic Intent. Educational Administration Quaterly, 21(3), 187–203.

Identifiers

DOI

10.15804/kie.2024.01.02

Biblioteka Nauki

31342800