Hermeneutyka a język i kognitywna teoria tłumaczenia na przykładzie wybranych refleksji Friedricha Schleiermachera i Hansa-Georga Gadamera

• Authors: Ziemowit Paweł Janiak
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The article aims at highlighting the relationship of hermeneutics with cognitive linguistics, translation studies, and possible connections with some of the translation theories originating in cognitive linguistics. we refer to selected ideas presented by two well-known proponents of hermeneutics, i.e. Friedrich Schleiermacher and Hans-Georg Gadamer, who also voiced their opinions on translation-related topics. The questions they ask with reference to the process of interpretation should, without any doubt, be taken up by individuals who work within translation studies, no matter of their methodological inclinations.

PL

Niniejszy artykuł ukazuje związki refleksji hermeneutycznej na temat języka i przekładu z teoriami, które biorą swą inspirację z językoznawstwa kognitywnego. nawiązuje do refleksji dwóch dobrze znanych przedstawicieli hermeneutyki – Friedricha Schleiermachera i Hansa-Georga Gadamera, którzy wypowiadali się także na tematy związane z językiem i tłumaczeniem. pytania przez nich zadawane odnośnie do problemów interpretacji niewątpliwie powinny być także podejmowane przez osoby zajmujące się przekładoznawstwem, niezależnie od metodologii, którą stosują w swych badaniach.

Keywords

EN

translation studies, translation theory, hermeneutics, hermeneutical situatedness, cognitive linguistics, cognitive grammar, blending theory, conceptual metaphor, Friedrich Schlei- ermacher, Hans-Georg Gadamer

PL

przekładoznawstwo, teoria tłumaczenia, hermeneutyka, hermeneutyczne usy- tuowanie, językoznawstwo kognitywne, gramatyka kognitywna, teoria amalgamatów, metafora pojęciowa, Friedrich Schleiermacher, Hans-Georg Gadamer

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Folia Bibliologica
• Year: 2019
• Volume: 61

