Sposób rozumienia czasu przez gimnazjalistów lubelskich

• Authors: Małgorzata Mac
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie sposobu rozumienia czasu przez młodzież gimnazjalną. Podstawę badań stanowią wypowiedzi ankietowe lubelskich piętnastolatków dotyczące tytułowego zagadnienia. Pracę dzielę na trzy części – rozpoczynam od przybliżenia pojęć: rozumienie oraz czas, opierając się na literaturze z zakresu filozofii, pedagogiki, psychologii, językoznawstwa. W części centralnej stwierdzam, iż respondenci na ogół posiadają negatywne skojarzenia z omawianą w szkicu kategorią, są świadomi jej ulotności i przemijalności, co znajduje wyraz w tworzonych przez nich – najczęściej poprawnych – definicjach. Ostatnią część stanowi przedstawienie pogłębionego rozumienia czasu. Analizuję w niej rozprawki na temat: Czas płynie niezależnie od nas, ale sposób jego zagospodarowania zależy już od każdego człowieka. Uczniowie powołują się w nich głównie na osobiste doświadczenia i przemyślenia, argumenty dotyczące literatury stanowią zdecydowaną mniejszość.

EN

The purpose of this article is to present a way of understanding the time by junior high school students. The basis of the research are the surveys of 15-year-olds from Lublin regarding the title issue. The paper is divided into three parts – I start with the approximation of such notions as understanding and time, based on the literature of philosophy, pedagogy, psychology, linguistics. Respondents generally have negative associations with the category discussed in the paper, are aware of time’s transience and evanescence, which is reflected in definitions created by them. The last part is a presentation of an in-depth understanding of time. Here, I analyze essays on the subject: Time flows independently of us, but the way it is managed depends on every human being. Students mainly refer to their personal experiences and thoughts, arguments regarding  iterature constitute a decided minority.

Keywords

PL

czas; rozprawka; rozumienie; uczeń; wartość

EN

time, understanding, student, value

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Acta Humana
• Year: 2018
• Volume: 9

