Metodologia lingwokulturologicznego badania materiału ojkonimicznego

• Authors: Vira Kotovych
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The article deals with the methodology of analysing the oikonymic material in the linguistic-cultural aspect; the basic methods and techniques of such investigation have been determined. The author has emphasised that the descriptive method serves to consider oikonyms as specific encyclopaedic texts; the comparative historical method helps to study social-historical conditions of name formation; the structural one assists in finding the position of every oikonym in the system and structural paradigm of the language; the comparative method is determined to consider the place of the oikonyms of Ukraine among the names of human settlements of other national systems; the method of field investigation of the material involves modelling of linguistic-cultural portraits of oikonyms. There are four principles of naming human settlements and it has been discovered out which linguistic and cultural information the names formed according to each of these principles comprise. The term oikocultureme has been suggested, and the national specificity and linguistic-cultural universality of onyms (proper nouns) marked with this term have been analysed. The author has proved that studying oikonyms in the linguistic-cultural aspect presupposes the usage of methods and techniques of linguoculturology and onomastics.

PL

W artykule opisano metodologię analizy materiału ojkonimicznego w aspekcie lingwokulturologicznym; określono podstawowe metody i techniki takich badań. Podkreślono fakt, że metoda opisowa służy do traktowania ojkonimów jako rodzaju tekstu; metoda porównawczo-historyczna – do badania społeczno-historycznych warunków tworzenia nazwy; strukturalna metoda pomaga odnaleźć pozycję każdego ojkonimu w paradygmacie systemowo-strukturalnym języka; porównawcza – rozważyć miejsce ojkonimów Ukrainy wśród nazw miejscowości innych systemów narodowych; metoda badań terenowych polega na modelowaniu portretów lingwokulturologicznych ojkonimów. Zadeklarowano cztery zasady nominacji osadniczej oraz określono informacje językowe i kulturowe zawarte w nazwach utworzonych zgodnie z każdą z tych zasad. Zaproponowano termin ojkokulturonim, zbadano specyfikę narodową i uniwersalność językowo-kulturową onimów, oznaczonych tym terminem. Udowodniono, że badanie ojkonimów w aspekcie lingwokulturologicznym oznacza stosowanie metod i technik lingwokulturologii i onomastyki.

UK

 W artykule charakteryzują się współczesne ukraińskie oikonimy jako znaki onomastycznego lingwokulturowego kodu. Podkreślono jest znaczenie lingwokulturowej informacji ustanowione w każdym nazwaniu miejscowości i opisano metodykę lingwokulturologicznego badania onomastycznego materiału. Podkreślono także, że współczesne oikonimy przez lata, a nawet przez wieki swego istnienia często zostawali poddawane fonetycznym, morfologicznym zmianam. Również została zmiana nazwy osiedli i powrócono do pierwotnych nazw, ale współczesnik żyje w "polu magnetycznym" terazniejszego nazwania i tylko ono jest fenomenalnym jezyko-kulturowym znakiem, który demonstruje antropocentryczny charakter zamieszkanego osobą miejsca. Zaproponowano jest  termin oikokultoronim, przeanalizowano krajową specyfikę i jezyko-kulturową wszechstronność onimów, zaznaczonych tym terminem.

Keywords

EN

methodology / methods of research; the linguistic-cultural aspect; principles of naming; oikonym; oikocultureme; onomastics

PL

metodologia / metody badań; aspekt lingwokulturologiczny; zasady nominacji; ojkonim; ojkokulturonim; onomastyka

UK

методологія дослідження, ономастика, лінгвокультурологічний аспект, ойконім, ойкокультуронім

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
• Year: 2019
• Volume: 37
• Issue: 2

