Kultura popularna a literatura propedeutyczna filozofii

• Authors: Maciej Woźniczka

Abstracts

EN

The thesis addresses the issue of functioning of philosophy in popular culture. The representative example for this problem is literature popularizing philosophy. The major historical determinants of the idea of propagating and disseminating philosophy have been indicated. An analysis of propaedeutic literature of philosophy has been carried out on the basis of the following criteria: history, selected issues, critical and systematic thinking, orientation toward the method/style of philosophizing. The main goal of the thesis is to attempt to explain the importance of all introductions to philosophy aimed at strengthening popular culture. The last decades are characterized by varied proposals in this regard, which the presented paper tries to discuss in detail. The convention of contemporary postmodern formation (homogenization, universal accessibility, universality) seems to foster these kinds of activities.

PL

W prezentowanym tekście podjęty został temat funkcjonowania filozofii w kulturze popularnej. Jako reprezentatywny dla tego problemu wybrano przykład literatury popularyzującej filozofię. Wskazano główne wyznaczniki dziejowe idei propagowania i rozpowszechniania filozofii. Prze-prowadzono analizę piśmiennictwa propedeutycznego filozofii na podstawie kryteriów: historycznego, wybranych zagadnień, myślenia krytycznego, systematycznego, orientacji na metodę/styl filozofowania. Podstawowym zadaniem tekstu jest próba wykazania znaczenia wszelkich wprowadzeń/wstępów do filozofii dla wzmocnienia kultury popularnej. Okres ostatnich dziesięcioleci charakteryzuje się zróżnicowanymi propozycjami w tym zakresie, co próbowano szczegółowo omówić w przedstawionym artykule. Konwencja współczesnej formacji postmodernistycznej (homogenizacja, powszechna dostępność, uniwersalność) zdaje się sprzyjać tego rodzaju działaniom.

Keywords

EN

propaedeutics of philosophy; popular culture; encouragement to philosophy; uni-versality of philosophy; philosophizing of popular culture

PL

propedeutyka filozofii; kultura popularna; zachęta do filozofii; uniwersalność filozofii; ufilozoficznienie kultury popularnej

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie
• Journal: Podstawy Edukacji
• Year: 2020
• Volume: 13
• Pages: 51-74

Dates

published

2020

Contributors

author

Maciej Woźniczka

• Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. J. Długosza w Częstochowie

