Zasada tranzytywności w edukacji humanistycznej. Popkultura i kanon

• Authors: Adam Regiewicz

Abstracts

EN

In Poland, a discourse on the relationship between the canon and pop culture has been going on for almost thirty years. It is dominated by the belief that these methods of cultural communication are completely divergent. The canon is understood as a bastion of tradition and values and as such is in contradiction with popular culture. This conflict has educational consequences. Creates a resonance in the relationships and teachers,who more and more often show greater knowledge of pop culture phenomena than the so-called cultural canon. The impasse that the school is currently experiencing requires a reaction, and this seems to be possible by drawing attention to the subject of education and turning to the "here and now". In order to explain the possibility of breaking the “cold war” situation between the canon and pop culture, the article cites the transitive principle as a method of building a dialogue between both sides of the dispute.

PL

W toczącym się w Polsce od niemal trzydziestu lat dyskursie na temat relacji kanonu i popkultury dominuje przekonanie o całkowitej rozbieżności tych przestrzeni doświadczenia w komunikacji kulturowej. Niechęć obrońców kanonu jako bastionu tradycji i wartości wobec kultury popularnej przekłada się także na płaszczyznę edukacji, która stoi w obliczu kryzysu sensowności podejmowanych działań. Wiąże się to zarówno z odbiorcami, jak i samymi nauczycielami, którzy coraz częściej wykazują się większą znajomością zjawisk z zakresu popkultury niż tzw. kanonu kulturowego. Impas, jaki obecnie przeżywa szkoła, wymaga reakcji, a ta wydaje się jest możliwa poprzez zwrócenie uwagi na podmiot kształcenia i zwrot ku temu co „tu i teraz”. Dla wyjaśnienia możliwości przełamania sytuacji „zimnej wojny” pomiędzy kanonem a popkulturą w artykule pozostaje przywołana zasada tranzytywna jako metoda budowania dialogu pomiędzy obiema stronami sporu.

Keywords

EN

canon; pop culture; education; humanities; transitivity

PL

kanon; popkultura; edukacja; kształcenie humanistyczne; tranzytywność

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie
• Journal: Podstawy Edukacji
• Year: 2020
• Volume: 13
• Pages: 13-25

Dates

published

2020

Contributors

author

Adam Regiewicz

• Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. J. Długosza w Częstochowie

• https://orcid.org/0000000313677697

References

• Barthes R., Światło obrazu. Uwagi o fotografii, tłum. J. Trznadel, Warszawa 1996.
• Bloom H., The Western Canon. The Books and School of the Ages, San Diego 1994.
• Cassone K., Estetyka błędu: „postcyfrowe tendencje we współczesnej muzyce komputerowej, tłum. J. Kutyła, w: Kultura dźwięku. Teksty po muzyce nowoczesnej, red. Ch. Cox, D. Warner, Gdańsk 2010.
• Delsol Ch., Kamienie węgielne. Na czym nam zależy?, tłum. M. Kowalska, Kraków 2018.
• Greenberg C., Kicz i awangarda, w: Kultura masowa, tłum. Cz. Miłosz, Kraków 2002.
• Hartman J., Szkoła buja w obłokach, Online: https://wyborcza.pl/magazyn/1,124059,15847669,Szkola_buja_w_oblokach.html
• Historia muzyki powszechnej, t.1: Do renesansu włącznie, red. J.M. Chomiński, Z. Lissa, Warszawa 1957.
• https://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/artykuly/135334,poznaj-kanon-lektur-dziennika.html
• Jarzębski J., Metamorfozy kanonu, „Znak” 1994, nr 470.
• Kasprzak P., Kłakówna Z.A., Kołodziej P., Regiewicz A., Waligóra J., Edukacja w czasach cyfrowej zarazy, Toruń 2016.
• Kłakówna Z. A., Język polski. Wykłady z metodyki, Kraków 2017.
• Kłakówna Z.A., Jakoś i jakość. Subiektywna kronika wypadków przy reformowaniu szkoły (1989-2013), Kraków 2014.
• Kołodziej P., Dwadzieścia pięć twarzy dziewczyny z perłą. Praktyka czytania dziel malarskich w procesie kształcenia kulturowo-literackiego, Kraków 2019.
• Komła Ł., Jacaszek-Pieśni. Online: http://polyphonia.pl/2014/01/jacaszek-piesni/
• Koziołek K., Dydaktyka regresywna, czyli czego trzeba się oduczyć, żeby uczyć lektury, w: Polonistyka dziś – kształcenie dla jutra, t. 2, red. K. Biedrzycki, W. Bobiński, A. Janus-Sitarz, R. Przybylska, Kraków 2014.
• Między wolnością krytycznej lektury a obroną kanonu. O szkole, nauczycielach i szkolnej polonistyce rozmawiają: prof. dr hab. Inga Iwasiów, prof. dr hab. Anna Janus-Sitarz, prof. dr hab. Piotr Śliwiński, dr hab. Krzysztof Biedrzycki, prof. UJ, „Konteksty Kultury” 2019, nr 16, z. 4.
• Miłosz Cz., Kanon, ale czyj?, „Znak” 1994, nr 470.
• Nasiłowska A., Między kolekcją a kanonem, „Polityka” 2011, nr 1., dodatek: „Niezbędnik inteligenta”.
• Poznaj kanon lektur DZIENNIKA, „Dziennik” 4 stycznia 2009. Online: https://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/artykuly/135334,poznaj-kanon-lektur-dziennika.html
• Regiewicz A., Czytanie literatury metodą hiperłącza jako odpowiedź na wymagania nowej podstawy programowej, „Biuletyn Edukacyjny” SODN Częstochowa, 2011, nr 20 (26).
• Regiewicz A., Kłakówna Z.A., Nowe media i edukacja szkolna – wprowadzenie do projektu, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja” 2016 nr 1.
• Regiewicz A., „Bogurodzica” na współczesnej polskiej scenie muzycznej. Kilka słów o recepcji, w: tegoż, Średniowieczność w literaturze i kulturze popularnej, Warszawa 2019.
• Regiewicz A., Głośne pióra, Częstochowa 2020.
• Sawicki S., Problematyka aksjologiczna w badaniach literackich, w: Problematyka aksjologiczna w nauce o literaturze, red. S. Sawicki, A. Łyszczyk, Lublin 1992.
• Sławiński J., Literatura w szkole: dziś i jutro, w: tegoż. Teksty i teksty, Warszawa 1990.
• Steiner G., Nauki Mistrzów, tłum. J. Łoziński, Poznań 2007.
• Szacki J., Tradycja. Zarys problematyki, Warszawa 1971.
• Szpociński A., Kanon kulturowy, „Kultura i Społeczeństwo” 1991, nr 2.
• Ślósarska J., Zasada tranzytywności w kulturze, Kraków 2014.
• Tumiłowicz B., Czy rzeczywiście popkultura zjada kulturę?, „Przegląd Polityczny” https://www.tygodnikprzeglad.pl/czy-rzeczywiscie-popkultura-zjada-kulture/
• Welsch W., Nasza postmodernistyczna moderna, tłum. R. Kubicki, A. Seidler-Janiszewska, Warszawa 1998.

Identifiers

DOI

10.16926/pe.2020.13.02

Biblioteka Nauki

2031193