Tragiczni realiści. Środowisko „Buntu Młodych” i „Polityki” w monografii Macieja Zakrzewskiego „Rewolucja konserwatywna – przypadek polski. Myśl polityczna środowiska »Buntu Młodych« i »Polityki« 1931–1939, Kraków 2021, ss. 626

• Authors: Ariel Orzełek

Title variants

EN

Tragic Realists: The Environment of the “Bunt Młodych” and “Polityka” in Maciej Zakrzewski’s Monograph “Conservative Revolution – the Polish Case: Political Thought of the Environment of ‘Bunt Młodych’ and ‘Polityka’ 1931–1939”, Krakow 2021, pp. 626

Abstracts

EN

Maciej Zakrzewski’s latest book on the political thought of the “Bunt Młodych” (“Young Rebellion”) and “Polityka” (“Politics”) circles is an important event in the Polish historiography of recent history. It concerns an ideological group, putting forward bold and original concepts of the political system, as well as those concerning foreign and minority policy. Zakrzewski presents all these issues in a competent and at the same time thought-provoking manner.

PL

Najnowsza książka Macieja Zakrzewskiego poświęcona myśli politycznej środowisk „Buntu Młodych” i „Polityki” stanowi ważne wydarzenie w polskiej historiografii dziejów najnowszych. Dotyczy ona grupy ideowej wysuwającej śmiałe i oryginalne koncepcje ustrojowe, a także dotyczące polityki zagranicznej i mniejszościowej. Zakrzewski w sposób kompetentny, a przy tym inspirujący do refleksji, przedstawia wszystkie te kwestie.

Keywords

EN

conservative revolution; Young Rebellion; political thought; Politics; recent history

PL

rewolucja konserwatywna; Bunt Młodych; myśl polityczna; Polityka; dzieje najnowsze

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
• Year: 2023
• Volume: 78
• Pages: 269-289

