Właściwości składniowe i semantyczne jednostek z ciągiem potąd

• Authors: Bartłomiej Alberski

Title variants

Właściwości składniowe i semantyczne jednostek z ciągiem potąd

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem analizy jest wyrażenie potąd. Autor wyszczególnia dwie jednostki języka: [ktoś] ma [kogoś/ czegoś(genitive)] potąd oraz zaimek potąd zastępujący wyrażenie lokatywne. Pierwsza z nich oznacza nadmiar obiektów lub stanów rzeczy w ocenie mówiącego i jego niezadowolenie z tego faktu. Ta nieciągła jednostka języka często współwystępuje z gestem, a segment potąd jest akcentowany. Z kolei zaimek potąd jest wyrażeniem rematycznym, współwystępujący rzeczownik przyjmuje postać biernika, a samo wyrażenie może być użyte wyłącznie do opisu przestrzeni bliskiej mówiącego.

EN

The paper discusses the expression potąd. The author makes a distinction between its anaphoric (endophoric) and deictic (exophoric) uses. The author distinguishes between two units of language: ktoś ma kogoś/czegoś(genitive) potąd and a pronoun potąd which replaces a locative expression. The first unit expresses an excess of objects which is the reason of the speaker's dissatisfaction. This unit very often coexsist with the gestures and the potąd segment is stressed in the phrase. The pronoun can be used only to describe the area near the speaker's, it is rhematic (TRS) and the coexisting noun is in accusative

Keywords

PL

współczesny język polski; semantyka; składnia; zaimek

EN

contemporary Polish; semantics; syntax; pronoun; contemporary Polish; semantics; syntax; pronoun

• Publisher: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Polonica
• Year: 2019
• Volume: 39
• Pages: 169-178

Dates

published

2019-12-28

Contributors

author

Bartłomiej Alberski

References

• Alberski B., 2018, Cechy składniowe i semantyczne wyrażenia dotąd, LingVaria XIII (2018), nr 1 (25), s. 55–63.
• Bogusławski A., 1976, O zasadach rejestracji jednostek języka, Poradnik Językowy, z. 8, s. 356–364.
• Duraj-Nowosielska I., 2013, O teście negacji, kontekstach interpretacyjnych i zdaniach „wyratowanych”, Linguistica Copernicana 2(10), s. 161–192.
• Grochowski M., 1984, Składnia wyrażeń polipredykatywnych, [w:] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Składnia, red. Z. Topolińska, Warszawa, s. 213–299.
• Grochowski M., 1997, Wyrażenia funkcyjne. Studium leksykograficzne, Kraków.
• Grochowski M., 2007, Opozycja leksemów auto- i synsyntagmatycznych (w świetle homonimów gramatycznych o postaci aż), Зборник Матице Српске за Славистику 71–72, s. 161–171.
• Grzegorczykowa R., 2015, Jeszcze o odróżnianiu określeń temporalnych deiktycznych od wyznaczonych narracyjnie (anaforycznie), LingVaria X, numer specjalny, s. 61–75.
• ISJP: Inny słownik języka polskiego, 2000, red. M. Bańko, Warszawa.
• Johnson M., Lakoff G., 2010, Metafory w naszym życiu, tł. T.P. Krzeszowski, Warszawa.
• Karolak S., 2002, Podstawowe struktury składniowe języka polskiego, Warszawa.
• Krążyńska Z., 2001, Staropolskie konstrukcje z przyimkami, cz. 2, Poznań.
• Kubicka E., 2012, O pojęciu granicy raz jeszcze, Linguistica Copernicana nr 1(7), s. 209–227.
• Kubicka E., 2015, Przysłówki reprezentujące pojęcie granicy we współczesnym języku polskim, Toruń.
• NKJP: Narodowy Korpus Języka Polskiego, [on-line:] nkjp.pl.
• Nowak-Frankowska M., 1975, Z dystrybucji określeń temporalnych, Polonica I, s. 133–166.
• Podracki J., 1968, Zdania czasowe ze spójnikiem póki, dopóki i aż, Poradnik Językowy nr 8, s. 392–407.
• SEBań: A. Bańkowski, Etymologiczny słownik języka polskiego, 2000, Warszawa.
• SJPDor: Słownik języka polskiego, 1958–1969, red. W. Doroszewski, Warszawa.
• Słownik gniazd słowotwórczych współczesnego języka polskiego ogólnopolskiego, 2004, red. M. Skarżyński, t. 4, Kraków.
• SWJPDun: Słownik współczesnego języka polskiego, 2009, red. B. Dunaj, Warszawa.
• WSJP PAN: Wielki słownik języka polskiego PAN, red. P. Żmigrodzki, [on-line:] wsjp.pl.

Identifiers

DOI

10.17651/POLON.39.8