Ciało w Sieci – (cyber)świat osób z zaburzeniami odżywiania w kontekście dyskursu somatycznego

• Authors: Magdalena Graf

Title variants

EN

Body on the Web – (Cyber)world of People with Eating Disorders in the Context of Somatic Discourse

Abstracts

EN

The subject of the discussion is the linguistic image of the body in people with eating disorders (ED) who communicate via the Internet. The analysis concerns the language and style of blogs and microblogs written in 2012–2020 by people (mostly young women) identifying with the pro-Ana and pro-Mia movements. The most important transformations taking place in this cyber-community were indicated, including the transition from somatic exclusion, through body neutrality, to body acceptance. Leanness, even excessive leanness, is now often interpreted in this context not as a disorder (disease), but as a synonym for a healthy, responsible lifestyle. The purpose of the analysis, apart from updating the findings of linguists and researchers representing other disciplines (especially psychologists and sociologists writing about eating disorders), was to recreate the relationship between the medial (constructed) and perceived body image (resulting from self-exclusion practices) and to observe the linguistic mechanisms that build and maintain a sense of community among people with ED spectrum. In discussing these issues, the author combines a linguistic approach with findings in the field of cultural studies and sociology, with particular emphasis on research in the field of sociology of the body. The subject of observation are lexical and onimic contexts in which the attitude of people with eating disorders to the body is visible, especially in the aspect of its fragmentation and transformation. These findings are part of a broader context related to the interpenetration of (contradictory) discourses: diet discourse and the so-called body positivity (anty-body shaming), i.e. accepting your natural body.

PL

Przedmiotem omówienia jest językowy obraz ciała u osób z zaburzeniami odżywiania, które komunikują się za pośrednictwem internetu. Analiza dotyczy języka i stylu blogów i mikroblogów prowadzonych w latach 2012–2020 przez osoby (najczęściej młode kobiety) utożsamiające się z ruchem pro-Ana i pro-Mia. Wskazano najistotniejsze przemiany zachodzące w tej cyberwspólnocie, m.in. przechodzenie od somatycznego wykluczenia, poprzez neutralizację ciała (body neutrality), po jego akceptację (body acceptance). Szczupłość, nawet nadmierna, jest dziś w tym kontekście często interpretowana nie jako zaburzenie (choroba), ale jako synonim zdrowego, odpowiedzialnego stylu życia. Celem analiz, oprócz uaktualnienia ustaleń językoznawców oraz badaczy reprezentujących inne dyscypliny (zwłaszcza psychologów i socjologów piszących o zaburzeniach odżywiania) są odtworzenie relacji między medialnym (konstruowanym) i odczuwanym (będącym efektem praktyk samowykluczających) obrazem ciała oraz obserwacja mechanizmów językowych, które budują i pozwalają utrzymać poczucie wspólnoty osób ze spektrum ED. Autorka, omawiająca podejmowane zagadnienia, łączy podejście językoznawcze z ustaleniami z zakresu kulturoznawstwa i socjologii, ze szczególnym uwzględnieniem badań z zakresu socjologii ciała. Przedmiotem obserwacji są leksykalne i onimiczne konteksty, w których uwidacznia się stosunek osób z zaburzeniami odżywiania do ciała, zwłaszcza w aspekcie jego fragmentaryzacji i przekształcania. Te ustalenia wpisują się w szerszy kontekst związany z przenikaniem się (sprzecznych) dyskursów: dyskursu diety oraz tzw. ciałopozytywności (anty-body shaming), czyli zaakceptowania swojego naturalnego ciała.

Keywords

EN

somatic discourse; eating disorders; ED; sociology of the body; sociolect

PL

dyskurs somatyczny; zaburzenia odżywiania; ED; socjologia ciała; socjolekt

• Publisher: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Socjolingwistyka
• Year: 2021
• Volume: 35
• Pages: 145-170

