Modernistów sprawy najbardziej zagadkowe. Là-bas Jorisa-Karla Huysmansa i Wampir Władysława Stanisława Reymonta

• Authors: Joanna Majewska
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule autorka zestawia dwie ważne modernistyczne powieści: Là-bas Jorisa-Karla Huysmansa (1891) i Wampira Władysława Stanisława Reymonta (1911). Z pozoru odległe i zupełnie różne, utwory te ujawniają jednak pokrewieństwo motywów i idei. Zarówno w Là-bas, jak i w Wampirze akcja toczy się w psychice głównych bohaterów, a świat przedstawiony stanowi w istocie odbicie ich duszy. Ważnym kontekstem analizy obu powieści jest nowoczesność, która determinuje wszystkie warstwy utworów. W przypadku Wampira walory literackie tekstu obniża brak dystansu Reymonta wobec zjawisk nadprzyrodzonych, które fascynują jego bohatera. Jeżeli chodzi o Là-bas, to Huysmans, choć sam zainteresowany ezoteryką, potrafi zdobyć się na konieczny dla autora dystans, co przekłada się na dużą wartość jego powieści. W obu książkach fascynacja zjawiskami nadprzyrodzonymi może być uznana za próbę duchowego samookreślenia i wyraz rozterek dręczących człowieka na progu nowoczesności.

EN

The author confronts two important modernist novels: Là-bas by Joris-Karl Huysmans (1891) and Wampir by Władysław Stanisław Reymont (1911). Apparently entirely different, these works reveal however the similarity of themes and ideas. Both in Là-bas and Wampir the action takes place in the psyche of main characters. As a consequence an external world reflects their soul. An important context of an analysis of both novels refers to the modernity which determines all the interpretatations. In case of Wampir novel’s qualities are depreciated by a lack of the author’s distance from supernatural phenomena which fascinate his hero. As far as Là-bas is concerned, although Huysmans was deeply interested in esotericism, at the same time he was able to achieve the necessary distance from his story. Due to that Là-bas represents an exceptional literary value. Both in Là-bas and Wampir the fascination with supernatural phenomena might be considered as an attempt of a spiritual self-determination and an expression of dilemmas which torment the human on the verge of modernity.

Keywords

PL

Huysmans, Reymont, psychika, podświadomość, nowoczesność, ezoteryka

EN

Huysmans, Reymont, psyche, subconciousness, modernity, esotericism

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Artes Humanae
• Year: 2018
• Volume: 3

Dates

published

2018

online

2019-06-10

Contributors

author

Joanna Majewska

References

• cd

Identifiers

DOI

10.17951/arte.2018.3.83–92