Dates

published

2019

online

2020-05-29

Contributors

author

Ziemowit Paweł Janiak

References

• Cahill M., The History of Exegesis and Our Theological Future, “Theological Studies” 2000, Vol. 61, issue 2, [online], http://cdn.theologicalstudies.net/61/61.2/61.2.6.pdf, s. 332-347 [dostęp: 10.07.2019]. DOI: https://doi.org/10.1177/004056390006100206.
• Chmielecki A., Wykłady z semiotyki, [online], http://logic.amu.edu.pl/images/0/09/Chmie-leckisemiotyka.pdf [dostęp: 10.07.2019].
• Copleston F., Historia filozofii, t. 2: Od Augustyna do Szkota, Instytut wydawniczy pAX, Warszawa 2000.
• Fauconnier G., turner M., Conceptual Blending, Form and Meaning, “recherchesen Communication; no 19: Sémiotique cognitive — Cognitive Semiotics” 2003, nr 57–86 (19), s. 59. DOI: https://doi.org/10.14428/rec.v19i19.48413.
• Forster M., Friedrich Daniel Ernst Schleiermacher, [w:] The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2017 Edition), 2017, red. e.n. zalta, [online], https://plato.stanford.edu/
• archives/fall2017/entries/schleiermacher [dostęp: 10.07.2019].
• Gadamer H.-G., Człowiek i język, „Teksty. Teoria Literatury, Krytyka, Interpretacja” 1976, nr 6 (30), s. 9–21.
• Gallagher S., Hermeneutics and the cognitive sciences, 2004, [online], https://www.academia.edu/2827326/Gallagher_S._2004._Hermeneutics_and_the_cognitive_sciences [dostęp: 5.12.2019].
• Gorman M., Elements of Biblical Exegesis: a Basic Guide for Students and Ministers, Baker pub. Group, Grand rapids 2008.
• Herling-Grudziński G., Dziennik 1957–1958, wydawnictwo Literackie, warszawa 2018.
• Jabłońska-Hood J., Integracja pojęciowa jako fundamentalny mechanizm kreatywności ludzkiej w języku. O wykorzystaniu teorii amalgamatów w analizie humoru angielskiego, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Lublin 2016, vol. XXXIV, s. 155.
• Jakobson, r., Roman Jakobson. Selected writings II: Word and Language, Mouton, Paryż 1971, s. 261.
• Janion M., Hermeneutyka, „Teksty. Teoria Literatury, Krytyka, Interpretacja” 1972, nr 2, s. 9–18.
• Lakoff G., johnson M., Metaphors We Live By, University of Chicago Press, Chicago 2003.
• Langacker r., Essentials of Cognitive Grammar, Oxford University Press, Oxford 2013.
• Libura A., Amalgamaty kognitywne w sztuce, Universitas, Kraków 2007.
• Luc J., Czym jest rozumienie w humanistyce? Próba odpowiedzi Hansa-Georga Gadamera, [w:] Idea – Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych XXV w., Białystok 2013, s. 125–140.
• Mackiewicz W., Filozofia współczesna w zarysie , wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008.
• Malpas J., Hans-Georg Gadamer, [w:] The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2016 Edition), red. e.n. zalta, [online], https://plato.stanford.edu/archives/win2016/entries/gadamer/ [dostęp: 10.07.2019].
• Metzger B.M., Coogan M.D., The Oxford Companion to the Bible, Oxford University Press, Oxford 1993.
• Munday J., Introducing Translation Studies, Theories and Applications, Rutledge, London 2008.
• Nabokov V., Problems of Translation: Onegin in English, [w:] The Translation Studies Reader, red. L. Venuti, Routledge 2012, s. 113.
• Piecychna B., The act of translation in Hans Georg Gadamer’s hermeneutic philosophy of language, “Studies in Logic, Grammarand Rhetoric” 2012, nr 28 (41), s. 161–182.
• Riches J., The Bible: A Very Short Introduction, Oxford University Press, Oxford 2000.
• Ricoeur P., Egzegeza i hermeneutyka: zarys wniosków, „Pamiętnik Literacki. Czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej” 1980, nr 71/3, s. 313–322.
• Schleiermacher, F., On the Different Methods of Translating, [w:] The Translation Studies Reader, red. L. Venuti, Routledge, London 2012, s. 43–63.
• Scholtz G., Czym jest i od kiedy istnieje ‘filozofia hermeneutyczna’?, tłum. D. Domagała, przekład przejrzał S. Czerniak, „Studia z filozofii niemieckiej”, t. 1: Hermeneutyczna
• tożsamość filozofii, red. S. Czerniak, J. Rolewski, IF UMK, Toruń 1994, s. 41–67.
• Sochoń j., Hermeneutyka – wstępne rozpoznania, „Warszawskie Studia Teologiczne” 1995, vol. 8, s. 219–232.
• Tabakowska E., Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu, Universitas, Kraków 2001.
• Tabakowska E., Struktura wydarzenia w literackim tekście narracyjnym jako problem przekładu, [w:] Przekładając nieprzekładalne, red. O. i T. Kubiscy, Z. Wolaski, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2000.
• Tabakowska E., Tłumacz ma być jak sroka – rozmowa z prof. Elżbietą Muskat-Tabakowską, red. J. Durlik, [online], http://opinia.co.uk/2016/12/12/tlumacz-ma-byc-jak-sroka-roz-mowa-z-prof-elzbietamuskat-tabakowska/ [dostęp: 12.2019].
• termer j., Szkolny słownik terminów filozoficznych, Delta, Warszawa 1995.
• Venuti L., The Translation Studies Reader, Routledge, London 2012.
• Yule G., The Study of Language, Cambridge University Press, Cambridge 2002.
• Zieliński M., Filozofia: zagadnienia, pojęcia, terminy, Buchmann, Warszawa 2006.

Identifiers

DOI

10.17951/fb.2019.61.125-150