„Wyobrażam sobie albo pamiętam…”. Strategie narracyjne dokumentu historycznego na przykładzie filmu „Mała Zagłada” Natalii Korynckiej-Gruz

• Authors: Katarzyna Mąka-Malatyńska

Title variants

EN

“I Imagine or Remember…”: Narrative Strategies of a Historical Document Based on the Example of Natalia Koryncka-Gruz’s Film “A Minor Genocide”

Abstracts

EN

The article is an in-depth, contextual analysis of Natalia Koryncka-Gruz’s film A Minor Genocide. The author focuses on its narrative structure, in which the documentarian tried to reflect the nature of the work of memory and post-memory. The film is a documentary adaptation of Anna Janko’s (auto)biographical essay. The narrative complexity of the literary text is reflected in the film version, which takes the shape of a palimpsest. Its individual layers consist of verbal narratives from three generations of women, contemporary sequences, archival photographs and stylistically diverse animated sequences. The memory of traumatic experiences is superimposed on the idea of them. For the author, A Minor Genocide is an example of bringing Polish documentary film and literature closer together, as well as a new formula of a historical document.

PL

Artykuł stanowi pogłębioną, kontekstową analizę filmu Natalii Korynckiej-Gruz Mała Zagłada. Autorka koncentruje się na jego strukturze narracyjnej, w której dokumentalistka próbowała oddać charakter pracy pamięci i postpamięci. Film jest dokumentalną adaptacją (auto)biograficznego eseju Anny Janko. Złożoność narracyjna tekstu literackiego znajduje odbicie w wersji filmowej, która przyjmuje kształt palimpsestu. Na jego poszczególne warstwy składa się narracja słowna trzech pokoleń kobiet, sekwencje zrealizowane współcześnie, archiwalne fotografie i zróżnicowane stylistycznie sekwencje animowane. Na pamięć traumatycznych doświadczeń nakłada się wyobrażenie o nich. Mała Zagłada jest dla autorki przykładem ponownego zbliżenia polskiego filmu dokumentalnego i literatury oraz nowej formuły dokumentu historycznego.

Keywords

EN

documentary film; narrative structure; genocide; memory; post-memory; historical document

PL

film dokumentalny; struktura narracyjna; Zagłada; pamięć; postpamięć; dokument historyczny

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
• Year: 2023
• Volume: 78
• Pages: 213-227

Dates

published

2023

Contributors

author

Katarzyna Mąka-Malatyńska

• Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna w Łodzi

References

• Assmann J., Kultura pamięci, przeł. A. Kryczyńska-Pham, [w:] Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz-Wolska, Kraków 2009.
• Bachórz J., Krótkie opisanie tych rzeczy, których nie ma, oraz tych rzeczy, które są w wierszach Teresy Ferenc, „Gdański Rocznik Kulturalny” 1994, nr 15.
• Bennett J., Empathic Vision: Affect, Trauma, and Contemporary Art, Redwood City 2005. DOI: 10.1515/9781503625006
• Biel M., Narratologia. Wprowadzenie do teorii narracji, przeł. A. Magnuszewska, M. Ruta, A. Szumił, Kraków 2012.
• Bielewicz K., „Mała Zagłada” jako wyraz przestrzennego aspektu postpamięci, „Literaturoznawstwo” 2014–2015, nr 8–9.
• Burnatowski J., Postpamięć, afekt, odpowiedzialność. Przypadek „Małej Zagłady” Anny Janko, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” 2015, vol. 15. DOI: 10.24917/3940
• Ferenc T., Poezje wybrane, Warszawa 1984.
• Fiołek-Lubczyńska B., Retoryka zagrożenia i emocji (uczuć i afektów) w dokumentach filmowych pt. „Mała Zagłada” i „Sól ziemi”, „Kultura – Media – Teologia” 2023, nr 53.
• Grünberg S., Animowany dokument, czyli efektywne formy łamania reguł w filmie dokumentalnym, Warszawa 2022.
• Hendrykowski M., Animacja jako dokument, dokument jako animacja. Wokół poetyki i antropologii ruchomych obrazów, [w:] Polska animacja w XXI wieku, red. T. Szczepański, M. Kozubek, Łódź 2017.
• Hirsch M., Pokolenie postpamięci, przeł. M. Borowski, M. Sugier, „Didaskalia” 2011, nr 105.
• Janko A., Mała Zagłada, Kraków 2015.
• Kaplan A., Trauma Culture: The Politics of Terror and Loss in Media and Literature, New Brunswick 2005.
• Kapralska Ł.M., Matka i córka wobec wojennej apokalipsy w świetle książki Anny Janko „Mała Zagłada”, „Studia Humanistyczne AGH” 2022, vol. 21, nr 3. DOI: 10.7494/human.2022.21.3.61
• Krawczyk W., Wielokierunkowy transfer pamięci traumatycznej – „Mała Zagłada” Anny Janko, „Zagadnienia Rodzajów Literackich” 2023, vol. 66, nr 1.
• Kuczyńska-Koschany K., Eseiści kondycji żydowskiej – po Zagładzie: Maurice Blanchot i Bogdan Dawid Wojdowski, „Poznańskie Studia Polonistyczne” 2017, nr 30. DOI: 10.14746/pspsl.2017.30.19
• Madajczyk C., Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t. 1–2, Warszawa 2019.
• Mąka-Malatyńska K., Wyprawa do krainy prawdopodobieństwa – o dokumentach animowanych Marcina Podolca, „Images” 2017, vol. 20, nr 29.
• Podolec M., Animacja w filmie dokumentalnym, [w:] Od obserwacji do animacji – twórcy o kinie dokumentalnym, Łódź 2017.
• Pollack M., Skażone krajobrazy, przeł. K. Niedenthal, Wołowiec 2014.
• Stasiowski M., A jak animacja, a jak autentyzm, „Ekrany” 2015, nr 1.
• Stowarzyszenie Filmowców Polskich, Premiera filmu dokumentalnego „Mała Zagłada”, reż. Natalia Koryncka-Gruz, https://www.youtube.com/watch?v=hhkm77hcl4A (dostęp: 26.08.2023).
• Young J., Toward a Received History of the Holocaust, “History and Theory” 1997, vol. 36, no. 4. DOI: 10.1111/0018-2656.00029

Identifiers

DOI

10.17951/f.2023.78.213-227

Biblioteka Nauki

31341449