Kształtowanie kultury zaufania w szkole z perspektywy dyrektorów. Komunikat z badań jakościowych

• Authors: Marta Krasuska-Betiuk

Title variants

EN

Developing a culture of trust in schools from the perspective of principals. Communication from qualitative research

Abstracts

PL

Artykuł dotyczy mechanizmów budowania kultury zaufania w środowisku szkolnym opisywanych przez kadrę kierowniczą wybranych szkół. Zaufanie, podobnie jak inne zjawiska życia społecznego, ma charakter relacyjny, stanowi kluczową wartość, która określa jakość stosunków międzyludzkich. Szkoła traktowana jest jako miejsce gromadzenia zasobów zaufania służących pomnażaniu kapitału społecznego. Kultura zaufania jest dynamicznym systemem wartości, norm i zachowań będących źródłem poczucia bezpieczeństwa i gotowości ludzi do wspierania innych. Tekst ma formę komunikatu z badań, a jego celem jest przedstawienie sposobów rozumienia, rozwijania i podtrzymywania dobrych relacji w szkole opartych na fundamencie zaufania. Praktyki tworzenia środowiska sprzyjającego zaufaniu zostały zrekonstruowane z wypowiedzi dyrektorów czterech szkół zlokalizowanych w Warszawie i okolicy. Otrzymano w ten sposób swego rodzaju model anatomiczny (strukturę) zaufania, na który składają się kompetencje i profesjonalizm kadry kierowniczej i nauczycieli, wolność i autonomia nauczyciela, priorytetowa rola współpracy i przejrzystość organizacyjna. Dyrektorzy wybranych do badań szkół wypracowują własne praktyki budowania krytycznej kultury zaufania.

EN

This article looks at the mechanisms for building a culture of trust in the school environment, as described by the leaders of selected schools. Trust, like other phenomena of social life, is relational in nature and is a key value that determines the quality of interpersonal relationships. The school is treated as a place for the accumulation of trust resources for the multiplication of social capital. A culture of trust is a dynamic system of values, norms and behaviours that are the source of people’s sense of security and willingness to support others. The text takes the form of a research communication and aims to present ways of understanding, developing and sustaining good relationships at school based on a foundation of trust. The practices of creating a trusting environment have been reconstructed from the statements of headteachers of four schools in and around Warsaw. In this way, a kind of anatomical model (structure) of trust was obtained, consisting of the competence and professionalism of principals and teachers, teachers’ freedom and autonomy, the priority role of cooperation, and organisational transparency. The principals of the schools selected for the study are developing their own practices for building a critical culture of trust.

Keywords

PL

kultura zaufania; szkolne zasoby zaufania; zarządzanie zaufaniem; profesjonalizm dyrektorów szkół; pogłębione wywiady indywidualne

EN

culture of trust; school trust resources; trust management; professionalism of school leaders; individual in-depth interviews

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Kultura i Edukacja
• Year: 2024
• Issue: 1(143)
• Pages: 122-145