Dates

published

2023

Contributors

author

Ariel Orzełek

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

References

• ŹRÓDŁA ARCHIWALNE
• Archiwum Akt Nowych w Warszawie:
• – Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, sygn. 1/296, 1/441,
• – Urząd Rady Ministrów w Warszawie, sygn. 16/279,
• – Zbiór prasy konspiracyjnej i powstańczej, sygn. 96/1.
• Archiwum Instytutu Literackiego w Paryżu, Papiery osobiste Jerzego Giedroycia, sygn. 08.01.
• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, sygn. 00170/917/2, 00170/917/4, 0648/53/2, 0648/117/2, 0648/160/1, 0648/169/2, 01355/222, 0785/21.
• Biblioteka Sejmowa, Sprawozdania Stenograficzne Sejmu Ustawodawczego RP 1947–1952.
• Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, sygn. 15352/II.
• Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, Prezydium Rady Ministrów – Kancelaria, sygn. PRM.K.85.
• Ośrodek Dokumentacji i Zbiorów Programowych TVP SA w Warszawie, sygn. SK15136.
• Studium Polski Podziemnej w Londynie, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, sygn. MSW.047.
• ŹRÓDŁA
• Alb [A. Bocheński], Mocarstwowość i Marksizm, „Bunt Młodych” 1936, nr 9.
• Bocheński A., „Amocklauf”, „Polityka” 1939, nr 15.
• Bocheński A., …A bliźniego swego jak siebie samego, „Słowo Powszechne” 1947, nr 15.
• Bocheński A., Bezdroża Pani Dąbrowskiej, Wilno 1937.
• Bocheński A., Do pracy!, „Głos Zachowawczy” 1926, nr 2.
• Bocheński A., Drugi artykuł o margrabim, „Kierunki” 1958, nr 11.
• Bocheński A., Dzieje głupoty w Polsce. Pamflety dziejopisarskie, Warszawa 1947.
• Bocheński A., Hellada czy Polska na przełomie?, „Polityka” 1938, nr 19.
• Bocheński A., Inteligencji polskiej twardy zakon, „Polityka” 1937, nr 21.
• Bocheński A., Jeszcze sprawa świętojurska, „Polityka” 1938, nr 5.
• Bocheński A., Kryzys polski i kryzys ludzkości, red. M. Zakrzewski, Kraków 2021.
• Bocheński A., List do braci Rumunów, „Polityka” 1938, nr 7.
• Bocheński A., List do narodowców, „Bunt Młodych” 1935, nr 12–13.
• Bocheński A., List do nieujawnionych, „Słowo Powszechne” 1947, nr 30.
• Bocheński A., Między Niemcami a Rosją. Wybór pism, red. M. Zakrzewski, Kraków 2019.
• Bocheński A., Monteskiusz i pułkownik Sławek. Wybór pism, red. M. Zakrzewski, Kraków 2020.
• Bocheński A., Na marginesie mowy Hitlera, „Polityka” 1939, nr 11.
• Bocheński A., Niemcy, Rosja i racja stanu. Wybór pism, red. J. Sadkiewicz, Kraków 2019.
• Bocheński A., O nasze miejsce w wyścigu narodów, „Słowo Powszechne” 1959, nr 304.
• Bocheński A., Parę wspomnień o Adolfie Bocheńskim, „Tygodnik Polski” 1984, nr 52–53.
• Bocheński A., Podkreślania i niedomówienia Ryszarda Piestrzyńskiego, „Bunt Młodych” 1934, nr 7.
• Bocheński A., Problem polityczny Ziemi Czerwieńskiej, [w:] A. Bocheński, S. Łoś, W. Bączkowski, Problem polsko-ukraiński w Ziemi Czerwieńskiej, Warszawa 1938.
• Bocheński A., Sejm contra Szeptycki, „Polityka” 1938, nr 3.
• Bocheński A., Totalizm czy demokracja. Z literatury politycznej, „Polityka” 1938, nr 17.
• Bocheński A., Wykorzystać nastroje mas ukraińskich, „Bunt Młodych” 1935, nr 23–24.
• Bocheński A., Zygzakiem przez prasę. Prasa polska po hańbie czeskiej, „Polityka” 1939, nr 6.
• Bocheński A., Bocheński A.M., Tendencje samobójcze narodu polskiego, Lwów 1925.
• Frankowski J., Sokrates mojej młodości, „Słowo Powszechne” 1955, nr 85.
• Frankowski J., Troczyński K., Listy do redakcji. Wielce szanowny Panie Redaktorze!, „Bunt Młodych” 1936, nr 6.
• Giedroyc J., Autobiografia na cztery ręce, red. K. Pomian, Warszawa 1999.
• Giedroyc J., Mieroszewski J., Listy 1957–1975. Część pierwsza, red. R. Habielski, Warszawa 2016.
• Gozdawa B., O czem mówią i co piszą? Katolik, czy nie katolik? Nie, to p. Frankowski!, „Pro Christo” 1936, nr 3.
• Gursztyn P., Ribbentrop–Beck. Czy pakt Polska–Niemcy był możliwy?, Poznań 2018.
• Habielski R., Jaruzelski J. (red.), Zamiary, przestrogi, nadzieje. Wybór publicystyki. „Bunt Młodych”, „Polityka” 1931–1939, Lublin 2008.
• Kowal P., Ołdakowski J., Zuchniak M. (red.), Nie jesteśmy ukrainofilami. Polska myśl polityczna wobec Ukraińców i Ukrainy. Antologia tekstów, Wrocław 2008.
• Libera P., Ocena polityczna grupy „Polityki” przez Oddział II Sztabu Głównego WP w 1938 r., „Zeszyty Historyczne” 2010, z. 171.
• Libera P., Z dziejów „Buntu Młodych” i „Polityki”. Listy Aleksandra i Adolfa Marii Bocheńskich do Stanisława Łosia (1932–1939), „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 2013, vol. 48.
• Łubieński K., Błędne drogi ks. Wawryna, „Dziś i Jutro” 1949, nr 33.
