Rola prezydiów rad narodowych w procesie naboru na studia wyższe w latach 1953 – 1956 na przykładzie województwa zielonogórskiego

• Authors: Bohdan Julian Halczak
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Dnia 2 marca 1953 r. Prezes Rady Ministrów ustalił nową procedurę rekrutacji kandydatów na studia wyższe. Absolwenci szkół średnich, aby podjąć studia wyższe musieli uzyskać pozytywną opinię od władz administracyjnych w swoim powiecie. Władze komunistyczne kierowały do uczelni wyższych młodzież pochodzenia chłopskiego i robotniczego. Młodym ludziom, uznanym za „obcych klasowo” uniemożliwiano podjęcie studiów. Procedura ta obowiązywała do 1956 r. W artykule przedstawiono  proces rekrutacji kandydatów na studia w latach 1950 – 1953 w realiach województwa zielonogórskiego.

Keywords

PL

stalinizm, rekrutacja na wyższe uczelnie, województwo zielonogórskie

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
• Year: 2019
• Volume: 74

Dates

published

2019

online

2019-12-30

Contributors

author

Bohdan Julian Halczak

References

• BIBLIOGRAFIA
• Źródła
• 1. Archiwum Państwowe w Zielonej Górze
• Protokół z I-szej Plenarnej uroczystej Sesji Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej
• Górze, odbytej w dniu 8 lipca 1950 r., PWRN Zielona Góra, sygn. 158.
• Protokół z przebiegu V-ej zwyczajnej Sesji budżetowej Wojewódzkiej Rady Narodowej
• w Zielonej Górze, odbytej w dniu 15 maja 1952 roku, PWRN Zielona Góra, sygn.
• 160.
• Protokół VIII-ej zwyczajnej sesji Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze w
• dniach 11 i 12 grudnia 1952 roku, PWRN Zielona Góra, sygn. 161.
• Protokół z posiedzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej odbytego w dniu 17
• marca 1953 r., PWRN Zielona Góra, sygn. 631.
• Protokół z posiedzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej odbytego w dniu 9
• czerwca 1953 r., PWRN Zielona Góra, sygn. 634.
• Protokół z posiedzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej odbytego w dniu 12
• stycznia 1954 r., PWRN Zielona Góra, sygn. 645.
• Protokół z posiedzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej odbytego w dniu 9
• lutego 1954 r., PWRN Zielona Góra, sygn. 646.
• Protokół III-ciej zwyczajnej sesji Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze,
• odbytej w dniu 22 maja 1954 roku, PWRN Zielona Góra, sygn. 163.
• Protokół z posiedzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej odbytego w dniu 13
• lipca 1954 r., PWRN Zielona Góra, sygn. 654.
• Protokół z posiedzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej odbytego w dniu 21
• stycznia 1955 r., PWRN Zielona Góra, sygn. 663.
• Protokół z przebiegu VII-ej sesji Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze,
• odbytej w dniu 14 października 1955 r., PWRN Zielona Góra, sygn. 166.
• Protokół z przebiegu II-giej zwyczajnej (budżetowej) Sesji Wojewódzkiej Rady
• Narodowej w Zielonej Górze, odbytej w dn. 14 i 15 maja 1956 roku, PWRN
• Zielona Góra, sygn. 167.
• 2. Akty prawa państwowego
• Ustawa z dnia 15 marca 1933 r. o szkołach akademickich, Dziennik Ustaw 1933, nr
• 29, poz. 247.
• Dekret z dnia 28 października 1947 r. o organizacji nauki i szkolnictwa wyższego,
• Dziennik Ustaw 1947, nr 66, poz. 415.
• Ustawa z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej,
• Dziennik Ustaw 1950, nr 14, poz. 130
• Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego państwa,
• Dziennik Ustaw 1950, nr 28, poz. 255.
