Ochrona światowego dziedzictwa kulturalnego i jej znaczenie podczas konfliktów zbrojnych

• Authors: Małgorzata Polkowska

Title variants

EN

Protection of World Cultural Heritage and Its Importance during Armed Conflicts

Abstracts

EN

The article is part of the topic related to the protection of the world’s cultural and natural heritage. This protection became the subject of a nationwide scientific conference organized in Poznań on June 20, 2022, titled: “The role of international organizations in the protection of the world’s cultural and natural heritage. Reflections on the 50th anniversary of adopting the UNESCO Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage”. The author deals with the issues of civil and military protection of cultural property in the event of an armed conflict. Hence, the article refers to the 1954 Hague Convention on the Protection of Cultural Property in the Event of Armed Conflict and the Protocol amending it. This subject is also relevant today in the context of the ongoing war in Ukraine. The article also deals with the subject of diplomacy as a tool for creating regulations securing cultural property against destruction and describes the role of international organizations taking up this challenge. Finally, it presents the role of Poland and other countries involved in the process of saving cultural goods in the fighting Ukraine.

PL

Niniejszy artykuł wpisuje się w tematykę dotyczącą ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego. Ochrona ta stała się przedmiotem ogólnopolskiej konferencji naukowej zorganizowanej w Poznaniu 20 czerwca 2022 roku pt. „Rola organizacji międzynarodowych w ochronie światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego. Refleksje na tle jubileuszu 50-lecia przyjęcia Konwencji UNESCO o ochronie światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego”. Autorka porusza zagadnienia cywilno-wojskowej ochrony dóbr kultury w razie konfliktu zbrojnego. Stąd w artykule odniesiono się do Konwencji haskiej z 1954 roku na temat ochrony dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego i Protokołu ją zmieniającego. Tematyka ta zyskuje na aktualności również dzisiaj w kontekście trwającej wojny w Ukrainie. Ponadto podjęta została tematyka dyplomacji jako narzędzia służącego do tworzenia regulacji zabezpieczających dobra kultury przed zniszczeniem oraz opisano rolę organizacji międzynarodowych podejmujących to wyzwanie. Wreszcie przedstawiono rolę Polski i innych państw zaangażowanych w proces ratowania dóbr kultury w walczącej Ukrainie.

Keywords

EN

protection of cultural property; armed conflict; diplomacy; cultural and natural heritage; Hague Convention

PL

ochrona dóbr kultury; konflikt zbrojny; dyplomacja; dziedzictwo kulturalne i naturalne; Konwencja haska

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
• Year: 2023
• Volume: 78
• Pages: 155-170

