On second thoughts. . . Academic self-translation and strategic knowledge transfer as migration across a sea of cultural-linguistic icebergs

• Authors: Agnieszka Gicala

Title variants

PL

Po namyśle… Autoprzekład tekstu naukowego i strategia transferu wiedzy jako przeprawa przez morze kulturowo-językowych gór lodowych

Abstracts

EN

To use the metaphor of a voyage across a rough sea, it can be said that a self-translator does indeed venture into some unknown waters, meandering between the icebergs of the source and target languages, cultures and academic writing traditions. This study is an invitation to trace back the process of self-translation into English of my own book Przekładanie obrazu świata. Językowy obraz świata w przekładzie artystycznym, published in Polish in 2018, and couched within the (mostly) Slavic traditions of ethnolinguistics and the study of linguistic worldviews. The book appeared in English in 2021 under the title Translating a Worldview. Linguistic Worldview in Literary Translation. The aspects of self-translation considered in the paper include the source-text author’s (i.e. my own) memory of the (original) writing process, the Polish and English academic styles, re-creation of the terminology (including the key terms językowy obraz świata – linguistic worldview/linguistic view of X, or pojęcie/koncept – concept), the title itself as an aspect of content reconstruction, as well as management of quotations. Moreover, the process of self-translation turned out to be no easy task as the effort to understand the original author was doubled by the struggle to understand myself: my own thoughts and intuitions, recorded some time ago.

PL

Odwołując się do metafory przeprawy przez niebezpieczne morze, można powiedzieć, że tłumacz własnego tekstu rzeczywiście zapuszcza się na jakieś nieznane wody, meandruje między górami lodowymi źródłowych i docelowych języków, kultur i tradycji pisarstwa akademickiego. Niniejszy artykuł jest zaproszeniem do prześledzenia procesu autoprzekładu na język angielski mojej własnej książki pt. Przekładanie obrazu świata. Językowy obraz świata w przekładzie artystycznym, wydanej po polsku w 2018 roku, a osadzonej tematycznie w (głównie) słowiańskich tradycjach etnolingwistyki i badań nad językowym obrazem świata. Książka ukazała się w języku angielskim w 2021 roku pod tytułem Translating a Worldview. Linguistic Worldview in Literary Translation. Rozważane w artykule aspekty autoprzekładu obejmują pamięć autora tekstu źródłowego (tj. moją własną) dotyczącą procesu pisania oryginału, polski i angielski styl akademicki, odtwarzanie terminologii (w tym kluczowego terminu językowy obraz świata – linguistic worldview/linguistic view of X, czy pojęcie/koncept – concept), sam tytuł monografii jako aspekt rekonstrukcji treści, a także zarządzanie cytatami. Co więcej, proces autoprzekładu okazał się niełatwy, bo wysiłek zrozumienia autora oryginału powiększył się o wymiar zmagania, by zrozumieć samą siebie: własne myśli i intuicje, zapisane jakiś czas temu.

Keywords

EN

linguistic worldview; self-translation; academic translation; Agnieszka Gicala; Przekładanie obrazu świata. Językowy obraz świata w przekładzie artystycznym; Translating a Worldview. Linguistic Worldview in Literary Translation

PL

językowy obraz świata; autoprzekład; przekład tekstu naukowego; Agnieszka Gicala; Przekładanie obrazu świata. Językowy obraz świata w przekładzie artystycznym; Translating a Worldview. Linguistic Worldview in Literary Translation

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 2023
• Volume: 35
• Pages: 131-152