• Ustawa z dnia 15 grudnia 1951 r. o szkolnictwie wyższym i o pracownikach nauki,
• Dziennik Ustaw 1952, nr 6, poz. 38.
• Uchwała Rady Ministrów z dnia 17 kwietnia 1950 r. Instrukcja nr 2 w sprawie składu,
• podziału pracy i trybu działania prezydiów rad narodowych, Monitor Polski
• 1950, nr 57, poz. 654.
• Uchwała Rady Ministrów z dnia 31 maja 1950 r. Instrukcja nr 7 w sprawie zakresu
• spraw objętych terenowymi planami gospodarczymi oraz trybu składania
• projektów tych planów, Monitor Polski 1950, nr 70, poz. 813.
• Okólnik nr 31 Prezesa Rady Ministrów z dnia 2 marca 1953 r. w sprawie zadań i
• organizacji doboru kandydatów na studia w szkołach wyższych, Monitor Polski
• 1953, nr 29, poz. 363.
• Zarządzenie nr 129 Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 maja 1956 r. w sprawie doboru
• kandydatów na I rok studiów w szkołach wyższych, Monitor Polski 1956, nr 42,
• poz. 521.
• 3. Wywiady
• Wywiad z Józefem Grzelakiem, Przewodniczącym Wojewódzkiej Komisji Planowania
• Gospodarczego Prezydium WRN w Zielonej Górze w latach 1969 - 1973,
• przeprowadzony dnia 8 grudnia 2016 r., w posiadaniu autora.
• Wywiad z Hieronimem Szczegółą, członkiem Prezydium WRN w Zielonej
• Górze w latach 1969 - 1973, przeprowadzony dnia 24 listopada 2016 r., w
• posiadaniu autora.
• Literatura
• Bober S., Walka o dusze dzieci i młodzieży w pierwszym dwudziestoleciu Polski Ludowej,
• Wydawnictwo KUL, Lublin 2011.
• Connelly J., Zniewolony uniwersytet. Sowietyzacja szkolnictwa wyższego w Niemczech
• Wschodnich, Czechach i Polsce 1945 – 1956, Instytut Historii Nauki im. Ludwika i
• Aleksandra Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2014.
• Friszke A., Polska. Losy państwa i narodu 1939 – 1989, Iskry, Warszawa 2003.
• Gałaszewska – Chilczuk D., Wołoszyn J. W., Od przedszkolaka do studenta. Kryteria selekcji
• społecznej i politycznej w edukacji lata 1947 – 1956, Instytut Pamięci Narodowej
• Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Lublin 2012.
• Izdebski H., Historia administracji, LIBER, Warszawa 2001.
• Kersten K., Między wyzwoleniem a zniewoleniem. Polska 1944 – 1956, Wydawnictwo
• „Aneks”, Londyn 1993.
• Kosiński K., O nową mentalność. Życie codzienne w szkołach 1945 – 1956, Wydawnictwo
• TRIO, Warszawa 2000.
• Kruszyński M., Uniwersytet Marii Curie – Skłodowskiej w latach 1944 – 1989. Zarys dziejów
• uczelni w warunkach PRL, Instytut Pamięci Narodowej, Lublin 2015.
• Kryńska E. J., Mauersberg S. W., Indoktrynacja młodzieży szkolnej w Polsce w latach 1945 –
• 1956, Trans Humana, Białystok 2003.
• Lewandowski C., Kierunki tak zwanej ofensywy ideologicznej w polskiej oświacie, nauce i
• szkołach wyższych w latach 1944 – 1948, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego,
• Wrocław 1993.
• Nowacka E., Samorząd terytorialny w systemie władzy publicznej w Polsce. Studium
• politycznoprawne, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1994.
• Palska H., Nowa inteligencja w Polsce Ludowej. Świat przedstawień i elementy rzeczywistości,
• Wydawnictwo IFIS PAN, Warszawa 1994.
• Szczegóła H., Zielona Góra. Rozwój miasta w Polsce Ludowej, Wydawnictwo Poznańskie,
• Poznań 1984.
• Witkowski W., Historia administracji w Polsce 1764 – 1989, Wydawnictwo Naukowe
• PWN, Warszawa 2007.
• Zysiak A., Punkty za pochodzenie. Powojenna modernizacja i uniwersytet w robotniczym
• mieście, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2016.

Identifiers

DOI

10.17951/f.2019.74.123-141