Socjolingwistyczne aspekty zmiany nazwisk w okresie międzywojennym

• Authors: Ewa Woźniak

Title variants

EN

Sociolinguistic aspects of surname changes in the interwar period

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

This paper is devoted to the surname changes performed through administrative channels in the interwar period. The research is based on the announcements of the “Official Gazette of the Republic of Poland” in 1929. The author describes main reasons for the decisions of surname changes taking into account characteristics of avoided surnames and chosen demographic tendencies, especially those connected with the age and profession of applicants. People of Jewish origin, Poles and representatives of other nationalities showed different motives for surname changes. Jews most frequently changed their surnames due to legal reasons - they wanted to legalize the unlawful use of a surname of the so-called ritual father. The changes carried out under the motive of assimilation occurred definitely less often. Non-Jewish applicants changed mainly appellative names, especially those derived from words related to animals. After comparing tendencies occurring before and after World War II one concludes that besides legal and assimilation factors which are particular to the pre-war decades (connected with the ethnic, legal and religious situation of the time), the remaining reasons for the surname changes are universal and do not distinguish the pre-war period from that of the post-war.

Keywords

PL

historia języka polskiego w XX w.; antroponimia; nazwisko; zmiany prawne; historia języka polskiego w XX w.; antroponimia; nazwisko; zmiany prawne

EN

history of Polish language in 20th century; anthroponymy; surname; legal changes

• Publisher: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Onomastica
• Year: 2016
• Volume: 60
• Pages: 119-135

Dates

published

2016-11-15

Contributors

author

Ewa Woźniak

References

• Bubak, J. (1982). Socjolingwistyczny i prawny aspekt zmiany nazwiska w Polsce. Onomastica, 27, s. 91–108.
• Bystroń, J. S. (1927). Nazwiska polskie. Lwów: nakładem K. S. Jakubowskiego.
• Dacewicz, L. (1998). Socjoonomastyczne uwarunkowania zmiany nazwisk i imion w Białymstoku w latach 1994–1996. W: E. Jakus-Borkowa, K. Nowik (red.), Najnowsze przemiany nazewnicze. Warszawa: Energeia, s. 83–87.
• Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, jbc.bj.uj.edu.pl (dostęp: 11 IX 2015).
• Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, isap.sejm.gov.pl (dostęp: 11 IX 2015).
• Jakus-Borkowa, E. (1998). Zmiany nazwisk ośmieszających w powojennej praktyce administracyjnej. W: E. Jakus-Borkowa, K. Nowik (red.), Najnowsze przemiany nazewnicze. Warszawa: Energeia, s. 93–101.
• Litwin, J. (1932). Imię i nazwisko. Zbiór przepisów polskiego prawa cywilnego i administracyjnego. Łódź: Skład Główny w Księgarni K. Neumillera w Łodzi.
• Łobodzińska, R. (1991). Zmiany imion i nazwisk we Wrocławiu w latach 1945–1950 (zarys problematyki). Rozprawy Komisji Językowej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, 17, s. 173–178.
• Miniak, R. (1995). Współczesne zmiany nazwisk. Powiązania strukturalne między formami pierwotnymi i wtórnymi. Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, 40, s. 197–206.
• Miniak, R. (1998). Nacechowanie ekspresywne w nazwiskach łodzian. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica, 37, s. 133–141.
• Ogonowski, J. (2012). Sytuacja prawna Żydów w Rzeczypospolitej Polskiej 1918–1939. Prawa cywilne i polityczne. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny.
• Orędownik (1935). Orędownik na Powiat Wolsztyński, nr 25 [27 II], online: wbc.poznan.pl
• Rutkowski, M. (2002). Nomen omen - o przypadkach nazw „odpowiednich”. Onomastica, 47, s. 107–117.
• Sas-Wisłocki, J. (1939). Ochrona prawna nazwiska. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze Młodych Prawników i Ekonomistów.
• Snopek, K. (1935). Zmienianie nazwisk. Warszawa: Skład Główny w Domu Książki Polskiej.
• Tokarski, R., (1991). Wartościowanie człowieka w metaforach językowych. Pamiętnik Literacki, 82, z. 1, s. 144–157.
• Zarębski, R. (2014). Rola czynników ideologicznych i językowo-kulturowych w procesie zmian nazwisk. Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, 60, s. 313–326.

Identifiers

DOI

10.17651/ONOMAST.60.8