Ewolucja zabaw w gry. Podporządkowanie spontaniczności arbitralnym konwencjom

• Authors: Elżbieta Jaszczyszyn

Title variants

EN

The evolution of game play. Subordination of spontaneity to arbitrary conventions

Abstracts

PL

Wśród wielu kwestii, jakie poruszane są w kontekście rozwoju m.in. dzieci w wieku przedszkolnym, pojawia się ta poświęcona zagadnieniu zabaw i gier. Potrzeba bawienia się nie wygasa jednak wraz z zakończeniem etapu rozwoju, jakim jest dzieciństwo. Zabawy jako naturalna potrzeba gatunku homo sapiens wraz z aktywnością poznawczą (potrzebą uczenia się) i społeczną uznawane są za elementarne formy ludzkiej aktywności także w okresie dorosłości i starości. Podejmując rozważania dotyczące ewolucji zabaw w gry, zaakcentowano fakt tożsamości pojęć „zabawa” i „gra” oraz możliwych odmienności znaczeniowych tych dwóch pojęć. Żywiołowość zabaw może podlegać zdyscyplinowaniu. Istnienie dużego zasobu literatury poświęconej zabawom (dziecięcym, dorosłych) odsuwa niekiedy na dalszy plan analizy procesu ewolucji aktywności zabawowej w granie (cykl: zabawa-gra). Pewne kategorie zabaw i gier układają się bardzo wyraźnie w sekwencję czasową związaną z pojawianiem się ich oraz przechodzeniem jednych w drugie (zabaw w gry). Zagadnienie to nie należy do dobrze zbadanych, jednak pewien zarys tej myśli można już opisać.

EN

Among the many issues that are raised in the context of the development of preschool children, among others, there is the one devoted to the issue of play and games. However, the need to play does not cease with the end of the developmental stage that is childhood. Playing as a natural need of the species homo sapiens, along with cognitive activity (the need to learn) and social activity, are considered elementary forms of human activity also in adulthood and old age. In considering the evolution of playfulness in games, the fact of the identity of the concepts of “fun” and “play” and the possible differences in the meanings of these two concepts were emphasized. The vividness of play may be subject to discipline. The existence of a large body of literature on play (children’s, adult) sometimes relegates the analysis of the process of evolution of play activity into play (cycle: play-game). Certain categories of fun and games are very clearly arranged in a temporal sequence related to their appearance and the transition of one into another (fun into games). This issue is not one of the well-studied, but some outline of this thought can already be described.

Keywords

PL

edukacja; ludyczność; dzieci; zabawy; gry i dzieci

EN

education; ludic; children; play; games and children

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Kultura i Edukacja
• Year: 2024
• Issue: 1(143)
• Pages: 81-95

Dates

published

2024

Contributors

author

Elżbieta Jaszczyszyn

• Uniwersytet w Białymstoku

• https://orcid.org/0000000189011643

References

• Balcerak, A. & Woźniak, J. (2016). Gry menadżerskie. Przewodnik dla trenerów. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Bomba, R. (2009). Jak badać gry komputerowe. Ludologia, 1, https://www.ptbg.org.pl/wp-content/uploads/2020/05/Frans-M%C3%84YR%C3%84-An-Introduction-to-Game-Studies.-Games-in-Culture.-Rados%C5%82aw-BOMBA-%E2%80%9EJakbada%C4%87-gry-komputerowe-%E2%80%9D.pdf.
• Caillois, R. (1997). Gry i ludzie. Tłum. A. Tatarkiewicz & M. Żurowska. Oficyna Wydawnicza Volumen.
• Caillois, R. (2005). Gry i ludzie. W: A. Chałupnik, W. Dudzik, M. Kanabrodzki, L. Kolankiewicz (red.), Antropologia widowisk. Zagadnienia i wybór tekstów (s. 163–174). Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Elkonin, D.B. (1984). Psychologia zabawy. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Huizinga, J. (1985). Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury. Tłum. M. Kurecka & W. Wirpsza. Czytelnik.
• Hurlock, E. (1985). Rozwój dziecka. Tłum. B. Hornowski, B. Rosemann & K. Lewandowska. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Juul, J. (2003). The Game, the Player, the World: Looking for a Heart of Gameness. In Level Up: Digital Games Research Conference Proceedings, edited by Marinka Copier and Joost Raessens, 30–45. Utrecht University. http://www.jesperjuul.net/text/gameplayerworld.
• Kafai, Y.B. (2006). Playing and Making Games for Learning. Instructionist and Constructionist Perspectives for Game Studies. Games and Culture, 1(1), 36–40.
• Kruszewski, K. (1991). Najpotrzebniejsze zasady dydaktyczne. W: Sztuka nauczania, t. 1, Czynności nauczyciela (s. 254–283). Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Łukaszewski, W. (2012). Mit dobroczynnej rywalizacji, PAUza, 151(1), 1–5.
• Słomczyński, M. (2014). Dydaktyczne aspekty projektowania gier. Homo Ludens, 1(6), 141–151.
• Okoń, W. (1987). Zabawa a rzeczywistość. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Piasecki, E.W. (1922). Badania nad genezą ćwiczeń cielesnych. Skł. gł. w Księgarni Gebethnera i Wolffa.
• Podhájecká M. & Gerka V. (2013). Gra edukacyjna oknem do poznawania dziecięcego świata. Instytut Wydawniczy Erica.
• Puślecki, W. (1991). Gry problemowe w nauczaniu początkowym. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Kopoczek, R. (2013). Wstęp do wiedzy o grach tradycyjnych. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, nr 3127 (wyd. 1). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Schreier, J. (2018). Krew, pot i piksele: chwalebne i niepokojące opowieści o tym, jak robi się gry. Tłum. B. Czartoryski. Wydawnictwo Sine Qua Non.
• Szuman, S. (1947). Psychologia wychowawcza wieku dziecięcego: podręcznik dla matek i wychowawczyń przedszkolnych i domach dziecięcych oraz nauczycieli i studentów studiujących rozwój psychiczny dziecka. Instytut Wydawniczy Nasza Księgarnia.
• Truskolaska, J. (2007). Osoba i zabawa. Wydawnictwo KUL.
• Urbańska-Galanciak, D. (2009). Homo players: strategie odbioru gier komputerowych. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Walther, B.K. (2003). Playing and gaming. Reflections and classifications, https://www.gamestudies.org/0301/walther.
• Zadrożyńska, A. (1983). Homo faber i homo ludens. Etnologiczny szkic o pracy w kulturach tradycyjnej i współczesnej. PWN.

Identifiers

DOI

10.15804/kie.2024.01.05

Biblioteka Nauki

31342795