Dates

published

2024

Contributors

author

Marta Krasuska-Betiuk

• Akademia Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej w Warszawie

• https://orcid.org/0000000287431481

References

• Alarcon, G.M., Lyons, J.B., Christensen, J.C., Klosterman, S.L., Bowers, M.A., Ryan, T.J., Jessup, S.A. & Wynne, K.T. (2017). The effect of propensity to trust and perceptions of trustworthiness on trust behaviors in dyads. Behavior Research Methods, 5(50), 1906–1920. DOI: 10.3758/s13428–017–0959–6.
• Baier, A. (1994). Moral Prejudices: Essays on Ethics. Harvard University Press.
• Bibb, S., Kourdi, J. (2004). Trust Matters for Organisational and Personal Success. Palgrave Macmillan.
• Biesta, G. (2006). Beyond Learning: Democratic Education for a Human Future. Paradigm Publishers. Taylor & Francis.
• Bobiński, W. (2023). Uczyć po ludzku: literatura w świetle ekologii edukacji. Universitas.
• Borgonovi, F. & Burns, T. (2015). The Educational Roots of Trust. 119. OECD Publishing Paris. DOI: 10.1787/5js1kv85dfvd-en.
• Bormann, I. & Thies, B. (2019). Trust and trusting practices during transition to higher education: Introducing a framework of habitual trust. Educational Research, 61(2), 161–180. DOI: 10.1080/00131881.2019.1596036.
• Bormann, I., Niedlich, S., Würbel, I. (2021). Trust in Educational Settings – What It and Why It Matters. European Perspectives. European Education 53(3–4), 121–136. DOI: 10.1080/10564934.2022.2080564.
• Czerepaniak-Walczak, M. (2015). The Theoretical Basis for Developing and Updating the Culture of Trust in ICT assisted Educational Interactions. W: M. Czerepaniak-Walczak, E. Perzycka (red.). Developing a Culture of Trust in ICT-Aided Education: International Perspective (s. 15–27). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Czerepaniak-Walczak, M. (2018). Proces emancypacji kultury szkoły. Wolters Kluwer.
• Czerwiec, M. (2020). Kształtowanie etosu zaufania w szkole: studium socjopedagogiczne. Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Daly, A., Liou, Yi-H., Moolenaar, N.M. (2014). The Principal Connection: Trust and Innovative Climate in a Network of Reform. W: D. van Maele, P.B. Forsyth, M. van Houtte (red.) Trust and school life (s. 285–313). Springer Dordrecht Heildeberg.
• Day, C. (2004). Rozwój zawodowy nauczyciela. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Edwards-Groves, Ch. & Grootenboer, P. (2021). Conceptualising Five Dimensions of Relational Trust: Implications for Middle Leadership. School Leadership & Management 41(3), 260–83. DOI: 10.1080/13632434.2021.1915761.
• Forsyth, P.B., Adams, C.M., Hoy, W.K. (2011). Collective Trust: Why Schools Can’t Improve without It. Teachers College Press.
• Fukuyama, F. (1997). Zaufanie: Kapitał społeczny a droga do dobrobytu. Tłum. A. Śliwa, L. Śliwa. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Goddard, R.D. (2003). Relationship networks, social trust, and norms: A social capital perspective on students’ chances of academic success. Educational Evaluation and Policy Analysis, 25, 59–74.
• Govier, T. (1992). Distrust as a practical problem. Journal of Social Philosophy, 23, 52–63.
• Handford, V., Leithwood, K. (2013). Why teachers trust school leaders. Journal of Educational Administration, 51(2), 194–212. DOI: 10.1108/09578231311304706.
• Horvat, E.M., Weininger, E.B. & Lareau, A. (2003). From social ties to social capital: Class differences in the relations between schools and parent networks. American Educational Research Journal, 40(2), 319–351. DOI: 10.3102/00028312040002319.
• Gromkowska-Melosik, A. (2015). Elitarne szkolnictwo średnie: między reprodukcją społeczno- kulturową a ruchliwością konkurencyjną. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Edwards-Groves, Ch., Grootenboer, P., Ronnerman, K. (2016) Facilitating a culture of relational trust in school-based action research: recognising the role of middle leaders, Educational Action Research, 24(3), 369–386. DOI: 10.1080/09650792.2015.1131175.
• Edwards-Groves, Ch., Grootenboer, P. (2021). Conceptualising five dimensions of relational trust: implications for middle leadership, School Leadership & Management, 41(3), 260–283. DOI: 10.1080/13632434.2021.1915761.