Dates

published

2023

Contributors

author

Agnieszka Gicala

• Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN, Kraków

References

• Apresjan, Jurij 1994. Naiwny obraz świata a leksykografia. Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury 6: 5–12.
• Bartmiński, Jerzy. 2012 [2009]. Aspects of Cognitive Ethnolinguistics. Ed. Jörg Zinken, trans. Adam Głaz. Sheffield, Oakville: Eqinox.
• Bartmiński, Jerzy. 2014. Ankieta jako pomocnicze narzędzie rekonstrukcji językowego obrazu świata. In Wartości w językowokulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów. 3. Problemy eksplikowania i profilowania pojęć, eds. Iwona Bielińska-Gardziel, Stanisława NiebrzegowskaBartmińska, Joanna Szadura. 297–308. Lublin: Wydawnictwo UMCS (“The Red Series” of the Institute of Polish Studies, UMCS, 31).
• Bartmiński, Jerzy. 2018. O założeniach i postulatach lingwistyki kulturowej (na przykładzie definicji PRACY). Półrocznik Językoznawczy Tertium. Tertium Linguistic Journal 3(1): 27–55. [English translation: On the principles and postulates of cultural linguistics (as exemplified by a definition of WORK), Półrocznik Językoznawczy Tertium. Tertium Linguistic Journal 4(2): 1–35, 2019]
• Bartmiński, Jerzy, Wojciech Chlebda. 2013. Problem konceptu bazowego i jego profilowania – na przykładzie stereotypu EUROPY. Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury 25: 69–95.
• Bartmiński, Jerzy and Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska. 2009. Tekstologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bartmiński, Jerzy and Ryszard Tokarski. 2007 [1986]. Językowy obraz świata a spójność tekstu. In Jerzy Bartmiński, Językowe podstawy obrazu świata. 59–75. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Belcher Diane D., Francisco Javier Barron Serrano, and Hae Sung Yang. 2016. English for professional academic purposes. In The Routledge Handbook of English for Academic Purposes, eds. Ken Hyland, Philip Shaw. 502–514. London and New York: Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315657455
• Benjamin, Walter. 2004 [1923]. The task of the translator. Trans. Harry Zohn. In The Translation Studies Reader, ed. Lawrence Venuti. 15–25. London and New York: Routledge. https://doi.org/10.4324/9780429280641
• Cautious Language and Hedging, no date. https://www.ucl.ac.uk/ioe-writing-centre/develop-academic-voice/caution-hedging (accessed 01.09.2022)
• Davies, Norman, 1996. Europe. A History. Oxford: Oxford University Press.
• Davies, Norman, 2002. Europa. Rozprawa historyka z historią. Tłum. Elżbieta Tabakowska. Kraków: Znak.
• Gicala, Agnieszka. 2018. Przekładanie obrazu świata. Językowy obraz świata w przekładzie artystycznym. Kraków: Universitas.
• Gicala, Agnieszka. 2021. Translating a Worldview. Linguistic Worldview in Literary Translation. Berlin: Peter Lang. https://doi.org/10.3726/b18650
• Głaz, Adam (ed.). 2019. Languages – Cultures – Worldviews. Focus on Translation, Cham: Palgrave Macmillan, https://doi.org/10.1007/978-3-030-28509-8
• Głaz, Adam, 2022. Linguistic Worldview(s). Approaches and Applications. London and New York: Routledge, https://doi.org/10.4324/9781003018803
• Głaz Adam, David S. Danaher, and Przemysław Łozowski (eds.). 2013. The Linguistic Worldview: Ethnolinguistics, Cognition, and Culture. London: Versita. https://doi.org/10.2478/9788376560748
• Grutman, Rainier. 2006 [1998]. Auto-translation. In The Routledge Encyclopedia of Translation Studies, ed. Mona Baker, assisted by Kirsten Malmkjaer. London and New York: Routledge.
• Gryshkova, Nina. 2012. „Samostijnist” w języku ukraińskim. In Wartości w językowokulturowym obrazie świata Słowian ich sąsiadów, 1, eds. Maciej Abramowicz, Jerzy Bartmiński, and Iwona BielińskaGardziel. 223–239. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Gryshkova, Nina. 2014. Leksem, pojęcie, stereotyp, koncept, znaczenie, idea – propozycja regulacji terminologicznych. In Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów, 3: Problemy eksplikowania i profilowania pojęć, eds. Iwona Bielińska-Gardziel, Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, and Joanna Szadura. 21–50. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Hall, Edward Twitchell. 1959. The Silent Language. Garden City: Doubleday.
• Humboldt, Wilhelm von. 1999. On Language: On the Diversity of Human Language Construction and its Influence on the Mental Development of the Human Species. Ed. Michael Losonsky, trans. Peter Heath. Cambridge: Cambridge University Press.
