Dwukadencyjność organów wykonawczych w gminach – ograniczenie praw obywatelskich czy ograniczenie zjawisk patologicznych?

• Authors: Beata Springer , Adam J. Jarosz

Title variants

EN

Dual Tenure of Executive in Municipalities – Restriction of Civil Rights or Reduction of Pathological Phenomena?

Abstracts

PL

Zjawisko wielokadencyjnych wójtów, burmistrzów i prezydentów miast stało się w Polsce powszechne, w szczególności po wprowadzeniu bezpośrednich wyborów organu wykonawczego w gminie w 2002 r. Bezpośredni wybór dał wójtom, burmistrzom i prezydentom miast dominującą pozycję w lokalnej polityce. Sposobem na jej ograniczenie ma być wprowadzenie limitu dwóch kadencji. W artykule poddano refleksji to rozwiązanie, analizując argumenty zarówno jego przeciwników jak i zwolenników. Analizę przeprowadzono z perspektywy dwóch płaszczyzn: prawno-instytucjonalnej oraz polityczno-społecznej. Celem rozważań jest ukazanie pozytywnych i negatywnych stron wprowadzonej zmiany oraz prognozowanych efektów. Przeprowadzona została analiza podstaw prawnych, zgodności z konstytucją i skutków tego rozwiązania dla czynnego i biernego prawa wyborczego. Przeanalizowano również jego skutki dla lokalnych systemów politycznych oraz dla lokalnych społeczności, a także skonfrontowano to z zagadnieniem kultury politycznej.

EN

The phenomenon of multiterm mayors has become widespread in Poland, especially after introducing the direct election of the executive in municipalities in 2002. The direct election has given the mayors the dominant position in local politics. The way to limit it has seemed to be the limitation of number of terms in office of the municipal executive bodies to two. In the presented paper the arguments of opponents and supporters of this solution were analyzed. The analysis was made from the perspective of two levels: institutional- legal and socio-political. The aim of the analysis is to show the positives and negatives of the implemented change and the projected effects. The legal basis, its compliance with the constitution and the implications for the active and passive suffrage were analyzed. Also the results for local political systems and for local communities were examined, and it was confronted with the issue of political culture.

Keywords

EN

local community; local self-government; system of government; passive voting rights; term limits; citizenship rights

PL

samorząd terytorialny; wspólnota lokalna; bierne prawo wyborcze; prawa obywatelskie; kadencja organów; ustrój państwa

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2022
• Issue: 3(67)
• Pages: 161-172

Dates

published

2022

Contributors

author

Beata Springer

• Uniwersytet Zielonogórski

• https://orcid.org/0000000221126556

author

Adam J. Jarosz

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

• https://orcid.org/0000000309725588

References

• Banaszak B., Opinia prawna dotycząca koncepcji ograniczenie liczby kadencji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) w ujęciu prawno-ustrojowym, [w:] Wybrane aspekty ograniczenia liczby kadencji organów wykonawczych gminy, red. I. Wieczorek, M. Mazuryk, Łódź 2017.
• Bartnicki S., Wybrane determinanty poparcia kandydatów podczas wyborów gminnego organu wykonawczego, „Studia Wyborcze” 2017, t. 23.
• Bartnicki S., Uwarunkowania przewagi kandydatów w wyborach bezpośrednich do gminnej egzekutywy, „Acta Politica Polonica” 2016, nr 2.
• Bucholski R., Ograniczenie liczby kadencji organów wykonawczych w gminach – rozważania o prawie, prawach i wolnościach, [w:] Wybrane aspekty ograniczenia liczby kadencji organów wykonawczych gminy, red. I. Wieczorek, M. Mazuryk, Łódź 2017.
• Bujny J., Ziemski K., Kilka uwag na temat zasadności ograniczenia kadencyjności wójtów (burmistrzów, prezydentów), „Samorząd Terytorialny” 2015, nr 12.
• Flis J., Zmiany systemu wyborczego 2018. Analiza propozycji zawartych w projekcie poselskim z 10 listopada 2017 roku, Warszawa 2017.
• Garlicki L., Europejskie standardy rzetelności wyborów (Komisja Wenecka i Europejski Trybunał Praw Człowieka), „Przegląd Konstytucyjny” 2020, nr 4.
• Gendźwiłł A., Świaniewicz P., Czy potrzebujemy limitu kadencji w samorządzie?, Warszawa 2017.
• Grabowski W., Czynniki determinujące reelekcję prezydentów polskich miast, „Studia Regionalne i Lokalne” 2016, nr 4(66).
• Henning K., Król M., Ograniczenie liczby kadencji pochodzących z wyborów powszechnych organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego, [w:] Wybrane aspekty ograniczenia liczby kadencji organów wykonawczych gminy, red. I. Wieczorek, M. Mazuryk, Łódź 2017.
• Izdebski H., Konstytucyjna dopuszczalność ograniczenia liczby kadencji wójtów, burmistrzów, prezydentów miast ze skutkiem od najbliższych wyborów w odniesieniu do osól obecnie piastujących mandat, Warszawa 2017.
• Kozłowski K., Prawny wymiar ograniczenia kadencyjności organu wykonawczego gminy, „Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu” 2017, nr 1(153).
• Rakowska-Trela A., Zasada demokratycznego państwa prawnego a zmiany w prawie wyborczym, „Studia Wyborcze” 2018, t. 25.
• Roszkowski J., Opinia prawna dotycząca koncepcji ograniczenia liczby kadencji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) w ujęciu prawno-ustrojowym, [w:] Wybrane aspekty ograniczenia liczby kadencji organów wykonawczych gminy, red. I. Wieczorek, M. Mazuryk, Łódź 2017.
• Składowski K., Ograniczenie w liczbie kadencji w wyborach prezydentów, burmistrzów i wójtów, „Finanse Komunalne” 2019, nr 3.
• Szmulik B., W sprawie zgodności z konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej ograniczenia liczby kadencji organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego, „Przegląd Sejmowy” 2017, nr 4(141).
• Szmulik B., Koncepcja ograniczenia liczby kadencji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) w ujęciu prawnoustrojowym, [w:] Wybrane aspekty ograniczenia liczby kadencji organów wykonawczych gminy, red. I. Wieczorek, M. Mazuryk, Łódź 2017.
• Szymanek J., Opinia w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (druk nr 2001) – w części dotyczącej proponowanych zmian w ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy, Warszawa 2017.
• Uziębło P., Opinia prawna w sprawie zmian w kodeksie wyborczym wprowadzanych ustawą z dnia 14 grudnia 2017 r., Warszawa 2018.
• Ziemski K., Kiełbus M., Opinia – ocena zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej oraz Europejską Kartą Samorządu Lokalnego koncepcji ograniczenia maksymalnej ilości kadencji pełnionych przez osoby sprawujące urząd wójta, burmistrza czy prezydenta miasta, Poznań 2017.

Identifiers

DOI

10.15804/ppk.2022.03.12

Biblioteka Nauki

2074808