• Hoy, W.K., Miskel, C.G. (2003). Studies in Leading and Organizing Schools. Information Age Pub.
• Kwiatkowski, S.M., Madalińska-Michalak, J., Nowosad, I. (red.) (2011). Przywództwo edukacyjne w szkole i jej otoczeniu. Difin.
• Madalińska-Michalak, J. (2012). Skuteczne przywództwo w szkołach na obszarach zaniedbanych społecznie: studium porównawcze. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Madalińska-Michalak, J., Wiłkomirska, A. (2020). Pedagogika i edukacja: wobec kryzysu zaufania, wspólnotowości i autonomii. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Maele, D., Forsyth, P.B., Houtte M. (2014). Trust and School Life: The Role of Trust for Learning, Teaching, Leading, and Bridging. Springer Verlag Dordrecht.
• Nowak-Dziemianowicz, M. (2020). Szkoła jako przestrzeń uznania. PWN.
• Moscovici, S. & Duveen, G. (2001). Social Representations: Explorations in Social Psychology. New York University Press.
• Pirttilä-Backman, A.-M., Menard, R., Verma, J. & Kassea, R. (2017). Social representations of trust among teachers and principals in Cameroonian, Indian, and Finnish schools. Journal of Social and Political Psychology 5(1), 29–57. DOI: 10.5964/jspp.v5i1.206.
• Pulkkinen, S., Kanervio, P., Risku, M. (2015). More Trust, Less Control – Less Work? Culture of Trust as a Basis of Educational Leadership and School Improvement. University of Jyväskylä.
• Putnam, R.D. (2008). Samotna gra w kręgle: upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych. Tłum. P. Sadura, S. Szymański. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Rotenberg, K.J. (1991). Children’s Interpersonal Trust: Sensitivity to Lying, Deception, and Promise Violations. Springer-Verlag.
• Sammut, G., Andreouli, E., Gaskell, G. & Valsiner, J. (2015). The Cambridge Handbook of Social Representations. Cambridge University Press.
• Schneider, B., Judy, J., Ebmeyer, Ch.M. & Broda, M. (2014). Trust in Elementary and Secondary Urban Schools: A Pathway for Student Success and College Ambition. W: D. Maele, P.B. Forsyth, M. Houtte (red.) Trust and school life: the role of trust for learning, teaching, leading, and bridging (s. 37–57). Springer Verlag.
• Sinay, E., Presley, A., Douglin, M. & De Jesus, S. (2016). Fostering a “culture of trust” within and outside a school system. (Research Report No. 15/16–11). Toronto District School Board.
• Skarżyńska, K. (2023). Zgeneralizowana nieufność: bariera dla współpracy, społecznej spójności, innowacyjności, otwarcia na świat. W: A. Eliasz, K. Skarżyńska (red.) Nieufność: źródła i konsekwencje (s. 5–17). Instytut Problemów Współczesnej Cywilizacji im. Marka Dietricha.
• Sztompka, P. (2007). Zaufanie: fundament społeczeństwa. Znak.
• Sztompka, P. (2021). Zaufanie i ryzyko w czasach zarazy. Nauka, 4, 7–18.
• Sztompka, P. (2023). Wiarygodność: sekret dobrych relacji. Znak Horyzont.
• Szymczyk, J. (red). (2016). Zaufanie społeczne: teoria, idee, praktyka. Oficyna Naukowa.
• Tołwińska, B. (2021). Kierowanie szkołą jako organizacją uczącą się: studium przypadków. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Tschannen-Moran, M. (2017). Trust in Education. Oxford Research Encyclopedia of Education. DOI: 10.1093/acrefore/9780190264093.013.79.
• Tschannen-Moran, M. & Gareis, Ch.R. (2015). Faculty Trust in the Principal: An Essential Ingredient in High-Performing Schools. Journal of Educational Administration, 53(1), 66–92. DOI: 10.1108/JEA-02-2014-0024.
• Tschannen-Moran, M. & Hoy, W.K. (2000). A Multidisciplinary Analysis of the Nature, Meaning, and Measurement of Trust. Review of Educational Research, 70(4), 547–93. DOI: 10.3102/00346543070004547.
• Van Maele, D. & Van Houtte, M. (2012). The role of teacher and faculty trust in forming teachers’ job satisfaction: Do years of experience make a difference? Teaching and Teacher Education, 28(6), 879–89. DOI: 10.1016/j.tate.2012.04.001.
• Wasilewska, O. (2023). Młodzi w demokracji. Wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Obywatelskich ICCS 2022. IBE.
• Zdziarski, K. (2011). Kultura zaufania w szkole. Szczecińska Szkoła Wyższa Collegium Balticum.

Identifiers

DOI

10.15804/kie.2024.01.07

Biblioteka Nauki

31342789