Dates

published

2023

Contributors

author

Małgorzata Polkowska

• Akademia Sztuki Wojennej w Warszawie

References

• Bach-Gałecka D., Zasady współczesnych konfliktów zbrojnych. Stany Zjednoczone Ameryki wobec haskiej Konwencji o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, [w:] Ochrona dziedzictwa kultury w konfliktach zbrojnych w świetle prawa międzynarodowego i krajowego. 60 lat Konwencji Haskiej i 15 lat jej Protokołu II, red. E. Mikos-Skuza, K. Sałaciński, Warszawa 2015.
• Bazhenova H., Ochrona dziedzictwa kulturowego Ukrainy w czasie wojny, 27.04.2022, https://ies.lublin.pl/komentarze/ochrona-dziedzictwa-kulturowego-ukrainy-w-czasie-wojny (dostęp: 22.10.2023).
• Bertoni K., Praktyka dyplomatyczna i konsularna, cz. 1, Kraków 1947.
• Blokker N., International Organizations, [w:] An Introduction to Public International Law, ed. C. Rose et al., Cambridge 2022. DOI: 10.1017/9781108377232.011
• Blokker N., Dam-de-Jong D., Law on the Use of Force, [w:] An Introduction to Public International Law, ed. C. Rose et al., Cambridge 2022. DOI: 10.1017/9781108377232.015
• Charymska E. (oprac.), Ochrona dóbr kulturalnych podczas konfliktu zbrojnego w prawie międzynarodowym. Ograniczenia i zadania sił zbrojnych, https://www.wojsko-polskie.pl/u/1a/f0/1af0732a-c9be-4392-8ccf-4f99506c1fc8/ochronakultury.pdf (dostęp: 22.10.2023).
• Czaja J., Kulturowe czynniki bezpieczeństwa, Kraków 2008.
• Drugi Protokół do Konwencji o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, podpisanej w Hadze dnia 14 maja 1954 roku, sporządzony w Hadze dnia 26 marca 1999 roku (Dz.U. 2012 poz. 248).
• Heinsch R., International Humanitarian Law, [w:] An Introduction to Public International Law, ed. C. Rose et al., Cambridge 2022. DOI: 10.1017/9781108377232.016
• Henckaerts J.-M., Studium poświęcone międzynarodowemu prawu humanitarnemu: wkład w zrozumienie i poszanowanie zasad prawa dotyczących konfliktu zbrojnego, https://www.icrc.org/en/doc/assets/files/other/pol-irrc_857_henckaerts.pdf (dostęp: 22.10.2023).
• Jaskanis A., Laszuk A., Wrede M., Gromadzenie, wymiana i udostępnianie informacji o dobrach kultury przechowywanych w archiwach, bibliotekach i muzeach, „Teki Archiwalne. Seria Nowa” 2004, vol. 8, nr 30.
• Konwencja o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego wraz z regulaminem wykonawczym do tej Konwencji oraz Protokół o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, podpisane w Hadze dnia 14 maja 1954 roku (Dz.U. 1957 nr 46 poz. 212).
• Konwencje o ochronie ofiar wojny, podpisane w Genewie dnia 12 sierpnia 1949 roku (Dz.U. 1956 nr 38 poz. 171).
• Kukułka J., Teoria stosunków międzynarodowych, Warszawa 2000.
• Marks S., Freeman W.C., Diplomacy, https://www.britannica.com/topic/diplomacy (dostęp: 22.10.2023).
• Mikos-Skuza E., Współczesna interpretacja prawa okupacji wojennej a ochrona dóbr kultury, [w:] Ochrona dziedzictwa kultury w konfliktach zbrojnych w świetle prawa międzynarodowego i krajowego. 60 lat Konwencji Haskiej i 15 lat jej Protokołu II, red. E. Mikos-Skuza, K. Sałaciński, Warszawa 2015.
• Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ochrona zabytków, https://www.gov.pl/web/kultura/ochrona-zabytkow (dostęp: 22.10.2023).
• Narodowy Instytut Dziedzictwa, Centrum Pomocy dla Kultury na Ukrainie – podsumowanie działań w 2022 roku, 29.12.2022, https://nid.pl/2022/12/29/centrum-pomocy-dla-kultury-na-ukrainie-podsumowanie-dzialan-w-2022-roku (dostęp: 22.10.2023).
• Navari C., Great Power Diplomacy, [w:] The SAGE Handbook of Diplomacy, eds. C.M. Constantinou, P. Kerr, P. Sharp, London 2016. DOI: 10.4135/9781473957930.n23
• Olchowski J., Wiarygodność organizacji międzynarodowych w obliczu inwazji Rosji na Ukrainę (część 1), 30.09.2022, https://ies.lublin.pl/komentarze/wiarygodnosc-organizacji-miedzynarodowych-w-obliczu-inwazji-rosji-na-ukraine-czesc-1 (dostęp: 22.10.2023).
• Polkowska M., Stały Trybunał Arbitrażowy (Haga 1907), [w:] Prawo międzynarodowe i sądownictwo. Wybór źródeł, Warszawa 2022.
• Protokoły dodatkowe do Konwencji genewskich z 12 sierpnia 1949 roku, dotyczący ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych (Protokół I) oraz dotyczący ochrony ofiar niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych (Protokół II), sporządzone w Genewie dnia 8 czerwca 1977 roku (Dz.U. 1992 nr 41 poz. 175).
• Przyborowska-Klimczak A., Konwencja Organizacji Państw Amerykańskich o ochronie archeologicznego, historycznego i artystycznego dziedzictwa narodów amerykańskich, „Ochrona Zabytków” 1980, nr 3.
• Rutkowska P., Ochrona dóbr kultury w niemiędzynarodowych konfliktach zbrojnych, „Świat Idei i Polityki” 2018, vol. 17. DOI: 10.15804/siip201807
• Sutor J., Prawo dyplomatyczne i konsularne, Warszawa 2012.
• Treaty on the Protection of Artistic and Scientific Institutions and Historic Monuments (Roerich Pact), Washington, 15 April 1935, https://ihl-databases.icrc.org/en/ihl-treaties/roerich-pact-1935 (dostęp: 22.10.2023).
• White N.D., The Law of International Organizations, New York 2005.
• Zwanenburg M., The Requirement of Effective Control in the Law of Occupation, [w:] Military Operations and the Notion of Control Under International Law: Liber Amicorum Terry D. Gill, eds. R. Bartels, J.C. van den Boogaard, P.A.L. Ducheine, E. Pouw, J. Voetelink, The Hague 2021. DOI: 10.1007/978-94-6265-395-5_13
• Żarkowski P., Ochrona dóbr kultury w czasie wojny w świetle prawa międzynarodowego, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2016, nr 3.

Identifiers

DOI

10.17951/f.2023.78.155-170

Biblioteka Nauki

31341421