Dates

published

2021

Contributors

author

Magdalena Graf

• Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/000000020540355X

References

• Bauman, Z. 2008. „Ponowoczesne przygody ciała”. W Antropologia ciała. Zagadnienia i wybór tekstów, red. M. Szpakowska. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 95–102.
• Buczkowski, A. 2005. Społeczne tworzenie ciała. Płeć kulturowa i płeć biologiczna. Kraków: Universitas.
• Chruścikowska, A. 2016. „Charakterystyka blogów pro-ana”. Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne 6 (4): 309–314.
• Cwojdzińska, A. 2009. „Obraz ciała w anoreksji psychicznej”. W Ciało w kulturze i nauce, red. B. Ziółkowska, A. Cwojdzińska, i M. Chołody. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 106–112.
• Drabik, B. 2010. Językowe rytuały tworzenia więzi interpersonalnej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Foucault, M. 2009. Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. tłum. T. Komendant. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
• Frąckowiak, M. 2005. „Anorexia nervosa – fenomen ponowoczesnej kultury i choroba systemu rodzinnego”. Dylematy Współczesnych Rodzin. Roczniki Socjologii Rodziny XVI: 171–188.
• Giddens, A. 2002. Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. tłum. A. Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
• Grabias, S. 2019. Język w zachowaniach społecznych. Podstawy socjolingwistyki i logopedii, wyd. 4 rozsz. Lublin: Wydawnictwo Naukowe UMCS.
• Jakubowska, H. 2009. Socjologia ciała. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Jakubowska, H. 2012. „Ciało jako przedmiot badań socjologicznych – dylematy, pominięcia, możliwości”. Przegląd Socjologii Jakościowej 8 (2): 12–31.
• Jaxa-Rożen, H. 2011. „Sztuka krytyczna jako refleksja nad estetyzacją ciała w kulturze współczesnej”. W Ciało cielesne, red. K. Konarska. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 115–122. Józefik, B. 2014. Kultura, ciało, (nie)jedzenie. Terapia. Perspektywa narracyjno-konstrukcjonistyczna w zaburzeniach odżywiania. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Kamińska, M. 2013. „Masz anoreksję? chcesz mieć anoreksję? to blog dla Ciebie;) Rola wannarexics w cyberśrodowiskach pro-ana”. W Nowe media i wyzwania współczesności, red. M. Sokołowski. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 193–215.
• Kapuścińska, A. 2018. „Kod kulturowy a nowe media na przykładzie znacznika >>#<<”. Socjolingwistyka XXXII: 151–162.
• Kita, M. 2016. „Językoznawcy wobec badań języka w Internecie”. Artes Humanae 1: 111–124.
• Kobierecka, A. 2012. „Emocjonalny aspekt obrazu ciała a ocena relacji z rodzicami u młodych kobiet”. Przegląd Psychologiczny 55 (4): 383–395.
• Kubat, K. 2012. „Problem jadłowstrętu psychicznego w polskich podręcznikach psychiatrii (1845–2003) i jego kulturowe odniesienia”. W W zdrowiu i w chorobie... Z badań antropologii medycznej i dyscy- plin pokrewnych, red. D. Penkala-Gawęcka, I. Main, i A. Witeska-Młynarczyk. Poznań: Biblioteka Telgte Wydawnictwo, 133–150.
• Laskowska-Otwinowska, J. 2012. „Historyczno-kulturowe uwarunkowania koncepcji zdrowego odżywiania”. W W zdrowiu i w chorobie... Z badań antropologii medycznej i dyscyplin pokrewnych, red. D. Penkala-Gawęcka, I. Main, i A. Witeska-Młynarczyk. Poznań: Biblioteka Telgte Wydawnictwo, 119 –131.
• Ogonowska, A., i B. Skowronek. 2005. „«Język na nielegalu», czyli wpływ multimediów na komunikację werbalną młodego pokolenia. O nową metodologię badań”. W Język@multimedia, red. A. Dytman-Stasieńko, i J. Stasieńko. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, 297–309.
• Olejnik, K. 2005. „Wspólnoty w sieci”. W: Umysł – ciało – sieć, red. E. Stawowczyk-Tsalawoura, i W. Chyła. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 221–236.
• Piekot, T. 2008. Język w grupie społecznej. Wprowadzenie do analizy socjolektu. Wałbrzych: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Angelusa Silesiusa.
• Rudnicki, S. 2013. Ciało i tożsamość w internecie. Teoria, dyskurs, codzienność. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Seniów, A. 2018. „O konstrukcjach typu anoreksja, anorektyk, anorektyczka we współczesnej polszczyźnie”. Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny 17: 291–302.
• Shilling, C. 2019. Socjologia ciała. tłum. M. Skowrońska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Skowronek, B. 2012. „Jedzenie jako tekst kultury. Zarys problemu”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Historicolitteraria 12: 281–289.
• Skowronek, B. 2013. Mediolingwistyka. Wprowadzenie. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
• Smoleń-Wawrzusiszyn, M. 2016. „Socjolekty wirtualne – metody lingwistyki a komunikacja językowa w społecznościach sieciowych”. W Metody badań online, red. P. Siuda. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra, 182–234.
• Strzelecki, W. i in. 2010. „Przegląd serwisów internetowych zawierających treści pro- i antyzdrowotne w kontekście zaburzeń odżywiania”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia Informatica 25: 155–173.
• Szews, P. 2013. „Mikroblog – odmiana blogu czy oddzielny gatunek?”. Acta Universitatis Lodziensis Folia Litteraria Polonica 2 (20): 271–289.
• Talarczyk, M., i K. Nitsch. 2010. „Zaburzenia odżywiania się w portalach internetowych – opis i analiza zjawiska”. Psychoterapia 1 (152): 67–80.
• Teler, A. 2021. „Wykorzystanie fenomenu anty-body shaming do (re)interpretacji obrazu ciała na Instagramie”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia de Cultura 13 (1): 103–123.
• Wiatrowska, A. 2013. „Poczucie koherencji dziewcząt z anoreksją i bulimią psychiczną”. Lubelski Rocznik Pedagogiczny 32: 276–294.
• Wilk, E. 2007. „Dyskurs kultury – dyskurs języka. O ważnej tendencji badań kulturoznawczych”. Kultura Współczesna 1: 56–67.
• Wronka, M., i M. Jezierska-Kazberuk. 2011. „Świat porcelanowych motyli. Blogi internetowe o tematyce odchudzającej jako źródło informacji o zaburzeniach odżywiania”. Forum Zaburzeń Metabolicz- nych 2 (2): 102–112.
• Ziółkowska, B., red. 2009. Opętanie (nie)jedzeniem. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Identifiers

DOI

10.17651/SOCJOLING.35.9

Biblioteka Nauki

1969037