Dates

published

2019

online

2019-12-31

Contributors

author

Vira Kotovych

References

• Alefirenko, Nikolaj Fedorovič. (2010). Lingvokul’turologiâ. Cennostno-smyslovoe prostranstvo âzyka. Moskva: Nauka. [Алефиренко, Николай Федорович. (2010). Лингвокультурология. Ценностно-смысловое пространство языка. Москва: Наука.]
• Antonûk, Olena Vìktorìvna. (1997). Ìm’â korablâ – porodžennâ lûds'koï ìstorìï ì kul'turi. In: Volodimir Oleksandrovič Gorpinič (ed.), Pitannâ sučasnoï onomastiki: stattì ta tezi VÌÌ Vseukraïns'koï onomastičnoï konferencìï (pp. 8–10). Dnìpropetrovs'k: [b. w.]. [ Антонюк, Олена Вікторівна. (1997). Ім’я корабля – породження людської історії і культури. У: Володимир Олександрович Горпинич (ред.), Питання сучасної ономастики: статті та тези VІІ Всеукраїнської ономастичної конференції (с. 8–10). Дніпропетровськ: [б.в.].]
• Âcìj, Vasil' Oleksandrovič. (2015). Ojkonìmìâ Ìvano-Frankìvs'koï oblastì: Ìstoriko-etimologìčnij slovnik. Kiïv: Naukova dumka. [Яцій, Василь Олександрович. (2015). Ойконімія Івано-Франківської області: Історико-етимологічний словник. Київ: Наукова думка.]
• Bіlec'kij, Andrіj Oleksandrovič. (2012). Osnovy ètimologičeskih issledovanij onomastičeskogo materiala. Vibranі pracі. Kiїv: Vidavničij dіm Dmitra Burago. [Білецький, Андрій Олександрович. (2012). Основы этимологических исследований ономастического материала. Вибрані праці. Київ: Видавничий дім Дмитра Бураго.]
• Bučko, Ganna Êvgenìvna, Bučko, Dmitro Grigorovič. (2013). Ìstorična ta sučasna ukraïns'ka onomastika. Černìvcì: Bukrek. [Бучко, Ганна Євгенівна, Бучко, Дмитро Григорович. (2013). Історична та сучасна українська ономастика. Чернівці: Букрек.]
• Golovina, Lûbov' Sergeevna. (2012). Russkaâ onomastika v lingvokul'turologičeskoj reprezentacii dlâ inoâzyčnogo adresata. Pskov: PGU. [Головина, Любовь Сергеевна. (2012). Русская ономастика в лингвокультурологической репрезентации для иноязычного адресата. Псков: ПГУ.]
• Golubovs'ka, Ìrina Oleksandrìvna. (2016). Sučasna ukraïns'ka lìngvokonceptologìâ: stan ì perspektivi rozvitku. Aktual'nì problemi fìlologìï ta perekladoznavstva, 1, pp. 151–159. [Голубовська, Ірина Олександрівна. (2016). Сучасна українська лінгвоконцептологія: стан і перспективи розвитку. Актуальні проблеми філології та перекладознавства, 1, c. 151–159.]
• Hudaš, Mihájlo Lukíč, Demčuk, Marìâ Oleksìïvna. (1991). Pohodžennâ ukraïns'kih karpats'kih ì prikarpats'kih nazv naselenih punktìv (vìdantroponìmnì utvorennâ). Kiïv: Naukova dumka. [Худаш, Миха́йло Луки́ч, Демчук, Марія Олексіївна. (1991). Походження українських карпатських і прикарпатських назв населених пунктів (відантропонімні утворення). Київ: Наукова думка.]
• Karpenko, Ûrìj. (2009). Pro metodologìû ta metodiku onomastiki âk nauki. Zapiski z ukraïnsʹkogo movoznavstva, 18, pp. 292–289. [Карпенко, Юрій. (2009). Про методологію та методику ономастики як науки. Записки з українського мовознавства, 18, c. 292–289].
