El modelo de Il Gesù en la arquitectura limeña del siglo XVII

• Authors: Ewa Kubiak

Title variants

EN

Il Gesù model in the 17th-century architecture of Lima

PL

Model Il Gesù w architekturze limskiej XVII w

Abstracts

PL

Artykuł poświęcony został problematyce funkcjonowania „modelu Il Gesù” w architekturze limskiej pierwszej połowy XVII w. W pierwszej części zawarto charakterystykę „modeli” w naukach oraz przybliżono problem wykorzystania „modelu” w architekturze i w badaniach nad architekturą. Następnie sformułowano „model Il Gesù”, a następnie przy jego wykorzystaniu scharakteryzowano trzy obiekty Limy: kościół jezuitów San Pablo (dziś San Pedro), kościół franciszkanów i mercedarianów. Rozważania zakończone są refleksją na temat różnego rozumienia pojęcia „styl jezuicki”, z których jedno ściśle związane jest z podobieństwem do rzymskiego kościoła jezuitów Il Gesù.

EN

The article is devoted to the issue of functioning of the “Il Gesù model” in Lima architecture of the first half of the 17th century. The first part describes “models” in sciences and discusses the issue of using “models” in architecture and in research into architecture. Then it formulates the “Il Gesù model” and, making use of it, characterises three buildings in Lima: San Pablo (contemporarily San Pedro) Jesuit church, a Franciscan church and a Merderian one. Deliberations are summed up with the reflection on various ways of understanding of the notion of “Jesuit style”, one of which is closely related to the similarity to the Jesuit Il Gesù church in Rome.

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Sztuka Ameryki Łacińskiej
• Year: 2014
• Issue: 4
• Pages: 61-82

Dates

published

2014

Contributors

author

Ewa Kubiak

• Facultad de Filosofía e Historia Universidad de Łódź Instituto Polaco de Investigación del Arte Mundial

