O konieczności uwzględniania danych tekstowych w rekonstrukcji językowych obrazów kategorii pojęciowych

• Authors: Przemysław Łozowski , Anna Włodarczyk-Stachurska
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The study responds to Jerzy Bartminski’s call for using various kinds of data in doing ethnolinguistic research. The authors, thus, champion (i) the necessity of including textual data in reconstructing a linguistic worldview as well as (ii) a culturally-oriented non-systemic lexical semantics. That ethnolinguistic reconstruction cannot be based merely on dictionary-like information is shown by a critical assessment of purely systemic analyses of hussy, pheasant, and maid. It is concluded that textual evidence should be extensively explored and systematically used in cognitive ethnolinguistics as primary, rather than as supplementary data.

PL

Autorzy dowodzą konieczności uwzględnienia danych tekstowych przy rekonstrukcji JOS-u w myśl koncepcji etnolingwistyki kognitywnej Jerzego Bartmińskiego. Na przykładzie trzech kategorii konceptualnych oznaczonych angielskimi leksemami hussy ‘latawica’, pheasant ‘bazant’, i maid ‘pokojówka’, ‘panna’, pokazują na ile i o ile zmienia się językowy obraz świata po uzupełnieniu danych systemowych w postaci definicji słownikowych o znaczenia kontekstowe obecne w wybranych tekstach. Swoje rozważania i analizy umieszczają w szerszym kontekście metodologicznym, tj. sporu o sposób rozumienia i uprawiania semantyki leksykalnej. W tym względzie kontrastują metodologie JOS-u, otwarta na wiele typów danych, w tym danych tekstowych, z taką praktyką badawcza, która programowo zorientowana jest wyłącznie na dane słownikowo-encyklopedyczne.

Keywords

EN

cognitive ethnolinguistics; linguistic worldview; lexical semantics; language and culture

PL

etnolingwistyka kognitywna; językowy obraz świata; semantyka leksykalna; język a kultura

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 2015
• Volume: 27

Dates

published

2015

online

2015-09-07

Contributors

author

Przemysław Łozowski

author

Anna Włodarczyk-Stachurska

References

• Bartmiński Jerzy, 2009, Aspects of Cognitive Ethnolinguistics, Jörg Zinken (ed.), London and Oakville, CT: Equinox.
• Bartmiński Jerzy, 2014, Ankieta jako pomocnicze narzędzie rekonstrukcji językowego obrazu świata, [in:] Iwona Bielińska-Gardziel, Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, Joanna Szadura (eds.), Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów, t. 3, Problemy eksplikowania i profilowania pojęć, 279–308, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Bartmiński Jerzy, Chlebda Wojciech, 2013, Problem konceptu bazowego i jego profilowania – na przykładzie polskiego stereotypu Europy, „Etnolingwistyka” 25: 69–98.
• Bielińska-Gardziel Iwona, Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, Szadura Joanna (eds.), 2014, Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów, t. 3, Problemy eksplikowania i profilowania pojęć, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Głaz Adam, Danaher David S., Łozowski Przemysław (eds.), 2013, The Linguistic Worldview: Ethnolinguistics, Cognition, and Culture, London: Versita.
• Górecka-Smolińska Małgorzata, Kleparski Grzegorz, 2012, Feathered Creatures Speak: The Study of Semantic Evolution and Phraseology of Domesticated and semi-Domesticated Birds, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Grygiel Marcin, 2008, From Semantic Change to Conceptual Blending: Semantic Development of English Historical Near-Synonyms of MAN/MALE HUMAN BEING, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Grygiel Marcin, 2012, In Search of a Cognitive Linguistic Model of Semantic Change, Saarbrücken: Lambert Academic Publishing.
• Keller Rudi, 1994, On Language Change. The Invisible Hand in Language, London: Routledge.
• Kiełtyka Robert, 2008, On Zoosemy: The Study of Middle English and Early Modern English DOMESTICATED ANIMALS, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Kleparski Grzegorz A., 1990, Semantic Change in English: A Study of Evaluative Developments in the Domain of HUMANS, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
• Kleparski Grzegorz A., 1997, Theory and Practice of Historical Semantics: The Case of Middle English and Early Modern English Synonyms of GIRL/YOUNG WOMAN, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
• Kochman-Haładyj Bożena, Kleparski Grzegorz A., 2011, On Pejoration of Women Terms in the History of English, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Kopecka Barbara, 2011, Skirts, Jacks, Piece of Flesh Do Make People: Metonymic Developments to the Macrocategory HUMAN BEING, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Łozowski Przemysław, 2014a, Język a kultura w programie etnolingwistyki kognitywnej Jerzego Bartmińskiego. Między Sapirem a Malinowskim, „Etnolingwistyka” 26: 155–176.
• Łozowski Przemysław, 2014b, W poszukiwaniu ontologicznego statusu JOS-u: językowy obraz świata, czy językowy obraz kultury i doświadczenia?, [in:] Iwona Bielińska-Gardziel, Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, Joanna Szadura (eds.), Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów, t. 3, Problemy eksplikowania i profilowania pojęć, 9–20, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Malone Noreen, Waity Katie’s Ladies. A brief history of British ladies-in-waiting, http://www.slate.com/articles/double x/doublex/2011/04/waity katies ladies.html
• Mills Jane, 1989, Dictionary of Words about Women, New York: The Free Press.
• Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, 2015, O profilowaniu językowego obrazu świata, „Poradnik Językowy”, nr 1, s. 30–44.
• O’Connor Evangeline Maria (ed.), 2012, The Works of William Shakespeare. Vol. 16. [Classic Reprint Series.] Forgotten Books.
• OED – Oxford English Dictionary, 2nd edition, version 4.0 (Windows & Mac), Oxford: Oxford University Press.
• royal – http://www.royal.gov.uk/TheRoyalHousehold/RoyalHouseholddepartments/ThePrivateSecretarysOffice/LadiesinWaitingandEquerries.aspx
• Włodarczyk-Stachurska Anna, 2011, On Sociolinguistic Variation: The Case of English Women Terms, Radom: Technical University of Radom.
• Włodarczyk-Stachurska Anna, to appear, Review of Małgorzata Górecka-Smolińska and Grzegorz Kleparski’s Feathered Creatures Speak: the Study of Semantic Evolution and Phraseology of Domesticated and Semi-Domesticated Birds,
• Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2012. Galicia Studies in Linguistics, Literature and Culture.

Identifiers

DOI

10.17951/et.2015.27.87