• Kononenko, Vitalii Ivanovych. (2008). Ukrayins'ka linhvokul'turolohiya. Kiïv: Vyshcha shkola. [Кононенко, Віталій Іванович. (2008). Українська лінгвокультурологія. Київ: Вища школа.]
• Kotovych, Vira Vasylivna. (2015). Pokhodzhennya nazv naselenykh punktiv Sambirshchyny (naukovi versiyi). Drohobych: Posvit. [Котович, Віра Василівна. (2015). Походження назв населених пунктів Самбірщини (наукові версії). Дрогобич: Посвіт.]
• Lučik, Vasil' Vìktorovič. (2007). Pozamovnì činniki j kategorìï ojkonìmnoï nomìnacìï. Studìï z onomastiki ma etimologìï, pp. 193–201. [Лучик, Василь Вікторович. (2007). Позамовні чинники й категорії ойконімної номінації. Студії з ономастики ma етимології, c. 193–201.]
• Mac'ko, Lûbov Ìvanìvna. (2009). Ukraïns'ka mova v osvìtn'omu prostorì. Kiïv: Vid-vo NPU ìmenì M.P. Dragomanova. [Мацько, Любов Іванівна. (2009). Українська мова в освітньому просторі. Київ: Вид-во НПУ імені М.П. Драгоманова.]
• Maslova, Valentina Avraamovna. (2018). Onomastika skvoz' prizmu lingvokul'turologii. In: Anna Mihajlovna Mezenko (ed.), Regional'naâ onomastika: problemy i perspektivy issledovaniâ (pp. 27–31). Vitebsk: VGU imeni P.M. Mašerova. [Маслова, Валентина Авраамовна. (2018). Ономастика сквозь призму лингвокультурологии. B: Анна Михайловна Мезенко (ред.), Региональная ономастика: проблемы и перспективы исследования (c. 27–31). Витебск: ВГУ имени П.М. Машерова.]
• Matvêêva, Lûdmila Leonìdìvna. (2015). Kul'turologìâ. Kiïv: Libìd'. [Матвєєва, Людмила Леонідівна. (2015). Культурологія. Київ: Либідь.]
• Moroškin, Mihail Žanr. (1867). Slavânskij imenoslov ili sobranie slavânskih ličnyh imën v alfavitnom porâdke. Sankt-Peterburg: [b. i.]. [Морошкин, Михаил Жанр. (1867). Славянский именослов или собрание славянских личных имëн в алфавитном порядке. Санкт-Петербург: [б. и.].]
• Rzetelska-Feleszko, Ewa. (2007). Onomastyka kulturowa. In: Aleksandra Cieplikowa, Barbara. Czopek-Kopciuch, Katarzyna Skowronek (eds.), Nowe nazwy własne – nowe tendencje badawcze (pp. 57–62). Krakόw: Wydawnictwo PANDIT.
• Slovnik ukraïns'koï movi. (1971). Kiïv: Naukova dumka. [Словник української мови. (1971). Київ: Наукова думка.]
• Tolstoj, Nikita Il'ič, Tolstaâ, Svetlana Mihajlovna. (1998). Imâ v kontekste narodnoj kul'tury. In: Problemy slavânskogo âzykoznaniâ (pp. 88–125). Moskva: RAN, In-t slavânovedeniâ, Nacional'nyj komitet slavistov RF. [Толстой, Никита Ильич, Толстая, Светлана Михайловна. (1998). Имя в контексте народной культуры. B: Проблемы славянского языкознания (с. 88–125). Москва: РАН, Ин-т славяноведения, Национальный комитет славистов РФ.]
• Vežbickaâ, Anna. (1996). Âzyk. Kul'tura. Poznanie. Moskva: Russkie slovari. [Вежбицкая, Анна. (1996). Язык. Культура. Познание. Москва: Русские словари.]
• Zabelin, Nikolaj Ûr'evič. (2007). Moskovskaâ gorodskaâ toponimiâ: strukturno-semantičeskij analiz toponimičeskoj sistemy. Moskva: Moskov. gosud. lingvist. un-t. [Забелин, Николай Юрьевич. (2007). Московская городская топонимия: структурно-семантический анализ топонимической системы. Москва: Москов. госуд. лингвист. ун-т.]

Identifiers

DOI

10.17951/ff.2019.37.2.27-41