• Łubieński K., Człowiek polityki i sztuki (Fragmenty wspomnień o ś.p. Ksawerym Pruszyńskim), „Dziś i Jutro” 1951, nr 26.
• Łubieński K., List otwarty do Pana Juliusza Łady (Na marginesie notatki w „The Tablet”), „Dziś i Jutro” 1948, nr 49.
• Łubieński K., Młode pokolenie. Od warcholstwa do twórczej pracy. Na marginesie przewrotu w życiu politycznym młodzieży akademickiej, „Czas” 1934, nr 7.
• Łubieński K., Wyjaśnienia, „Dziś i Jutro” 1949, nr 2.
• Motywy i postawy [Wypowiedź Aleksandra Bocheńskiego], „Kierunki” 1970, nr 48.
• Niedowarzona krytyka, „Pro Christo” 1936, nr 3.
• Orzełek A., Nieznane listy Aleksandra Bocheńskiego z lat czterdziestych XX wieku. Przyczynek do biografii publicysty oraz kształtowania się jego koncepcji realizmu politycznego, „Rocznik Lubelski” 2016, vol. 42.
• Orzełek A., Polska „wobec Rosji” w 1941 r. Nieznany memoriał Ksawerego Pruszyńskiego jako attaché prasowego ambasady polskiej w Związku Sowieckim, „Polish Biographical Studies” 2019, nr 7.
• Orzełek A., U źródeł ruchu katolików „społecznie postępowych”. Zapis nieopublikowanej dyskusji działaczy i publicystów Stowarzyszenia PAX pt. „Jak doszło do powstania »Dziś i Jutro« z 1975 r.”, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2021, nr 1(37).
• Pruszyński K., Margrabia Wielopolski, Londyn 1944.
• Pruszyński K., Margrabia Wielopolski, Warszawa 1946.
• Pruszyński K., Wobec Rosji, „Wiadomości Polskie” 1942, nr 40.
• Przegląd prasy, „Młodzież Katolicka” 1936, nr 4.
• Przegląd prasy, „Młodzież Katolicka” 1936, nr 5.
• Sprawy bieżące. Czerwone sztandary „Buntu Młodych” [oświadczenie Katolickiej Agencji Prasowej], „Pro Christo” 1936, nr 3.
• Trzaska-Chrząszczewski A., Przypływy i odpływy demokracji, Warszawa 1939.
• Trzaska-Chrząszczewski A., Przypływy i odpływy demokracji, Warszawa 1981.
• Walka o dobre obyczaje, „Bunt Młodych” 1936, nr 5.
• „Złote myśli” p. Frankowskiego, „Pro Christo” 1936, nr 3.
• LITERATURA
• Grochowska M., Jerzy Giedroyc. Do Polski ze snu, Warszawa 2009.
• Habielski R., Dokąd nam iść wypada? Jerzy Giedroyc. Od „Buntu Młodych” do „Kultury”, Warszawa 2006.
• Kaczorowski A.W., Frankowski Jan Józef, [w:] Słownik biograficzny katolicyzmu społecznego w Polsce. A–J, red. R. Bender et al., Lublin 1994.
• Kosicka-Pajewska A., Polska między Rosją a Niemcami. Koncepcje polityczne Adolfa Bocheńskiego, Poznań 1992.
• Kowalczyk A.S., Wena do polityki. O Giedroyciu i Mieroszewskim, t. 1–2, Warszawa 2014.
• Król M., Style politycznego myślenia. Wokół „Buntu Młodych” i „Polityki”, Paryż 1979.
• Orzełek A., From “Catholic Red Banners” to the Christian Social Association: The Evolution of the Understanding of the Socio-Political Tasks of Catholicism in the Political Reflection of Jan Frankowski (1912–1976), „Res Historica” 2021, nr 51.
• Orzełek A., Jan Józef Frankowski (1912–1976), [w:] Słownik biograficzny polskiego katolicyzmu społecznego, red. R. Łatka, t. 1, Warszawa 2020.
• Orzełek A., Koncepcja socjalizmu wieloświatopoglądowego Stowarzyszenia „PAX” w ocenie centralnych organów bezpieczeństwa Polski Ludowej w okresie rządów Władysława Gomułki i Edwarda Gierka (1956–1980), „Dzieje Najnowsze” 2019, nr 4. DOI: 10.12775/DN.2019.4.07
• Orzełek A., Poszukiwanie modelu realizmu politycznego. Myśl i publicystyka Aleksandra Bocheńskiego, Lublin 2019.
• Rękas K., Sapere auso – wspomnienie o śp. Aleksandrze Bocheńskim (1904–2001), „Pro Fide Rege et Lege” 2001, nr 1.
• Tomczyk R., Myśl mocarstwowa. Z dziejów młodego pokolenia II Rzeczypospolitej, Szczecin 2008.
• Ujazdowski K.M., Żywotność konserwatyzmu. Idee polityczne Adolfa Bocheńskiego, Warszawa 2005.
• Władyka W., Publicystyka polityczna neokonserwatystów w latach 1926–1935, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1976, nr 4.
• Zakrzewski M., Dylematy konserwatywnego realizmu w obliczu komunizmu na przykładzie „Buntu Młodych” i „Polityki”, [w:] Polskie wizje i oceny komunizmu po 1939 roku, red. R. Łatka, B. Szlachta, Kraków 2015.
• Zakrzewski M., Konserwatyzm czy rewolucja? Próba klasyfikacji ideowej środowiska „Buntu Młodych” i „Polityki” (1931–1939), „Pamięć i Sprawiedliwość” 2017, nr 2.
• Zakrzewski M., Rewolucja konserwatywna – przypadek Polski. Myśl polityczna środowiska „Buntu Młodych” i „Polityki” 1931–1939, Kraków 2021.
• Zakrzewski M., W obronie konstytucji. Myśl polityczna Henry Saint Johna wicehrabiego Bolingbroke’a, Kraków 2012.
• Żebrowski M., Jerzy Giedroyć. Życie przed „Kulturą”, Warszawa 2012.

Identifiers

DOI

10.17951/f.2023.78.269-289

Biblioteka Nauki

31341430