Dates

published

2018

online

2019-09-12

Contributors

author

Małgorzata Mac

References

• Andrzejewski Bolesław (red.) (1995), Słownik filozofów. Filozofia powszechna, Poznań.
• Bańko Mirosław (red.) (2000), Inny słownik języka polskiego, t. 1, Warszawa.
• Bańko Mirosław (red.) (2006), Wielki słownik ucznia, Warszawa.
• Borowiec Piotr (2013), Czas polityczny po rewolucji. Czas w polskim dyskursie politycznym po 1989 roku, Kraków.
• Boryś Wiesław (red.) (2005), Słownik etymologiczny języka polskiego, t. 1, Kraków.
• Bralczyk Jerzy, Wasilewski Jacek (2010), Rozmowa o czasie w języku, [w:] Życie na czas. Perspektywy badawcze postrzegania czasu, red. G. Sędek, S. Bedyńska, Warszawa, s. 23–43.
• Kłosińska Anna, Sobol Elżbieta, Anna Stankiewicz (red.) (2005), Wielki słownik frazeologiczny PWN z przysłowiami, Warszawa.
• Dunaj Bogusław (red.) (1996), Nowy słownik języka polskiego, Warszawa.
• Evans Vyvyan (2009), Leksykon językoznawstwa kognitywnego, przeł. M. Buchta i in., Kraków.
• Furmanek Waldemar (2008a), Czas, próba eksplikacji pojęcia, [w:] Wartości w pedagogice. Czas jako wartość we współczesnej pedagogice, red. W. Furmanek, Rzeszów, s. 13–21.
• Furmanek Waldemar (2008b), Koncepcje czasu a modele poznania, [w:] Wartości w pedagogice. Czas jako wartość we współczesnej pedagogice, red. W. Furmanek, Rzeszów, s. 45–57.
• Gadamer Hans-Georg (1993), Koło jako struktura rozumienia, [w:] Wokół rozumienia. Studia i szkice z hermeneutyki, oprac. i przeł. G. Sowiński, Kraków, s. 227–234.
• Gadamer Hans-Georg (2006), Tekst i interpretacja, przeł. P. Dehnel, [w:] Teorie literatury XX wieku, red. A. Burzyńska, M.P. Markowski, Kraków, s. 213–241.
• Grochowski Maciej (1993), Obiekty, cele i metody definiowania a rodzaje definicji. Zarys problematyki, [w:] O definicjach i definiowaniu, red. J. Bartmiński, R. Tokarski, Lublin, s. 35–45.
• Hartman Jan (red.) (2004), Słownik filozofii, Kraków.
• Kreutz Mieczysław (1968), Rozumienie tekstów. Badania psychologiczne, Warszawa.
• Kruk Jolanta (1998), Filozofia rozumienia H.-G. Gadamera, [w:] Taż, Filozoficzno-pedagogiczne aspekty rozumienia tekstu, Kraków, s. 88–92.
• Krzyżanowski Piotr (1993), O rodzajach definicji i definiowaniu w lingwistyce, [w:] O definicjach i definiowaniu, red. J. Bartmiński, R. Tokarski, Lublin, s. 387–400.
• Kuziak Michał, Rzepczyński Sławomir (2008), Sztuka pisania po polsku. Poradnik praktyczny, Warszawa.
• Linde Samuel Bogumił (1854), Słownik języka polskiego, t. 1, Warszawa.
• Łukasiewicz Kalina, Górska Katarzyna (2016), Czas jako wartość – postrzeganie czasu przez młodych Polaków, „Innowacje Psychologiczne. Studenckie czasopismo naukowe”, t. 5, s. 51–59.
• Łukaszyk Romuald, Bieńkowski Ludomir, Gryglewicz Feliks (red.) (1985), Encyklopedia katolicka, t. 3, Lublin.
• Mikołajczak-Matyja Nawoja (1998), Definiowanie pojęć przez przeciętnych użytkowników języka i leksykografów, Poznań.
• Nagajowa Maria (1994), Nauka o języku dla nauki o języku. Poradnik metodyczny dla nauczycieli języka polskiego, Kielce.
• Ożóg Kazimierz (2008), Kilka uwag o czasie w języku i kulturze, [w:] Wartości w pedagogice. Czas jako wartość we współczesnej pedagogice, red. W. Furmanek, Rzeszów, s. 36–44.
• Pieter Józef (1970), Psychologia uczenia się i nauczania, Katowice.
• Puzynina Jadwiga (1992), Język wartości, Warszawa.
• Sobol Elżbieta (red.) (2002), Nowy słownik języka polskiego, Warszawa.
• Straś-Romanowska Maria (1995), Główne idee teoretyczne i metodologiczne psychologii personalistyczno-egzystencjalnej jako dyscypliny humanistycznej, [w:] Na tropach psychologii jako nauki humanistycznej, red. M. Straś-Romanowska, Warszawa, s. 16–47.
• Szagun Dorota (2006), Czas historyczny a czas sakralny w „Melodiach biblijnych” Kornela Ujejskiego, [w:] Język a kultura, t. 19, Czas – język – kultura, red. A. Dąbrowska, A. Nowakowska, Wrocław, s. 235–240.
• Szagun Dorota (2010), Kategoria czasu w „Biblii Tysiąclecia” na tle „Biblii” Jakuba Wujka (próba porównania), [w:] Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze, red. S. Borawski, M. Hawrysz, Zielona Góra, s. 181–196.
• Szagun Dorota (2012), Tempus fugit, aeternitas manet. Potoczne i religijne postrzeganie czasu w świetle wybranych leksykonów języka polskiego i XVI-wiecznej Reguły polskiej zakonu panny św. Klary, [w:] Ruch w języku – język w ruchu, red. K. Lisczyk-Kubina, M. Maciołek, Katowice, s. 7–14.
• Szewczuk Włodzimierz (1990), Psychologia, Warszawa.
• Szymczak Mieczysław (red.) (1982a), Słownik języka polskiego, t. 1,Warszawa.
• Szymczak Mieczysław (red.) (1982b), Słownik języka polskiego, t. 2, Warszawa.
• Tymiakin Leszek (2004), Kompozycja uczniowskiego tekstu argumentacyjnego, „Annales UMCS”, vol. 22, s. 147–159.
• Wiśniewska Halina (1995), Łatwa i trudna kompozycja wypracowań uczniowskich, „Polonistyka” 1995, nr 4, s. 221–226.

Identifiers

DOI

10.17951/ah.2018.9.153-169