• https://orcid.org/0000000323595644

References

• Ajdukiewicz, K. (1983). Zagadnienia i kierunki filozofii. Teoria poznania. Metafizyka. Wyd. II. Warszawa: Czytelnik (wydanie I – Warszawa: Czytelnik 1949, wydanie III – Warszawa: Wydawnictwo Antyk, 2003, wyd. IV – Warszawa: Wydawnictwo Antyk, 2004).
• Arystoteles (1988). Zachęta do filozofii (tłum. K. Leśniak). Warszawa: PWN.
• Audi, R. (2015). Filozofia może nam pomóc w wyeliminowaniu nierozsądnych oczekiwań wobec życia. Filozofuj!, 2, 30–33. https://filozofuj.eu/wp-con-tent/uploads/2015/05/fi002_v2-5.pdf.
• Bocheński, J.M. (1986).Ku filozoficznemu myśleniu. Wprowadzenie do podstawowych pojęć filozoficznych (tłum. B. Białecki).Warszawa: IW PAX.
• Gierulanka, D. (1987). Słowo wstępne. W: R. Ingarden, Książeczka o człowieku (s. 7–9), (tłum. B. Białecki). Wyd. IV. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Diogenes Laertios (1982). Żywoty i poglądy słynnych filozofów (tłum. I. Krońska, K. Leśniak, W. Olszewski). Warszawa: PWN.
• Elzenberg, H. (1963). Kłopot z istnieniem. Aforyzmy w porządku czasu. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Gaarder, J. (1995). Świat Zofii. Cudowna podróż w głąb historii filozofii (tłum. I. Zimnicka).Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski & CO.
• Ingarden, R. (1987). Książeczka o człowieku (tłum. B. Białecki).Wyd. IV. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Kijewska, A. (2015). Starożytny poradnik życia szczęśliwego, Filozofuj!, 2, 37–38; https://filozofuj.eu/wp-content/uploads/2015/05/fi002_v2-5.pdf.
• Korecki, E. (1920). Zwięzły Podręcznik Historii Filozofii. Biblioteka Pedagogiczna i Filozoficzna. Warszawa: Wydawnictwo „Pomoc Szkolna” H. Wajnera.
• e, O. (1899). O zadaniach i kierunkach filozofii (tłum. członkowie „Kółka filozoficznego” pod red. K. Twardowskiego). Lwów, Warszawa: nakładem księgarni H. Altenberga.
• Kunzmann, P., Burkard F.-P., Wiedmann F. (1999). Atlas filozofii (tłum. B.A. Markiewicz). Warszawa: Prószyński i S-ka.
• Kupis, B. (1972). Myślenie ma kapitalną przeszłość. W kręgu pierwszych filozofów. Warszawa: Iskry.
• Kwiatek, A., Worwąg, M. (2000). Podróż po historii filozofii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Leśniak, K. (1988). Wstęp. W: Arystoteles, Zachęta do filozofii (tłum. K. Leśniak) (s. VII–XVII). Warszawa: PWN.
• Markiewicz, B. (1999). Od tłumaczki. W: P. Kunzmann, F.-P. Burkard, F. Wiedmann F., Atlas filozofii (tłum. B.A. Markiewicz) (s. 9). Warszawa: Prószyński i S-ka.
• Martin, R.M. (2011). W tytule tej książki są są dwa błędy. Katalog zagadek, problemów i paradoksów filozoficznych (tłum. B. Stanosz). Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
• Metallmann, J. (1939). Wprowadzenie do zagadnień filozoficznych. Kraków: Skład Główny w Księgarni D.E. Friedleina.
• Morris, T. (2015). Filozofia dla bystrzaków (tłum. J. Sugiero). Gliwice: Wydawnictwo Helion.
• Nicola, U. (2006). Filozofia (tłum. M. Salwa). Warszawa: Świat Książki.
• Olsen, P. (1997). Przewodnik po „Świecie Zofii”. Filozofia – zeszyt ćwiczeń (tłum. J. Ekier). Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Phillips, Ch. (2005). Sokretes café. Świeży smak filozofii (tłum. M. Lipszyc).Warszawa: Wydawnictwo Szafa.
• Piquemal, M. (2010). Bajki filozoficzne (tłum. H. Sobieraj). Wyd. II. Warszawa: Wydawnictwo Muchomor.
• Pobojewska, A. (2019). Edukacja do samodzielności. Warsztaty z dociekań filozoficznych. Teoria i metodyka. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
• Popkin, R.H., Stroll, A. (1994). Filozofia (tłum. J. Karłowski, N. Leśniewski, A. Przyłębski). Poznań: Zysk i S-ka.
• Precht, R.D. (2009). Kim jestem. A jeśli już, to na ile? Podróż filozoficzna (tłum. J. Łoziński). Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Przybył, B., Swianiewicz, J. (2002). Edukacja filozoficzna. Myślenie krytyczne. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum. Kielce: Wydawnictwo Mac Edukacja.
• Sikora, A. (1965). Spotkania z filozofią. Warszawa: Iskry (19 wydań do 2000 r.).
• Spychała, J.M. (2019). Jaskinia. Droga rebeliantów. Toruń: Wydawnictwo Tako.
• Struve, H. (1903). Wstęp krytyczny do filozofii czyli rozbiór zasadniczych pojęć o filozofii. Wyd. III. Warszawa: Nakładem autora, Skład Główny w Księgarni E. Wende i Sp.
• Szaniawski, K. (1983). Filozofia w oczach racjonalisty. W: K. Ajdukiewicz, Zagadnienia i kierunki filozofii. Teoria poznania. Metafizyka (s. 5–17). Wyd. II. Warszawa: Czytelnik.
• Tischner, J. (2000). Historia filozofii po góralsku. Wyd. II. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Tischner, J. (2017). Krótki przewodnik po życiu (oprac. W. Bonowicz). Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Twardowski, K. (1899). Przedmowa do wydania polskiego. W: O. Külpe, O zadaniach i kierunkach filozofii (przeł. członkowie „Kółka filozoficznego” pod red. K. Twardowskiego). Lwów, Warszawa: nakładem księgarni H. Altenberga.
• Woźniczka, M. (2006). Nauczanie filozofii w Polsce w I połowie XX wieku. Studia z Filozofii Polskiej, 1, 293–328.

Identifiers

DOI

10.16926/pe.2020.13.04

Biblioteka Nauki

2031184