Ksiądz Jerzy Popiełuszko w doniesieniach tajnych współpracowników Służby Bezpieczeństwa

• Authors: Katarzyna Jóźwik

Title variants

EN

Father Jerzy Popiełuszko in denouncing reports by secret collaborators of the Security Service

Abstracts

PL

Mimo dużej liczby publikacji poświęconych osobie i działalności księdza Jerzego Popiełuszki, brakuje rzetelnych opracowań naukowych analizujących dokumentację dotyczącą księdza wytworzoną przez komunistyczny aparat represji. Celem niniejszego tekstu jest przedstawienie doniesień tajnych współpracowników skupionych wokół księdza Popiełuszki oraz pogłębiona analiza historyczna ich działalności. Na potrzeby niniejszego tekstu dokonano analizy teczek pracy i teczek osobowych trzech tajnych współpracowników o pseudonimach: „Jankowski”, „Kustosz”, „Tarcza/Miecz”. Personalia tych osób oraz sygnatury akt były wcześniej znane i wspominane, głównie przez dziennikarzy, jednak nie doczekał się do tej pory rzetelnego opracowania naukowego, poza aktami tw „Jankowskiego”. Poruszono także nieomawiane do tej pory zapisy dotyczące tw: „Janusza” oraz hutników „Bogdana”, „Uczciwego” i „Fredka”. Podstawowymi źródłami do zbadania tego zagadnienia są materiały wytworzone przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, przede wszystkim teczki osobowe, teczki pracy oraz zapisy ewidencyjne z kartotek.

EN

Despite the large number of publications about the figure and activities of Father Jerzy Popiełuszko, there is a shortage of reliable academic studies analysing the documentation concerning the priest produced by the communist apparatus of repression. The aim of the present text is to present the reports of secret collaborators focused on Father Popieluszko and an extensive historical analysis of their activities. For the purposes of this text, the work files and personal files of three secret collaborators with pseudonyms were analysed: „Jankowski”, „Kustosz”, „Tarcza/Miecz”. The personalities of these persons and the file references were previously known and mentioned, mainly by journalists, but no solid scholarly work, apart from the files of tw „Jankowski”, has been done so far. The records of tw „Janusz” and the steelworkers „Bogdan”, „Uczciwy” and „Fredek”, which have not been mentioned so far, were also discussed. The basic sources for investigating this issue are the materials produced by the Ministry of the Internal Affairs, above all personal files, work folders and records from card files.

Keywords

PL

Służba Bezpieczeństwa; tajni współpracownicy; ks. Jerzy Popiełuszko; inwigilacja

EN

Security Service; secret co-workers; Father Jerzy Popieluszko; invigilation

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Polish Biographical Studies
• Year: 2023
• Issue: 11
• Pages: 153-180

Dates

published

2023

Contributors

author

Katarzyna Jóźwik

• https://orcid.org/0000000167474284

References

• IPN Bi 0013/80, Teczka personalna tajnego współpracownika pseudonim „Jakub”.
• IPN BU 001134/1695, Teczka pracy TW „Paweł”.
• IPN BU 00169/83, t. 1–4 Teczki pracy TW „Jankowski”.
• IPN BU 00275/627, t. 1–2, Teczki pracy TW „Paweł”.
• IPN BU 00328/841 t. 1–2, Teczki pracy TW „Kustosz”.
• IPN BU 00334/289, t. 11, Teczki pracy TW „Tarcza”.
• IPN BU 00334/289, t. 12–14, Teczki pracy TW „Miecz”.
• IPN BU 00334/289, t. 15, Teczka pracy TW „Radwański”.
• IPN BU 00945/1124, Akta ws. TW „Jankowskiego”.
• IPN BU 01205/107, Akta kontrolne ws.: Małgorzata Suska, Edward Kirpluk.
• IPN BU 01222/2337, Akta Tadeusza Stachnika.
• IPN BU 01228/804, Akta Krystyny Pobieżyńskiej.
• IPN BU 01322/3225, Sprawa operacyjnego rozpracowania krypt. „Siatka”.
• IPN BU 0222/498, Sprawa operacyjnego rozpracowania krypt. „Eskulap” dot. Krystyna Pobieżyńska.
• IPN BU 0222/590, Sprawa operacyjnego sprawdzenia krypt. „Rentgen” dot. Barbara Klementyna Jarmużyńska Janiszewska.
• IPN BU 0247/655, Sprawa Operacyjnego Rozpracowania krypt. „Drut”.
• IPN BU 0256/744, Akta Edwarda Kirpluka.
• IPN BU 448/451, Akta tymczasowo aresztowanego-skazanego (internowanego): Tadeusz Stachnik.
• IPN BU 576/161, Akta prokuratora w sprawie dot. Wanda Chęcińska.
• IPN BU 2362/42, Sprawa Operacyjnego Rozpracowania krypt. „Popiel”.
• IPN Wr 024/6004 t.2, Akta Tadeusza Stachnika.
• ODŻiKJP, AC/NV: Adam Boniecki, Józef Orzeł. Michał Staniszewski, Seweryn Jaworski.
• ODŻiKJP, AC/NA: Ks. Andrzej Przekaziński.
• Aparat represji wobec księdza Jerzego Popiełuszki 1982–1984. T. 1, wstęp J. Żaryn, red. J. Mysiakowska, J.Gołębiewski, A. K. Piekarska, Warszawa 2009.
• Metody pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa wobec Kościołów i związków wyznaniowych 1945–1989, red. A. Dziurok, Warszawa 2004.
• Popiełuszko J., Zapiski 1980–1984, Paryż 1985.
• Romaszewscy, autobiografia. Ze zbigniewem, Zofią i Agnieszką Romaszewskimi rozmawia P. Skwieciński, Warszawa 2014.
• Czaczkowska E., Wiścicki T., Ksiądz Jerzy Popiełuszko, Warszawa 2020.
• Friszke A., Karoń-Ostrowska A., Nosowski Z., Wiścicki T., TW. „Jankowski”,„Więź” 2006, nr 7, s. 81–140.
• Kindziuk M., Jerzy Popiełuszko: biografia, Kraków 2018.
• Kotański J., Ksiądz Jerzy Popiełuszko, Lublin 2004.
• Litka P., Ksiądz Jerzy Popiełuszko: dni, które wstrząsnęły Polską, Kraków 2010.
• Litka P., Zniszczyć księdza, Kraków 2022.
• Musiał F., Podręcznik bezpieki. Teoria pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w świetle wydawnictw resortowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL (1970–1989), Kraków–Warszawa 2019.
• Raina R., Ks. Jerzy Popiełuszko. Męczennik za wiarę i Ojczyznę, cz. 1, W służbie Kościoła, Olsztyn 1990.
• Szóstko J., Nasz duszpasterz i my, Warszawa 2006.
• Żaryn J., Ksiądz Jerzy Popiełuszko w aktach Stasi, [w:] Śmierć bł. ks. Jerzego Popiełuszki z perspektywy 30 lat, red. M.Kindziuk, Warszawa 2016.

Identifiers

DOI

10.15804/pbs.2023.05

Biblioteka Nauki

31342663