Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN

Journal

Transfer. Reception studies

2018 | 3 |

Article title

Granice (nie)przyzwoitości. Dysforia. Przypadki mieszczan polskich Marcina Kołodziejczyka w kontekście polskiej recepcji Gabriele Wohmann

Authors

Joanna ŁAWNIKOWSKA-KOPER

Content

Full texts:
46-41.pdf

Title variants

DE
Die Grenzen der bürgerlichen (Un-)anständigkeit. Dysforia. Przypadki mieszczan polskich von Marcin Kołodziejczyk im Kontext der polnischen Rezeption Gabriele Wohmanns
EN
The borders of bourgeois class (in)decency. Marcin Kołodziejczyk's Dysforia. Przypadki mieszczan polskich in the context of Polish reception of Gabriele Wohmann

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Przedmiotem artykułu jest polska recepcja twórczości zmarłej w 2015 roku wybitnej pisarki zachodnioniemieckiej Gabriele Wohmann, uznawanej przez krytykę literacką za mistrzynię krótkiej prozy oraz znakomitą obserwatorkę społeczeństwa doby wzrostu gospodarczego, która w swych opowiadaniach krytykuje „mieszczańskość” współobywateli i porusza uniwersalne tematy miłości, lęku, samotności, wykluczenia i śmierci. Wobec nielicznych tłumaczeń jej utworów na język polski recepcja Wohmann w obiegu krytycznym jest ograniczona, zauważalna jest natomiast w polskim dyskursie akademickim, lecz ogranicza się do germanistyki. Wohmann powraca jednak implicite (transfer równoległy) w tomie prozatorskim Marcina Kołodziejczyka Dysforia. Przypadki mieszczan polskich (2015). Zgodnie z tezą przyjętą w artykule, społeczeństwo polskie po 1989 przypomina w swych postawach i wyborach, które związane są z rodzącą się w Polsce klasą średnią i nowym mieszczaństwem, krytycznie opisywane przez niemiecką autorkę społeczeństwo zachodnionie-mieckie trzydzieści i czterdzieści lat wcześniej.
EN
The paper is dedicated to the Polish reception of the works of an eminent West German writer, Gabriele Wohmann, who died in 2015 and has been acknowledged by the literary critics to be a master of short prose. In view of only few translations of her works into Polish, the reception of Wohmann in the critical circulation is limited. She is recognisable in the Polish academic discourse, but it is limited to the German Studies. Wohmann, as an excellent observer of the society in the times of economic growth, in her stories criticising “bourgeois” attitudes of her fellow citizens and dealing with the universal themes of love, fear, loneliness, exclusion, death, comes back implicite (parallel transfer) in Marcin Kołodziejczyk’s text, Dysforia.Przypadki mieszczan polskich (2015). According to the accept-ed thesis, the Polish society in its attitudes and choices related to the rising of a middle class and new bourgeois class after 1989 resembles the West German society so critically de-scribed by the German author thirty and forty years ago.
DE
Der Aufsatz hat die polnische Rezeption der bedeutenden westdeutschen Schriftstellerin Gabriele Wohmann, einer Meisterin der Kurzprosa, die 2015 verstorben ist, zum Thema. Da nur wenige Werke Wohmanns ins Polnische übersetzt wurden, ist die Resonanz der polnischen Kritik gering. Zugleich ist die Autorin im polnischen akademischen Diskurs stets präsent, wobei sie sich diese Rezeption auf die Germanistik beschränkt. Als herausragende Beobachterin der deutschen Gesellschaft der Wirtschaftswunder-Ära, die in ihren Kurzge-schichten und Erzählungen die „Bürgerlichkeit“ der Mitbürger sowie universelle Themen wie Liebe, Angst, Einsamkeit, Ausgrenzung oder Tod thematisiert, kehrt Wohmann implizit im Text von Marcin Kołodziejczyk Dysforia. Przypadki mieszczan polskich (2015) zurück. Der These des Aufsatzes gemäß erinnern die Haltungen und Entscheidungen der von Kołodziejczyk porträtierten polnischen Gesellschaft, die mit der erst entstehenden Mittel-schicht und der neuen Bürgerlichkeit verbunden sind, an die Erscheinungen, die Gabriele Wohmann vor dreißig und vierzig Jahren kritisiert hat.

