The speaking subject in Jerzy Bartmiński’s Linguistic Worldview Program: A Cognitive Grammar perspective

• Authors: Henryk Kardela , Anna Kędra-Kardela
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The paper examines the concept of the speaking subject, the key term of Jerzy Bartmiński’s Linguistic Worldview Program (LWP), from the point of view of Ronald Langacker’s theory of Cognitive Grammar. We propose to characterize the dynamic, open nature of Bartmiński’s speaking subject in terms of Langacker’s notion of conceptualizer, a hybrid category consisting of the speaker and the hearer, between whom the discursive negotiation of meaning takes place. It is assumed that the model applies to all types of discursive interaction involving all kinds of spoken and written discourse, including literary works.  In order to be able to account for the meaning negotiation process in discourse, we propose to use Ronald Langacker’s theory of the Current Discourse Space (CDS) combined with the Storyworld Possible Self model (SPS) as developed by María-Ángeles Martínez in her analysis of literary texts.

PL

W artykule omawiamy (z punktu widzenia gramatyki kognitywnej Ronalda Langackera) kategorię podmiotu mówiącego -- kluczowego pojęcia w programie rekonstrukcji językowego obrazu świata (JOS) w wersji przedstawionej przez Jerzego Bartmińskiego. Proponujemy, by dynamiczne, otwarte ujęcie podmiotu wewnętrznie dialogującego z sobą samym (w propozycji Bartmińskiego) scharakteryzować w kategoriach langackerowskiego konceptualizatora jako hybrydową kategorię złożoną z nadawcy i odbiorcy, między którymi zachodzi negocjowanie znaczeń w dyskursie. Zakłada się, iż model ten można zastosować do wszystkich typów interakcji dyskursywnych, pisanych i mówionych, w tym dyskursu literackiego. Aby opisać proces negocjowania znaczenia w dyskursie, proponujemy połączenie langackerowskiej koncepcji bieżącej przestrzeni dyskursu (Current Discourse Space, CDS) z modelem możliwego „ja” w świecie literackim (Storyworld Possible Self, SPS) rozwijanym przez Maríę-Ángeles Martínez w jej analizie tekstów literackich.

Keywords

EN

linguistic worldview; speaking subject; author; reader meaning negotiation; current discourse space; storyworld possible self

PL

językowy obraz świata; podmiot mówiący; podmiot wewnętrznie zdialogizowany (dialogujący z sobą samym); negocjowanie znaczeń przez czytelnika; bieżąca przestrzeń dyskursu; możliwe „ja” w tekście literackim

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 2019
• Volume: 31

Dates

published

2019

online

2019-10-11

Contributors

author

Henryk Kardela

author

Anna Kędra-Kardela

References

• Bakhtin, Mikhail. 1986. The problem of speech genres. In C. Emerson M. Holquist (eds.), Speech Genres and Other Late Essays. 60-102. Austin: University of Texas Press.
• Barthes, Roland. 1986. The death of the author. In The Rustle of Language. Trans. by Richard Howard. 49-55. New York: Hill and Wang.
• Bartmiński, Jerzy. 2008. Polifoniczność tekstu czy podmiotu? Podmiot w dialogu z samym sobą. In Jerzy Bartmiński and Anna Pajdzińska (eds.) Podmiot w języku i kulturze. 161-183. Lublin: UMCS.
• Bartmiński, Jerzy. 2009. Aspects of Cognitive Ethnolinguistics. Sheffield and Oakville, CT: Equinox.
• Bradbury, Malcolm. 1992. Doctor Criminale. London: Macmillan.
• Burzyńska, Anna. 2006. Anty-teoria literatury. Kraków: Universitas.
• Claassen, Eefje. 2012. Author Representations in Literary Reading. Amsterdam and Philadelphia: John Benjamins.
• De Graaf, Anneke, Hans Hoeken, José Sanders, Hans Beentjes. 2009. The role of dimensions of narrative engagement in narrative persuasion. Communications 34: 385-405.
• Foucault. Michel. 1984. What is an author? Trans. Josué V. Harari. In Paul Rabinow (ed.) The Foucault Reader. 101-120. New York: Pantheon Books.
• Głaz, Adam. 2017. Worldview as cultural cognition. LaMiCuS No. 1 (1), pp. 34-53.
• Grzegorczykowa, Renata. 1999. Pojęcie językowego obrazu świata. In Jerzy Bartmiński (ed.) Językowy obraz świata. 40-46. Lublin: UMCS.
• Harrison, Chloe. 2017. Cognitive Grammar in Contemporary Fiction. Amsterdam: Benjamins.
• Harrison, Chloe, Louise Nuttal, Peter Stockwell and Wenjuan Yuan (eds.) 2014. Cognitive Grammar in Literature. Amsterdam: Benjamins.
• Kalaga, Wojciech. 1990. The reader’s throat: To cut or not to cut? In Wojciech Kalaga and Tadeusz Sławek (eds.) Discourses/Texts/Contexts. 118-127. Katowice: Uniwersytet Śląski.
• Kalaga, Wojciech and Emanuel Prower. 1990. The reader as character. In Wojciech Kalaga and Tadeusz Sławek (eds.) Discourse and Character. 31-39. Katowice: Uniwersytet Śląski.
• Kövecses, Zoltàn. 2017. Conceptual metaphor theory. Some proposals. LaMiCuS No. 1 (1), pp. 16-32
• Langacker, Ronald. 2007. Constructing the meanings of personal pronouns. In Günther Radden, Klaus-Michael Köpcke, Thomas Berg, Peter Siemund (eds.) Aspects of Meaning Construction. Amsterdam and Philadelphia: Benjamins. 171-187.
• Langacker, Ronald. 2008. Cognitive Grammar. A Basic Introduction. Oxford: Oxford University Press.
• Martínez, María-Ángeles. 2018. Storyworld Possible Selves. Berlin: Mouton de Gruyter.
• Okopień-Sławińska, Aleksandra. 1985. Semantyka wypowiedzi poetyckiej (Preliminaria). Wrocław: Ossolineum.
• Rembowska-Pluciennik, Magdalena. 2012. Poetyka intersubiektywności. Kognitywistyczna teoria narracji a proza XX wieku. Toruń: Wydawnictwo UMK.
• Tokarski, Ryszard. 1998. Językowy obraz świata a niektóre założenia kognitywizmu. Etnolingwistyka 9/10: 7-24.
• Van Dijk, Teun. 2009. Society and Discourse: How Social Contexts Influence Text and Talk. Cambridge: Cambridge University Press.

Identifiers

DOI

10.17951/et.2019.31.73