• Katan, David. 1999. Translating Cultures. An Introduction for Translators, Interpreters and Mediators. Manchester: St. Jerome Publishing.
• Katan, David. 2009. Translation as intercultural communication. In The Routledge Companion to Translation Studies, ed. Jeremy Munday. 88–106. London and New York: Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203879450-12
• Koller, Werner. 1992 [1979]. Einführung in die Übersetzungswissenschaft. Heidelberg: Quelle Meyer.
• Kövecses, Zoltán. 2002. Folk and expert theories of emotion and the disappearance of psychology. Theoria et Historia Scientiarum 6(1): 332–346.
• Lakoff, George. 1987. Women, Fire, and Dangerous Things. What Categories Reveal about the Mind. Chicago and London: University of Chicago Press.
• Laver, John and Ian Mason. 2018. A Dictionary of Translation Studies and Interpreting. https://www.academia.edu/44164279/A_DICTIONARY_OF_TRANSLATION_AND_INTERPRETING (accessed 01.09.2022)
• Leavitt, John. 2006. Linguistic Relativities. In Language, Culture, and Society: Key Topics in Linguistic Anthropology, eds. Christine Jourdan, Kevin Tuite. 47–81. Cambridge: Cambridge University Press.
• Leavitt, John. 2010. Linguistic Relativities: Language Diversity and Modern Thought. Cambridge: Cambridge University Press.
• Morley, John. (no date). Academic Phrasebank. https://www.phrasebank.manchester.ac.uk/using-cautious-language/ (accessed 01.09.2022)
• Niebrzegowska-Bartmińska, Stanisława. 2020. Definiowanie i profilowanie pojęć w (etno)lingwistyce. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Pajdzińska, Anna. 2013. The Linguistic Worldview and Literature. In The Linguistic Worldview: Ethnolinguistics, Cognition, and Culture, eds. Adam Głaz, David S. Danaher, and Przemysław Łozowski. 41–59. London: Versita.
• Piotrowska, Maria and Joanna Dybiec-Gajer. 2012. Verba volant, scripta manent. How to write an M.A. thesis in Translation Studies. Kraków: Universitas.
• Popovič, Anton. 1976. Dictionary for the Analysis of Literary Translation. Edmonton: Department of Comparative Literature, The University of Alberta.
• Sapir, Edward. 1929. The status of linguistics as a science. Language 5(4): 207–214. https://doi.org/10.2307/409588
• Sapir. Edward. 1978. Status lingwistyki jako nauki. In Kultura, język, osobowość. Wybrane eseje, trans. Barbara Stanosz, Roman Zimand, introduction by Anna Wierzbicka. 85–95. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy (“Biblioteka Myśli Współczesnej”).
• Shuttleworth, Mark and Moira Cowie. 1999 [1997]. Dictionary of Translation Studies. Manchester: St. Jerome Publishing.
• Tabakowska, Elżbieta. 2003. O przekładzie na przykładzie. Rozprawa tłumacza z EUROPĄ Normana Daviesa, Kraków: Znak.
• Tabakowska, Elżbieta. 2013. A linguistic picture, image, or view of “Polish Cognitive Studies”. In The Linguistic Worldview: Ethnolinguistics, Cognition, and Culture, eds. Adam Głaz, David S. Danaher, and Przemysław Łozowski. 321–338. London: Versita.
• Talmy. Leonard. 1996. Fictive motion in language and -ception. In Language and Space, eds. Paul Bloom, Mary A Peterson, Lynn Nadel, and Merrill F. Garret. 211–276. Cambridge, Mass.: MIT Press.
• Tokarski. Ryszard. 2001. Słownictwo jako interpretacja świata. In Współczesny język polski, ed. Jerzy Bartmiński. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Tokarski, Ryszard. 2014. Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Underhill, James. 2011. Creating Worldviews. Metaphor, Ideology and Language. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Whorf, Benjamin Lee. 1956 [1941]. Language, mind, and reality. In Language, Thought and Reality, ed. J. B. Carroll. 246–270. Cambridge, MA: MIT Press.
• Wierzbicka, Anna. 1988. The Semantics of Grammar. Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
• Wierzbicka, Anna. 2014. Imprisoned in English. The Hazards of English as a Default Language. Oxford: Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199321490.001.0001
• Zinken, Jörg. 2004. Metaphors, stereotypes, and the linguistic picture of the world: Impulses from the Linguistic School of Lublin. In Metaphorik.de. 115–136. Cognitive Linguistics Bibliography (CogBib), https://www.degruyter.com/database/COGBIB/entry/cogbib.13306/html (accessed 04.06.2023)

Identifiers

DOI

10.17951/et.2023.35.131

Biblioteka Nauki

34670924