Keywords

PL
DE
EN

Publisher

Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie

Journal

Transfer. Reception studies

Year

2018

Volume

3

Physical description

Dates

published
2018-10-05

Contributors

author
Joanna ŁAWNIKOWSKA-KOPER

References

  • Bereza H., Gabriele Wohmann, „Twórczość” 1977, 2, s. 134–136.
  • Bereza H., Dramatyzm powszednich dni, [w:] idem, Proza z importu, Czytelnik, Warszawa 1979, s. 138–142.
  • Chołuj B., Matki i ich władza w literaturze niemieckiej, „Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja” 1995, nr 3/4 (33/34), s. 141–157.
  • Chołuj B., Die Präsenz der Mutter in ausgewählten deutschen und polnischen Texten von Frauen, „Convivium” 1998, s. 223–244.
  • Czechowicz J., Zbliżenia na człowieczeństwo, źródło: http://krytycznymokiem.blogspot.com/2015/08/dysforia-przypadki-mieszczanpolskich.html [dostęp: 15.05.2017].
  • Eichel Ch., Das Pfarrhaus, Quadriga Verlag, Köln 2012.
  • Ekkehart., Gabriele Wohmann, [w:] idem, Protokoll zur Person. Autoren über sich und ihr Werk, List Verlag, München 1971, s. 145–157.
  • Habermas J., Strukturwandel der Öffentlichkeit (1962), Strukturalne przeobrażenia sfery publicznej, przeł. W. Lipnik, M. Łukasiewicz; wprow. i red. nauk. oraz weryfikacja tłum. M. Czyżewski, PWN, Warszawa 2007.
  • Häntzschel G., Gabriele Wohmann. Ein Porträt, in Zusammenarbeit mit J.M. Benz, R. Bolz und D. Ulbricht, (Autorenbücher 30), Beck, München 1982.
  • [Hasło:] Gabriele Wohmann, źródło: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Wohmann-Gabriele;3997387.html [dostęp: 15.05.2017].
  • Jaworska W., „Momentaufnahmen” der Einsamkeit und der Angst, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Filologia Germańska” 1997, z. 23 (321), s. 3–11.
  • Jaworska W., Der Tagtraum im Leben der Protagonisten in ausgewählten Erzählungen (Helga Königsdorf, Gabriele Wohmann, Franz Hohler), „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Filologia Germańska” 1992, z. 16 (247), s. 117–122.
  • Jaworska W., Gabriele Wohmanns Erzählungen, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Literaria” 1989, 27, s. 133–150.
  • Jaworska W., Die Erzählungen „Ländliches Fest” von Gabriele Wohmann, „Acta Universitas Nicolai Copernici” 1987, 188, s. 21–30.
  • Kofta P. Depresja nad Wisłą [recenzja], źródło: https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/ksiazki/1619581,1,recenzja-ksiazki-marcinkolodziejczyk-dysforia-przypadki-mieszczan-polskich.read [dostęp: 15.05.2017].
  • Kołodziejczyk M., Dysforia. Przypadki mieszczan polskich, Wielka Litera, Warszawa 2015.
  • Koprowski J., Temat: matka, „Nowe Książki” 1981, 16, s. 80–81.
  • Koźbieł J., Wycieczka z matką [recenzja powieści], „Dziennik Ludowy” 1981, 238, s. 4.
  • Krzemień T., Gabriele Wohmann (nota), „Kultura” 1981, 37, s. 6.
  • Kubicki P., Nowi mieszczanie, nowi aktorzy na miejskiej scenie, „Przegląd Socjologiczny” 2011, 60/2–3, s. 203–227.
  • Ławnikowska-Koper J., Byt urzeczowiony. Obraz codzienności mieszczańskiej w krótkiej prozie Gabriele Wohmann, [w:] Antropologia kultury mieszczańskiej, Prace Interdyscyplinarne IX, red. J. Ławnikowska-Koper, L. Rożek (posthum), Wydawnictwo AJD, Częstochowa 2016, s. 167–180.
  • Ławnikowska-Koper J., Der fremde Mann. Zu Männergestalten in der Kurzprosa Gabriele Wohmanns, [w:] Germanistische Texte 2, WSP Częstochowa 2000, s. 83–95.