References

• Anderson 2013 – Ch. Anderson, Renaissance Architecture, Oxford 2013.
• Arnheim 2011 – R. Arnheim, El pensamiento visual, trad. R.Masera, Gdańsk 2011.
• Bailey 1999 – G. A. Bailey, „Le style jésuit n’exist pas”: Jesuit Corporate Culture and the Visual Arts. En: The Jesuits: Culture, Sciences, and the Arts 1540–1773, J. W. O’Malley (ed.), Toronto 1999, pp. 38–89.
• Barbour 1984 – I. G. Barbour, Mity, Modele, Paradygmaty. Studium porównawcze nauk przyrodniczych i religii, trad. M. Krośniak, Kraków 1984.
• Barrett 1966 – D.C. Barrett, A „Jesuit Style” in Art?, „Studies: An Irish Quarterly Review”, 45 (1966), pp. 335–341.
• Benedetti 1995 – S. Benedetti, Sangallos Modell für St. Peter. En: Architekturmodelle der Renaissance. Die Harmonie des Bauens von Alberti bis Michelangelo, B. Evers (ed.), München–New York 1995, pp. 110– –115.
• Bösel 1985 – R. Bösel, Jesuitenarchitektur in Italien (1540–1773), Teil 1, Die Baudenkmäler der römischen und der neapolitanischen Ordensprovinz, Wien 1985.
• Braun 1914 – J. Braun, Jesuitenstil, „Stimmen aus Maria-Laach”, Freiburg im Breisgau, 87 (1914), pp. 545–551.
• Bredekamp 1995 – H. Bredekamp, Michelangelos Modellkritik. En: Architekturmodelle der Renaissance. Die Harmonie des Bauens von Alberti bis Michelangelo, B. Evers (ed.), München–New York 1995, pp. 116– –123.
• Christ 1962 – Y. Christ, Le „style jésuite” n’existe pas, „Jardin des Art”, Paris, 86 (1962), pp. 44–49.
• Cobo 1944 [1639] – B. Cobo, El convento e iglesia de Nuestra Señora de la Merced de Lima. En: El Templo de la Merced de Lima. Documentos para la Historia del Arte, V. M. Barriga (ed.), Arequipa: Establecimientos Cráficos La Colmen, 1944 [1639], pp. 13–15.
• Comoli 1999 – V. Comoli, Turin: An Example for the Town Planning and Architectural Models of European Capitals in the Seventeenth and Eighteenth Centuries. En: The Triumph of the Baroque. Architecture in Europe 1600–1750, H. A. Milton (ed.), London: Thames & Hudson, 1999, pp. 348–369.
• D’Coudrey 1944 [1860] – G. D’Coudrey, Examen del estado del templo y torres de la Merced practicado por el arquitecto Guillermo D’Coudrey. En: El Templo de la Merced de Lima. Documentos para la Historia del Arte, V. M. Barriga (ed.), Arequipa 1944, pp. 401–402.
• Dainville 1955 – F. de Dainville, La légende du style jésuite, „Études”, 287 (1955), pp. 3–16.
• Fuentes 1944 [1858] – M. A. Fuentes, Estado de Conventos e Iglesia de la Merced, Camarín y Sacristía en 1858. En: El Templo de la Merced de Lima. Documentos para la Historia del Arte, V. M. Barriga (ed.), Arequipa 1944, pp. 398–400.
• Galassi Paluzzi 1951 – C.Galassi Paluzzi, Storia segreta dello stile dei Gesuiti, Roma 1951.
• Grabińska 1993 – T. Grabińska, Teoria, model, rzeczywistość, Wrocław 1993.
• Gutiérrez 1987 – R. Gutiérrez, San Francisco de Lima. Rescate de un patrimonio, Lima 1987.
• Hetmański 2000 – M. Hetmański, Modelowanie zjawisk. Od teorii do praktyki. En: Matematyka – język – przyroda, E. Piotrowska, H. Korpikiewicz (eds.), Poznań 2000, pp. 81–104.
• Jesuitenbauten 1996 – Jesuitenbauten. En: Lexikon der Kunst, H. Olbrich (ed.), Bd. 3, München–Leipzig 1996, pp. 534–535.
• Kania 2013 – M. Kania, Machu Picchu między archeologią a polityką, Kraków 2013.
• Koepf, Binding 1999 – H. Koepf, G. Binding, Bildwörterbuch der Architektur, Stuttgart 1999.
• Korduba 2005 – P. Korduba, Patrycjuszowski dom gdański w czasach nowożytnych, Warszawa 2005.
• Krapf 1999 – M. Krapf, The Architectural Model in the Sphere of Influence of the Imperial Court in Vienna. En: The Triumph of the Baroque. Architecture in Europe 1600–1750, H. A. Milton (ed.), London 1999, pp. 396–417.
• Lenzo 2008 – F. Lenzo, L’architetto Domenico Rossi di Morcote. Autore della chiesa e della faccita di Santa Maria Assunta dei Gesuiti. En: Svizzeri a Venezia nella storia nell’arte nella cultura nell’economia dalla metà del Quattrocento ad oggi, G. Mollisi (ed.), Lugano 2008, pp. 302–321.
• Levy 2004 – E. A. Levy, Propaganda and the Jesuit Baroque, Berkeley–Los Angeles–London 2004.
• Małkiewicz 2000 – A. Małkiewicz, Układ przestrzenny kościoła Gesú w Rzymie. Problem genezy i oddziaływania. En: A. Małkiewicz, Theoria et Praxis. Studia z dziejów sztuki nowożytnej i jej teorii, Kraków 2000, pp. 71–147.
• Millon 1994 – H. A. Millon, Models in Renaissance Architecture. En: The Renaissance: From Brunelleschi to Michelangelo: The Represenation of Architecture, H. A. Millon (ed.) New York: 1994, pp. 19–73.
• Millon 1995 – H. A. Millon, Italienische Architekturmodelle im 16. Jahrhundert, [w:] Bernd Evers (red.), Architekturmodelle der Renaissance. Die Harmonie des Bauens von Alberti bis Michelangelo, München– New York: Prestel, 1995, pp. 21–27.
• Oechslin 1995 – W. Oechslin, Das Architekturmodell zwischen Theorie und Praxis. En: Architekturmodelle der Renaissance. Die Harmonie des Bauens von Alberti bis Michelangelo, B. Evers (ed.), München–New York 1995, pp. 40–49.
• Ovalle 1888 [1646] – A. de Ovalle, Histórica relación del Reino de Chile y de las misiones y ministerios que ejercita en él la Compañía de Jesús, vol. 1–2, Santiago de Chile, 1888.
• Paszenda 2000 – J. Paszenda, Losy tak zwanego stylu jezuickiego, „Biuletyn Historii Sztuki”, 1–2 (2000), pp. 163–171.
• Pecchiai 1952 – P. Pecchiai, Il Gesú di Roma, Roma 1952.
• Pirri 1955 – P. Pirri, Giovanni Tristano e i primordi della architettura gesuitica, Roma 1955.
• Sale 2003 – G. Sale, Pauperismo arquitectónico y arquitectura jesuítica. En: Ignacio y el arte de los jesuitas, G. Sale (ed.), Bilbao 2003, pp. 31–46.
• San Cristóbal 2006 – A. San Cristóbal, Nueva visión de San Francisco de Lima, Lima 2006.
• San Cristóbal 2009 – A. San Cristóbal, Arquitectura firme de siglo XVIII en Lima, Lima 2009.
• Sarduy 1987 – S. Sarduy, Ensayos generales sobre el Barroco, Buenos Aires 1987.
• Sztoff 1971 – W. Sztoff, Modelowanie i filozofia, trad. S. Jędrzejewski, Warszawa 1971.
• Świtek 2013 – G. Świtek, Gry sztuki z architekturą. Nowoczesne powinowactwa i współczesne integracje, Toruń 2013.
• Thoenes 1995 – Ch. Thoenes, St. Peter 1534–1546. Sangallos Holzmodell und seine Vorstufen. En: Architekturmodelle der Renaissance. Die Harmonie des Bauens von Alberti bis Michelangelo, B. Evers (ed.), München–New York 1995, pp. 101–109.
• Torres Júnior 1963 – Torres Júnior, Jesuítico (Estilo). En: Enciclopédia Luso-Brasileira de Cultura, A. Pereira Dias de Magalhães, M. Alves de Oliveira (ed.), vol. 11, Lisboa 1963, col. 515–516.
• Vargas Ugarte 1956 – R. Vargas Ugarte, La iglesia de San Pedro de Lima, Lima 1956.
• Vargas Ugarte 1963 – R. Vargas Ugarte, Los jesuitas del Perú y el Arte, Lima 1963.
• Vasari 1980 [1568] – G. Vasari, Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów, trad. K. Estreicher, Warszawa 1985.
• Wiener 1888a – Ch. Wiener, Chili & Chiliens, Paris 1988.
• Wiener 1888b – Ch. Wiener, Pérou et Bolivie. Récit de voyage suivi d’études arquéologiques et ethnographiques et de notes sur l’éscriture et les langues des populations indiennes, Paris 1888.
• Wuffarden 2002 – L. E. Wuffarden, Iglesia y Colegio Máximo de San Pablo, Lima, Perú. En: Fundaciones jesuíticas en Iberoamérica, L. E. Alcalá (ed.), Madrid 2002, pp. 90–107.

Identifiers

DOI

10.15804/sal201402

Biblioteka Nauki

2177054