  • Ławnikowska-Koper J., Die Lebenskrise Hubert Freys. Zur geschlechtsbedingtenRollenanalyse im Roman ‚Frühherbst in Badenweiler‘, [w:] Stimmen schreibender Frauen, red. G. Szewczyk, Śląsk, Katowice 1993, s. 35–46.
  • Ławnikowska-Koper J., Kinder in der Welt der Erwachsenen. Zu Kinderfiguren in der Kurzprosa von Gabriele Wohmann, [w:] Germanistische Texte 1, WSP Częstochowa 1998, s. 111–125.
  • Ławnikowska-Koper J., Sorgenkinder. Zum Status der Kindheit in der Kurzprosa von Gabriele Wohmann, [w:] Dziecięce światy w literaturze europejskiej XX wieku, red. J. Ławnikowska-Koper, Wydawnictwo AJD, Częstochowa 2005, s. 81–91.
  • Ławnikowska-Koper J., Zu gattungsspeifischen Merkmalen der Kurzgeschichten von Gabriele Wohmann, „Studia Neofilologiczne” 2000, 1, s. 55–73.
  • Lutz-Hilgarth D., Literaturkritik in Zeitungen. Dargestellt am Beispiel Gabriele Wohmanns. Frankfurt/M. 1984 (= Würzburger Hochschulschriften zur neueren deutschen Literaturgeschichte).
  • Nieznany cel. Antologia opowiadań RFN, red. H. Orłowski, PIW, Warszawa 1974.
  • Opolski J., Poważna decyzja, „Życie Literackie” 1974, 5/35, s. 11.
  • Reich-Ranicki M., Bitterkeit ohne Zorn, „Die Zeit” 1967, 29, źródło: https://www.zeit.de/1967/29/bitterkeit-ohne-zorn [dostep: 24.05.2018].
  • Scheidgen I., Fünfuhrgespräche. Zu Gast bei Günter Grass, Peter Härtling, Herta Müller, Peter Rühmkorf, Dorothee Sölle, Arnold Stadler, Carola Stern, Martin Walser, Gabriele Wohmann, Eva Zeller, Kaufmann Verlag, Lahr 2008.
  • Scheidgen I., Gabriele Wohmann. Ich muss neugierig bleiben. Die Biographie, Kaufmann Verlag, Lahr 2012.
  • Światłowski Z., Auf der Schwelle der siebziger Jahre. Das wiederentdeckte Ich, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Rzeszowie” 1982, 55, s. 36–63.
  • Światłowski Z., Cena szczerości, „Odra” 1976, 1, s. 103–104.
  • Światłowski Z., Gabriele Wohmann oder das Mühsal des Existierens, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Rzeszowie” 1984, 59, s. 43–63.
  • Wohmann G., Bütowowie, przeł. Z. Fonferko, [w:] Nieznany cel, red. H. Orłowski, PIW, Warszawa 1974, s. 232–236.
  • Wohmann G., Kos, przeł. G. Ociepa, [w:] Labirynt fałszerstw. Antologia krótkiej prozy niemieckojęzycznej, red. E. Białek i N. Honsza, PIW, Warszawa 1994.
  • Wohmann G., Nachruf, [w:] eadem, Selbstverteidigung. Prosa und anderes, Luchterhand, Berlin 1971.
  • Wohmann G., Niedziela Kreisandów, przeł. W. Ilińska, „Zwierciadło” 1972, 38, s. 72.
  • Wohmann G., Piękny dzień, przeł. Z. Fonferko, [w:] Nieznany cel, red. H. Orłowski, PIW, Warszawa, s. 78–80.
  • Wohmann G., Poważna decyzja, przeł. H. Leonowicz, PIW, Warszawa 1974.
  • Wohmann, G., Sämtliche_Erzählungen, źródło: http://georgmagirius.de/download/buch_frau_saemtliche_Erzaehlungen.pdf [dostęp: 15.05.2017].
  • Wohmann G., Spotkanie w Wenecji, przeł. D. Sochacka-Csato, „Zwierciadło” 1976, 4/25, s. 11.
  • Wohmann G., Spotkanie, przeł. S. Kaszyński, „Odgłosy Łódzkie” 1968, 10, s. 10.
  • Wohmann G., Wycieczka z matką, Czytelnik, Warszawa 1981.
  • Wydmuch M., Poważna decyzja, Gabriele Wohmann, „Nowe Książki” 1974, 5/8, s. 26–27.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

DOI
10.16926/trs.2018.03.10

YADDA identifier

bwmeta1.element.ojs-doi-10_16926_trs_2018_03_10
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.